Wie wordt getroffen door de invoerheffingen van Trump? Een analyse van ‘Bevrijdingsdag’

Trump’s ‘Bevrijdingsdag’ tarieven verlaagd afgelopen week — hier is hoe ze zijn bepaald, wat ze betekenen en wat er nu volgt.

De 10% ‘basis’ tarieven van de Amerikaanse president Donald Trump gingen zaterdag van kracht, wat leidde tot een wereldwijde verkoop op de markten. Europese aandelenmarkten, waaronder de DAX, CAC 40 en FTSE 100, daalden maandag, wat de verliezen op Aziatische aandelenindexen weerspiegelde. De Amerikaanse markten daalden ook voor de derde opeenvolgende sessie op maandag, met de Dow Jones, S&P 500 en Nasdaq allemaal in het rood.

Trump verdubbelde zondagavond aan boord van Air Force One zijn standpunt over de tarieven, waarbij hij aangaf dat verschillende wereldleiders in het weekend al contact hadden opgenomen om betere voorwaarden te onderhandelen. “Ik wil niet dat iets daalt. Maar soms moet je medicatie nemen om iets op te lossen,” zei hij, terwijl hij de zorgen over de wereldwijde verkoop van de hand wees.

Trump verdedigde de tarieven als de enige oplossing voor wat hij noemde “massale financiële tekorten” met China, de EU en anderen. “Ze zijn al van kracht en een prachtig gezicht om te zien,” schreef hij op Truth Social. “Op een dag zullen mensen beseffen dat tarieven voor de Verenigde Staten van Amerika een zeer mooi iets zijn!” voegde hij eraan toe.

EU- en wereldleiders hebben de tarieven veroordeeld als “een grote economische klap” en gewaarschuwd voor de gevolgen die dit kan hebben voor de prijzen van goederen, vooral voor gemiddelde consumenten. Het moderne wereldhandelsysteem werd in wezen gecreëerd door de VS. Instellingen die nu als pijlers van de internationale handel worden beschouwd — zoals de Wereldhandelsorganisatie, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank — werden gevormd door de Amerikaanse handelsbeleid. Gezien de rol van Amerikaanse administraties in het bouwen van deze structuren, heeft Trumps beslissing om ze af te breken felle kritiek uitgelokt.

We breken down wie er geraakt is, hoe de tarieven zijn berekend en wat de bredere gevolgen zouden kunnen zijn.

Wie is geraakt — en hoe hard?

Euronews heeft berekend dat in totaal 190 landen en gebieden — zonder alle EU-leden één voor één te tellen — getroffen zijn door tarieven, variërend van economische grootmachten zoals China tot verre eilandnaties in de Stille Oceaan zoals Vanuatu. Een basis tarief van 10% werd toegepast op landen die geen significant handelstekort met de VS hebben. Met andere woorden, dit geldt voor landen waar de VS niet significant meer van koopt dan zij van de VS verkopen.

Enkele van deze landen, waaronder België, het VK, Brazilië, Chili en Nederland, hebben eigenlijk een handelsoverschot met de VS — dat wil zeggen dat de VS meer van hen importeert dan het aan hen exporteert.

Landen die geconfronteerd worden met een tarief van 10% overtreffen het aantal landen met hogere tarieven, en deze heffingen gingen in op 5 april. Trumps “reciprocale tariefpercentages”, daarentegen, gaan in op 9 april.

De Europese Unie als geheel kreeg een tarief van 20% op importen. EU-lidstaten zoals Nederland werden niet specifiek genoemd in de lijst die door het Witte Huis werd geproduceerd, dus het is veilig aan te nemen dat het collectieve tarief op de Europese Unie ook Nederland zal beïnvloeden. Het is echter onduidelijk of tariefstapeling zal optreden in wat als de buitenste regio’s van de EU wordt beschouwd — bijvoorbeeld, eilanden zoals Sint Maarten en Sint Maarten, die respectievelijk bij Frankrijk en Nederland horen en deel uitmaken van de vrijhandelsakkoorden van de EU. Dit zou kunnen betekenen dat zij het 20% EU-blok ‘reciprocale’ tarief en het 10% basis tarief ontvangen, wat in totaal 30% zou zijn.

Hoewel het Witte Huis heeft gespecificeerd dat “president Trump een geïndividualiseerd reciprocaal hoger tarief zal opleggen aan de landen waarmee de Verenigde Staten de grootste handelstekorten hebben… alle andere landen blijven onderworpen aan het oorspronkelijke 10% basis tarief,” laat het voorbeeld van Sint Maarten en Sint Maarten zien dat sommige gebieden in beide groepen vallen. De reciprocale tarieven worden van kracht om 00:01 uur EDT (06:01 uur CEST) op 9 april.

Hoe zijn deze tarieven berekend?

Voor iedereen die de onthulling van de tarieven in de Rozenhof op woensdag zag — toen Trump de borden met de namen van de landen omhooghield — waren er twee kolommen. De tweede kolom vermeldde de tarieven die de VS op de importen van andere landen oplegde, zoals hierboven gecategoriseerd. Het was echter de eerste kolom die economen in verwarring bracht. Deze beweerde de tarieven te tonen die op de VS werden opgelegd, plus factoren zoals “valutamanipulatie en handelsbelemmeringen,” met cijfers zoals 67% voor China en 39% voor de EU.

Maar deze cijfers weerspiegelen niet nauwkeurig de werkelijke tarieven die deze landen op Amerikaanse importen toepassen. De Wereldhandelsorganisatie schat bijvoorbeeld dat het gemiddelde tarief van de EU op Amerikaanse goederen 4,8% is, hoewel dit in specifieke sectoren hoger kan zijn. Auto’s zijn bijvoorbeeld onderhevig aan een tarief van 10%.

Hoewel het Witte Huis later vrijgaf wat het beweerde de formule was die werd gebruikt om het vermeende handelsonevenwicht in de eerste kolom te berekenen, merkte het bedrijfs- en economische analisten snel op dat Trump steunde op een ruwere maatstaf. Washington deelde het handelstekort — het bedrag waarmee de Amerikaanse importen de exporten overtreffen — door de totale waarde van de geïmporteerde goederen. Dit is hoe de grote cijfers voor China en de EU tot stand kwamen.

Van daaruit werd het zogenaamde reciprocale tarief berekend als ongeveer de helft van de vermeende tariefkloof, een benadering die grotendeels zonder precedent is in de geschiedenis van handel en tarieven.

Zijn handelstekorten echt zo slecht?

In zijn eenvoudigste lezing betekent een handelstekort dat een land meer importeert dan het exporteert. Dit kan slecht klinken, maar een van de redenen waarom de VS een handelstekort met bepaalde landen heeft, is vanwege zijn immense koopkracht — het heeft een van de sterkste economieën ter wereld, en de consumenten willen in staat zijn om een diverse reeks goederen uit de hele wereld te kopen.

In feite exporteren sommige van deze landen die een handelsoverschot met de VS hebben goederen die zelfs niet in hun lokale markten worden verkocht. Denk aan landen die textiel of voedsel produceren dat specifiek voor de Amerikaanse markt is gemaakt. Veel van die landen zijn aanzienlijk armer dan de VS en deze exporten zijn een levenslijn voor hun economieën, terwijl ze de VS ook goedkopere alternatieven bieden voor veelgevraagde goederen.

Trumps interpretatie is dat Amerikanen geld naar het buitenland sturen of buitenlandse economieën steunen wanneer ze dat geld ook thuis zouden kunnen besteden. Maar dat betekent niet noodzakelijk dat er levensvatbare alternatieven bestaan binnen de Amerikaanse markt — of ze kunnen aanzienlijk duurder zijn — wat betekent dat Trumps plannen mogelijk averechts kunnen werken.