Wetenschappers dachten dat deze Argentijnse gletsjer stabiel was, maar nu blijkt hij snel te smelten

Een iconische Argentijnse gletsjer, lange tijd beschouwd als een van de weinige op aarde die relatief stabiel is, ondergaat nu zijn “meest substantiële terugtrekking in de afgelopen eeuw,” volgens nieuw onderzoek.

De Perito Moreno-gletsjer in het Zuid-Patagonië IJsveld is decennia lang stevig in een vallei geworteld geweest. Maar nu begint hij contact te verliezen met de onderliggende rots, waardoor hij meer ijs verliest terwijl hij langzaam terugtrekt. Deze verandering, geïllustreerd in dramatische timelapse-foto’s sinds 2020, benadrukt “de fragiele balans van een van de meest bekende gletsjers ter wereld,” schrijven de auteurs van de studie in het tijdschrift Communications Earth & Environment. Ze verwachten dat de gletsjer de komende jaren nog enkele kilometers zal terugtrekken.

“We geloven dat de terugtrekking die we nu zien, en waarom deze zo extreem is in termen van waarden die we kunnen waarnemen, is omdat het al een tijdje niet meer climatisch stabiel is, meer dan een decennium,” zei Moritz Koch, een doctoraatsstudent aan de Friedrich-Alexander Universiteit van Erlangen-Nürnberg en een van de auteurs van de studie. “Nu zien we deze zeer vertraagde reactie op klimaatverandering terwijl hij langzaam maar zeker loskomt van dit fysieke verankeringspunt in het centrale deel van de gletsjer.”

Koch en zijn team hebben uitgebreid veldwerk verricht om de gegevens voor hun berekeningen te verzamelen. Om de ijsdikte te meten, vlogen ze met een helikopter over de gletsjer met een radartoestel dat onderaan was opgehangen. Ze gebruikten ook sonar op het meer en satellietinformatie van boven.

Elk jaar bezoeken honderdduizenden mensen de Glaciar Perito Moreno, die in 1981 werd uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed. Het is een locatie die bekend staat om het “afbreken” van ijsstukken die in het onderliggende Lake Argentino vallen.

Volgens Richard Alley, een ijsspecialist aan de Pennsylvania State University die niet bij de studie betrokken was, zijn de basisprincipes van klimaatverandering en gletsjers intuïtief: warmte smelt ijs, en de opwarming van de aarde betekent meer en snellere gletsjerafsmelting. Maar net als bij een gevallen koffiemok is het moeilijker te voorspellen wanneer en precies hoe ze uit elkaar zullen vallen.

Hij zei dat mensen die klimaatverandering ontkennen vaak wijzen naar anomalieën zoals Perito Moreno, die lange tijd niet terugtrok terwijl de meeste andere gletsjers dat wel deden. Zelfs zonder klimaatverandering fluctueren gletsjers een beetje. Maar als het klimaat stabiel was, zou de gewone accumulatie van sneeuw en ijs de smelting en beweging compenseren, zei Erin Pettit, een glacioloog aan de Oregon State University die ook niet bij de studie betrokken was.

Gletsjerafsmelting, vooral aan de polen, is belangrijk omdat het catastrofale zeespiegelstijging kan veroorzaken, wat schadelijk is voor mensen die in kust- en eilandgebieden wonen. Hoewel de veranderingen lokaal spectaculair kunnen zijn in gebieden zoals Patagonië, zei Alley dat de grotere zorg is om studies zoals deze te gebruiken om te begrijpen “wat er met de grote jongens” in Antarctica zou kunnen gebeuren.

Maar zelfs kleinere gletsjers hebben een krachtige aanwezigheid in gemeenschappen, zei Pettit. IJs heeft veel van de landschappen gevormd waar mensen vandaag de dag van houden, en ze zijn nauw verbonden met veel culturen over de hele wereld. Gletsjers kunnen een bron van drinkwater zijn of, wanneer ze instorten, een destructieve kracht achterlaten met modderstromen in hun kielzog.

“We verliezen overal deze kleine stukjes ijs,” zei Pettit. “Hopelijk krijgen we langzaam meer respect voor het ijs dat hier was, ook al is het niet altijd aanwezig.”