‘Wij zullen een sterke stem zijn’: Linkse leider Reichinnek probeert jonge Duitsers te winnen

Co-leider van de Duitse linkse partij Die Linke, Heidi Reichinnek, aanwezig op een persconferentie na de Duitse algemene verkiezingen in Berlijn.

Berlijn, Duitsland – In de weken voorafgaand aan de Duitse verkiezingen doorbrak Friedrich Merz, de man die wordt gezien als de toekomstige kanselier, een langdurige, partijoverschrijdende firewall die samenwerking met de extreemrechtse, anti-immigrantenpartij Alternative für Deutschland (AfD) blokkeerde, om strengere migratiewetgeving door te voeren.

Politieke druk was toegenomen na twee dodelijke aanvallen binnen een paar weken, die naar verluidt waren uitgevoerd door mannen die asiel in het land hadden aangevraagd. Hoewel de wetgeving uiteindelijk werd geblokkeerd, leidde deze stap tot veroordelingen vanuit het hele politieke spectrum, ook van voormalig kanselier Angela Merkel, die, net als Merz, tot de Christelijk Democratische Unie (CDU) behoort.

In een hartstochtelijke toespraak in de Bundestag, het Duitse parlement, bekritiseerde een zichtbaar verontwaardigde Heidi Reichinnek Merz rechtstreeks omdat hij “opzettelijk” samenwerkt met “rechtsextremisten”. “Dit alles gebeurde slechts twee dagen na onze herdenking van de bevrijding van Auschwitz, twee dagen na het herdenken van de vermoorde en gemartelde. Nu werk je samen met degenen die dezelfde ideologie voortzetten,” zei ze.

De toespraak ging viraal met meer dan zeven miljoen weergaven op TikTok en zorgde ervoor dat Reichinnek bovenaan de nationale nieuwsagenda’s kwam. De berichtgeving richtte zich op de gevolgen, maar ook op de sociale media-aanwezigheid en stijl van de zelfbenoemde socialiste, feminist en antifascist, die bedekt is met tatoeages, waaronder een afbeelding van de Duitse marxist Rosa Luxemburg.

Naarmate de verkiezingen dichterbij kwamen, verdubbelde Reichinnek haar progressieve inspanningen, ontmoette ze een prominente queer-influencer, postte ze regelmatig naar haar honderden duizenden volgers op sociale media, bekritiseerde ze Merz verder en sprak ze zich uit over de kosten van levensonderhoud en de AfD.

De strategie loonde.

Bij de verkiezingen op 23 februari haalde Die Linke 9 procent, meer dan het dubbele van hun kiezersaandeel bij de vorige verkiezingen in 2021, met naar verluidt een kwart van de jongeren die hen steunden. Dit was het hoogste percentage voor een partij onder deze demografische groep.

“Het feit dat zoveel mensen zich bij de partij hebben aangesloten, dat honderden duizenden de straat op zijn gegaan om mensenrechten te verdedigen, en dat we zoveel nieuwe kiezers hebben bereikt, toont aan dat er echte dynamiek is voor progressieve politiek in Duitsland. Maar dit is pas het begin. Verkiezingen zijn belangrijk, maar ze zijn niet het einddoel – het is een stap in een veel grotere strijd. De kosten van levensonderhoud zijn nog niet voorbij, sociale ongelijkheid neemt nog steeds toe, en de extreemrechtse dreiging is nog steeds aanwezig. Daarom zullen we een luide en compromisloze stem blijven in het parlement en op straat,” zei Reichinnek.

Commentatoren schrijven de 36-jarige een essentiële rol toe in de electorale heropleving van Die Linke na interne strubbelingen. In 2023 verliet een van de prominente leiders, Sahra Wagenknecht, de partij en in 2024 hadden lage peilingen bij de Europese en regionale verkiezingen velen doen denken dat de partij kansloos was.

“Tot nu toe had de AfD geen concurrentie op sociale media,” zei Moheb Shafaqyar, een lid van Die Linke in Berlijn. Het district waarin hij actief is, Friedrichshain-Kreuzberg, verdrong de Groene partij uit de zetel, een hooggeprofileerd links resultaat op nationaal niveau. “Terwijl in Duitsland en wereldwijd een verontrustende trend van jonge mensen die voor de rechterzijde stemmen bestaat, hebben we in deze verkiezingen een trendomkering gezien.”

Oost-Duitse wortels

Geboren in de oostelijke staat Saksen-Anhalt in 1988, een jaar voor de val van de Berlijnse Muur, was Reichinnek van jongs af aan geïnteresseerd in politiek en een eerlijke samenleving. “Bovenaan de lijst van dingen die me frustreerden, staan de Hartz IV-wetten (werkloosheidsreformen), die ik wil afschaffen,” zei ze in een interview in 2022. “Gelijkheid voor vrouwen is net zo belangrijk voor mij als effectieve en betere kinder- en jeugdzorg en basis kinderbijslag die arme gezinnen ondersteunt.”

Tussen 2007 en 2011 studeerde ze Midden-Oostenstudies en Politieke Wetenschappen aan de Martin Luther Universiteit van Halle-Wittenberg. Tijdens deze periode bracht ze tijd door in Caïro toen de zogenaamde Arabische Lente uitbrak. “Ik was verbijsterd over wat mensen kunnen bereiken als ze samen staan,” zei ze over de Egyptische demonstranten.

Ze ging verder met haar academische bezigheden, waaronder als onderzoeksassistent op een project dat keek naar transformatie in Arabische samenlevingen, en had periodes van werk in de sociale sector, waaronder het onderwijzen van Duits aan vluchtelingen, voordat ze in 2015 bij Die Linke kwam. Een jaar later werd ze lid van de Linkse fractie in Osnabrück in het noordwesten van Duitsland. Hier nam ze rollen op zich als woordvoerder voor een zelfbenoemde socialistische, feministische, antifascistische en ecologische grassroots-initiatief.

Ze klom op in de partijhiërarchie. Tijdens de staatsconferentie van de partij in Nedersaksen in 2019 kreeg ze de steun van meer dan 86 procent van de afgevaardigden, waardoor ze de jongste staatsvoorzitter van de partij werd. Twee jaar later werd ze gekozen in de Bundestag op de Nedersaksische kandidatenlijst, waar ze sindsdien werkt aan kwesties zoals pensioenen en jeugd-, vrouwen- en gezinsbeleid.

“Een Oost-Duitse achtergrond is nog steeds een uitzondering in de politieke sfeer van Duitsland,” zei de politicoloog Marschall. “Haar achtergrond in een Oost-Duitse arbeidershuishouding benadrukt ook dat ze niet vanuit een positie van privilege de politiek is ingegaan, wat haar betrokkenheid bij sociale beleidskwesties aanzienlijk authentieker maakt.”

Het tijdsbestek van haar opkomst, terwijl Die Linke interne strubbelingen doormaakte, hielp ook haar traject. Een slecht resultaat in de federale verkiezingen van 2021, gevolgd door meningsverschillen over de positie van de partij ten aanzien van immigratie en later de volledige invasie van Oekraïne door Rusland, droegen bij aan het vertrek van Wagenknecht en een groep collega’s die vorig jaar een nieuwe partij oprichtten, de Sahra Wagenknecht Alliantie (BSW).

Oezguer Oezvatan is de hoofd en mede-oprichter van het diversiteits- en inclusie-agentschap Transformakers, en de auteur van “Jede Stimme Zählt” (Elke Stem Telt, 2025) met als basis Berlijn. Hij zei dat er tijdens deze moeilijke periode voor de partij kansen ontstonden. “Wagenknecht was tegen immigratie en nadat ze vertrok, was er een kans voor de progressieve en pro-immigratie stemmen binnen de partij om groter te worden en de partij naar meer liberale immigratiebeleid te bewegen.”

De andere factor, zei Oezvatan, was het Israël-Palestina-conflict, wat leidde tot verdere vertrek. “Er was een ander venster van kansen voor mensenrechtenactivisten om de partij meer pro-Palestijns en Israël-kritisch te maken. Voor het algemene publiek maakte dit Die Linke er progressiever en mensenrechtengericht uitzien.”

Reichinnek was actief op sociale kwesties en betrokken bij de kiezers, zowel online als offline. “Ze is een authentieke stem voor sociaal beleid vanwege haar werk tot nu toe in het veld,” zei Oezvatan, “en ze werd al gezien als een social media ster voordat de verkiezingscampagneperiode begon, wat de positie ondermijnde dat politici alleen op TikTok komen omdat het verkiezingscampagne is.”

“Ze komt dichtbij de mensen en ze lijkt heel eerlijk en openhartig in de manier waarop ze spreekt, wat we zagen in de toespraak aan Merz,” voegde Marschall toe. “En dat is zeer aantrekkelijk voor mensen die gewend zijn aan oudere, meer gecontroleerde en emotieloze politieke figuren.”

“Reichinnek staat voor een jongere generatie binnen de partij, maar tegelijkertijd blijft ze vechten voor oudere linkse strijdpunten rond sociale rechtvaardigheid en anti-abortuswetgeving. Ze gebruikt geen strategieën om meer stemmen van AfD-kiezers te krijgen op de manier waarop Wagenknecht dat doet. Hoewel ze beiden als populisten lijken, komt Reichinnek over als zeer overtuigend.”

Nu het stof van de verkiezingen neerdaalt en Duitsland zich confronteert met een recessie en een hernieuwde extreemrechtse dreiging, heeft Reichinnek’s partij “op dit moment veel energie, en zij is een van de batterijen,” zei Marschall. Volgens partijgenoot Shafaqyar in Berlijn heeft de partijlijn een verfrissend gevoel van helderheid. “Reichinnek maakt zich zorgen om de kwesties, niet om persoonlijke ijdelheid en macht omwille van de macht. Ik hoop dat het zo blijft.”