Waarom Tigray in Ethiopië op de rand van een nieuw conflict kan staan

Waarom Tigray in Ethiopië opnieuw op de rand van conflict zou kunnen staan

De zorgen over instabiliteit nemen opnieuw toe nu de TPLF en de federale regering zich lijken voor te bereiden op een confrontatie. In de kwetsbare noordelijke regio Tigray maken veel mensen zich zorgen over een herhaling van de gebeurtenissen die in november 2020 leidden tot de oorlog.

Voormalige Tigrayaanse strijders die gewond zijn geraakt in de recente oorlog wachten op medische behandeling in het Ortho-Fysiotherapiecentrum in Mekelle, Tigray, op 14 februari 2025. De recente bezoeken van verschillende delegaties van maatschappelijke en religieuze leiders aan de hoofdstad Mekelle zijn voor velen een herinnering aan de laatste weken voordat Tigray in oorlog raakte.

Die oorlog kostte 600.000 mensen het leven en leidde tot de ontheemding van ongeveer vijf miljoen mensen. Het bracht wereldwijd aandacht voor de gebroken politiek in Ethiopië en schade toe aan de reputatie van premier Abiy Ahmed, die de Nobelprijs voor de Vrede had gewonnen voor het herstellen van de langdurig verbroken banden met het buurland Eritrea.

Een wapenstilstand twee jaar later leek de oorlog te beëindigen; analisten wijzen echter op de mogelijkheid van een nieuw conflict. Dit keer zou het niet alleen de Tigrayaanse regionale autoriteiten kunnen betreffen, maar ook Eritrea en mogelijk de bondgenoten van dat land. Deskundigen vrezen dat de regio deze nieuwe strijd niet kan doorstaan.

De gebroken afspraken die in november 2022 zijn ondertekend en die de oorlog tussen de Tigray People’s Liberation Front (TPLF) en de federale regering beëindigden, zijn de oorzaak van de huidige spanningen. De toenemende wrok tussen de buren Eritrea en Ethiopië is volgens analisten de meest zorgwekkende ontwikkeling.

Ethiopië is een sleutelspeler in Oost-Afrika, en oorlog daar zou de regionale stabiliteit kunnen ondermijnen, vooral nu buurlanden als Soedan, Zuid-Soedan en Somalië te maken hebben met aanhoudende gewapende conflicten. Het zou ook de zelfredzaamheid van Afrika in de luchtvaartsector kunnen beïnvloeden, aangezien Addis Abeba een van de belangrijkste luchthavens van het continent is.

Vrede en de schaduw van oorlog

De oorlog in Tigray begon in november 2020 nadat Abiy de TPLF beschuldigde van een aanval op een commandocentrum van het Ethiopische nationale leger. De TPLF had decennia lang de heersende coalitie in Addis Abeba gedomineerd, maar was in bijna alle 10 regio’s van Ethiopië onpopulair. Eritrea, dat in 1998 een grensoorlog voerde met Ethiopië, had ook zijn grieven tegen de TPLF.

Toen Abiy in 2018 werd gekozen, legde hij vredige banden met Eritrea en begon hij hervormingen door te voeren voor een sterker centraal bestuur. De TPLF beschouwde deze stappen echter als een bedreiging voor haar macht en probeerde de regering van Abiy omver te werpen. In de militaire reactie op de TPLF-aanval vormde Addis Abeba een alliantie met andere TPLF-tegenstanders, waaronder het Amhara-leger en Eritrese troepen. Alle betrokken partijen werden beschuldigd van aanvallen op burgers, terwijl mensenrechtenorganisaties de federale regering beschuldigden van het opzettelijk blokkeren van hulp aan Tigray en het veroorzaken van bijna hongersnood.

In november 2022 ondertekenden Addis Abeba en de TPLF de vredesovereenkomst van Pretoria, die de TPLF verplichtte zich te ontwapenen en een nieuwe regering gezamenlijk aan te stellen. Er ontstond echter een machtsstrijd binnen de TPLF, wat leidde tot een coup in maart 2023. De spanningen tussen Addis Abeba en de TPLF blijven aanhouden, met wederzijdse beschuldigingen en dreigingen van geweld.

Deskundigen wijzen erop dat beide partijen hun verantwoordelijkheden hebben geminimaliseerd en dat de situatie nog steeds zeer fragiel is. Abiy heeft de religieuze leiders en leden van de samenleving aangespoord om de TPLF-leiders te waarschuwen voor escalatie, omdat het bij conflicten vaak “te laat” is om in te grijpen.

De rol van Eritrea

Ethiopië’s voortdurende betrokkenheid bij Eritrea heeft sinds 2020 een nieuwe dimensie aangenomen. De spanningen zijn toegenomen na Abiy’s opmerkingen over Ethiopië’s “existentiële” behoefte aan toegang tot een zeehaven. Eritrea heeft deze opmerkingen als een bedreiging ervaren en heeft zijn verdediging versterkt.

Analisten beweren dat beide partijen niet echt oorlog willen, maar dat de situatie zeer kwetsbaar blijft. Zelfs een klein voorval kan leiden tot een conflict, wat de zorgen over de toekomst van de regio vergroot.

De grote vraag is of Abiy in staat zal zijn om de banden met zowel de TPLF als Eritrea te herstellen zonder dat een van beide partijen zich buitengesloten voelt. Ondertussen vrezen de mensen in Tigray opnieuw voor hun leven en zijn velen op de vlucht geslagen, wat de humanitaire crisis in de regio verder verergert.

Deskundigen benadrukken dat een nieuwe oorlog absoluut vermeden moet worden, aangezien slechts één partij zich rogue kan gedragen en dat de wijsheid van alle betrokkenen nodig is om een escalatie te voorkomen.