‘We zien je’: Hoe een Russische spionageschip leidde tot een Britse reactie

Een Russische spionageschip werd deze week gevolgd terwijl het door Britse wateren voer, te midden van toenemende bezorgdheid over de veiligheid van onderzeese communicatiekabels.

De Britse staatssecretaris van Defensie, John Healey, verklaarde woensdag dat het schip, Yantar, werd “gebruikt voor het verzamelen van inlichtingen en het in kaart brengen van de kritieke onderwaterinfrastructuur van het Verenigd Koninkrijk”.

“Ik wilde ook dat president [Vladimir] Poetin dit bericht hoorde: ‘Wij zien je, we weten wat je doet en we zullen niet terugdeinzen voor robuuste actie om dit land te beschermen’,” vertelde hij het Britse parlement.

Wat is er gebeurd?

Volgens Healey kwam het schip maandag Britse wateren binnen, ongeveer 45 mijl (72,5 km) van de kust, en de Koninklijke Marine stuurde twee schepen om het spionageschip te monitoren.

“De afgelopen twee dagen heeft de Koninklijke Marine HMS Somerset en HMS Tyne ingezet om het schip elke minuut door onze wateren te volgen. En ik heb de regels van de Koninklijke Marine voor engagement aangepast zodat onze oorlogsschepen dichterbij kunnen komen en de Yantar beter kunnen volgen,” vertelde Healey aan de leden van het parlement.

“Tot nu toe heeft het schip zich gehouden aan de internationale navigatieregels,” voegde hij toe, en hij meldde dat het schip nu in de Noordzee was.

Healey gaf geen verdere uitleg over hoe de regels van de Koninklijke Marine tijdens dit incident waren gewijzigd.

Tot nu toe heeft Rusland niet gereageerd op de spionagebeschuldigingen.

Is het schip eerder gedetecteerd?

Ja, in november.

Healey legde uit dat het schip “ronde cirkels maakte boven de kritieke onderwaterinfrastructuur van het VK” voordat het de Middellandse Zee binnenging.

Vanwege de activiteiten van het schip gaf Healey toestemming aan een onderzeeboot van de Koninklijke Marine om dicht bij het schip te komen om “duidelijk te maken dat we elk van zijn bewegingen heimelijk in de gaten hielden”.

Een anonieme Franse functionaris vertelde het AFP-nieuwsbureau dat Franse militaire bronnen waren gemobiliseerd om de Yantar te volgen, maar dat het schip “geen bewezen vijandige bedoelingen” had.

“Het komt regelmatig voor dat een Russisch schip passeert en er is altijd nauwlettende surveillance die wordt ingesteld,” voegde de functionaris eraan toe.

Wat is de impact op onderzeese kabels?

Het incident vond plaats omdat sinds het begin van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne in 2022 verschillende onderzeese telecommunicatie- en stroomkabels worden verdacht van sabotage.

Op eerste kerstdag werden de Estlink 2-hoogspanningslijn en vier kabels, die elektriciteit van Finland naar Estland transporteren, losgekoppeld.

Begin januari nam Finland de Eagle S-tanker in beslag, die Russische olie vervoerde en waarvan het vermoedde dat deze de hoogspanningslijn had beschadigd door zijn anker over de zeebodem te slepen.

Rusland heeft echter alle beschuldigingen van sabotage van onderzeese kabels ontkend.

Vorige week verklaarde de woordvoerder van het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken, Maria Zakharova, dat de NAVO-militaire alliantie “mythen” gebruikt om haar aanwezigheid in de Baltische Zee te vergroten.

“Het echte doel van dit alles is om de Russische olie-exporten op welke manier dan ook te beperken … en de voorwaarden te creëren voor de invoering van willekeurige beperkingen op de internationale scheepvaart in de Baltische Zee,” zei ze tijdens een persbriefing.

Zakharova’s reactie kwam ook te midden van de aankondiging van de Duitse kanselier Olaf Scholz dat NAVO-leden overwegen om sancties op te leggen aan de Russische schaduwvloot in het gebied ter bescherming van onderzeese kabels.

Ruslands bondgenoot China wordt ook geconfronteerd met beschuldigingen van sabotage, waarbij Taiwan vorige week aankondigde dat het de surveillance verhoogt nadat een Chinese gekoppeld vrachtschip werd verdacht van het beschadigen van een onderzeese communicatiekabel.

Daarnaast vroeg Zweden in december aan China om samen te werken aan een onderzoek naar twee telecommunicatiekabels die in Zweedse wateren waren doorgesneden, nadat de verdenking was gericht op het vrachtschip Yi Peng 3.

Wat gebeurt er nu?

“Rusland blijft de meest dringende en onmiddellijke bedreiging voor Groot-Brittannië,” vertelde Healey het parlement terwijl hij de plannen van de regering uiteenzette om zichzelf te verdedigen tegen Russische inmenging.

De minister zei dat het VK samenwerkt met de NAVO en de Joint Expeditionary Force, een veiligheidscoalitie van 10 Europese landen, om “potentiële bedreigingen voor onderwaterinfrastructuur” te volgen.

Hij voegde eraan toe dat het VK 4,5 miljard pond (5,5 miljard dollar) aan militaire hulp aan Oekraïne zou bieden ter ondersteuning van zijn oorlog tegen Rusland.

Tegelijkertijd werd er “meer dan 100 schepen in de Russische schaduwvloot gesanctioneerd, meer dan enig ander land”.

“Russische agressie zal niet worden getolereerd, zowel thuis als in Oekraïne,” zei Healey.

De opmerkingen van de Britse minister komen nadat premier Keir Starmer vorige week een 100-jarig akkoord met Oekraïne ondertekende, waarin hij toezegde hulp te bieden op het gebied van militaire, technologie en gezondheidszorg te midden van de oorlog.