Waarom stoppen blauwe walvissen met zingen? Het mysterie dat wetenschappers bezighoudt

Blauwe walvis stopt met zingen door voedseltekort

Een blauwe walvis, het grootste zoogdier op aarde, komt boven water in de Stille Oceaan nabij Long Beach, Californië, VS. Walvisgezang verschilt aanzienlijk van de zang die mensen gewend zijn. In tegenstelling tot onze muzikale klanken, zijn de geluiden die walvissen produceren een complexe reeks vocalisaties, waaronder kreten, klikken en floten die kunnen klinken als het geloei van een koe of het gefluit van een vogel. Deze vocalisaties zijn zo krachtig dat ze tot wel 10 km (6 mijl) ver te horen zijn en tot een half uur kunnen aanhouden.

Hoewel ze misschien niet geschikt zijn voor dans, zijn walvisliederen cruciaal voor communicatie: tussen mannetjes en vrouwtjes tijdens het paren, of onder een groep walvissen die migreert. Voor onderzoekers vormen deze complexe geluiden een venster naar het gedrag van walvissen, ook al weten mensen nog niet precies hoe ze deze kunnen ontcijferen. De frequentie en intensiteit van de liederen kunnen verschillende dingen signaleren, zoals een overvloed aan voedsel. In recente studies hebben onderzoekers echter met bezorgdheid ontdekt dat blauwe walvissen, de grootste walvissen en de grootste zoogdieren op aarde, op specifieke tijden zijn gestopt met zingen.

Hun griezelige stilte is volgens wetenschappers een teken dat het leven in de oceaan fundamenteel verandert. De meest recente studie, uitgevoerd door wetenschappers van het Monterey Bay Aquarium Research Institute in Californië, gepubliceerd in februari, bestudeerde drie soorten walvissen. Onderzoekers ontdekten dat blauwe walvissen, in het bijzonder, kwetsbaarder zijn geworden voor deze verandering.

Wat hebben onderzoekers ontdekt, en waar?

Twee studies tussen 2016 en 2025 hebben vergelijkbaar gedrag gevonden: blauwe walvissen hebben hun gezang gedurende bepaalde periodes verminderd. De eerste studie, uitgevoerd in de zee rond de eilanden van Nieuw-Zeeland tussen 2016 en 2018, werd geleid door wetenschappers van het Marine Mammal Institute aan de Oregon State University in de VS. Gedurende deze periode volgden onderzoekers specifieke vocalisaties van blauwe walvissen die verband hielden met voeden (D-calls) en paren (patronenliederen).

De onderzoekers gebruikten continue opnames van onderwaterapparaten die hydrofoons worden genoemd, die geluiden over duizenden kilometers kunnen vastleggen en die waren geplaatst in de South Taranaki Bight – een bekende foerageerplek voor blauwe walvissen aan de westkust van Nieuw-Zeeland. Ze ontdekten dat tijdens sommige periodes, vooral in de warmere maanden van de lente en de zomer wanneer walvissen meestal aankomen, de frequentie en intensiteit van geluiden gerelateerd aan voedzaam gedrag afnamen – wat wijst op een afname van voedselbronnen. Deze daling ging gepaard met een vermindering van de patronenliederen, wat een daling van de reproductieve activiteit aangaf. “Wanneer er minder voedingsmogelijkheden zijn, steken ze minder moeite in de voortplanting,” vertelde hoofdonderzoeker Dawn Barlow aan verslaggevers. De resultaten van die studie werden gepubliceerd in het tijdschrift Ecology and Evolution in 2023.

In een andere studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS One in februari van dit jaar, volgden onderzoekers de geluiden van baleinwalvissen in het Californische Stroomecosysteem, het gebied in de Noordelijke Stille Oceaan dat zich uitstrekt van British Columbia tot Baja California. Blauwe walvissen zijn een type baleinwalvis, en de studie richtte zich op hen, samen met hun verwanten, de bultruggen en vinwalvissen. Gedurende zes jaar, te beginnen in 2015, vonden de wetenschappers duidelijke patronen. In de eerste twee jaren waren de “tijden moeilijk voor walvissen,” merkte hoofdonderzoeker John Ryan van het Monterey Bay Aquarium Research Institute in Californië op in een persverklaring, aangezien de walvissen, met name blauwe walvissen, minder zongen. In de daaropvolgende drie jaren zongen echter alle drie de walvissoorten weer frequenter, merkte de studie op.

Waarom zingen blauwe walvissen minder?

Beide studies vonden één belangrijke reden voor de vermindering van walvisgezang: voedsel of, in dit geval, het gebrek eraan. Het blijkt dat het onderzoek, uitgevoerd tussen 2015 en 2020, periodes van extreme mariene hittegolven vastlegde die krill, de kleine garnalenachtige dieren waarvan blauwe walvissen zich voeden, uitroeide. Deze hittegolven maken deel uit van een dreigende milieu-ramp waar wetenschappers voor waarschuwen: de aanhoudende wereldwijde opwarming, gekenmerkt door stijgingen in de wereldwijde gemiddelde temperaturen, veroorzaakt door door mensen veroorzaakte hoge emissies, met name door de verbranding van fossiele brandstoffen.

Wetenschappers zeggen dat de wereld binnenkort een kantelpunt kan bereiken waarop er onomkeerbare veranderingen op de planeet zullen optreden. Al zijn 2016, 2023 en 2024 geregistreerd als de warmste jaren ooit.

Waarom verdwijnen voedselbronnen voor walvissen?

Krill, waarop blauwe walvissen voornamelijk jagen, zijn zeer gevoelig voor hitte en kunnen tijdens hittegolven vrijwel verdwijnen, ontdekten de studies. Hun bewegingspatronen veranderen ook drastisch: in plaats van bij elkaar te blijven, zoals ze normaal doen, verspreiden krill zich wanneer het heet is, waardoor ze moeilijker te vinden zijn voor roofdieren zoals blauwe walvissen. Gewoonlijk zingen blauwe walvissen tijdens het foerageren om anderen te waarschuwen dat ze zwermen krill hebben gevonden. Als er geen voedsel is om over te zingen, is het logisch dat er ook niet gezongen wordt. Hittegolven kunnen ook schadelijke chemische veranderingen in de oceanen teweegbrengen die de groei van giftige algen bevorderen, wat vergiftiging en de dood van zeezoogdieren en zeevogels veroorzaakt, wat suggereert dat blauwe walvissen ook het risico lopen vergiftigd te worden. In de recentere studie in Californië ontdekten onderzoekers dat in de eerste twee jaren waarin walvissen minder frequent zongen, er ook een afname was in andere vispopulaties.

Zijn blauwe walvissen kwetsbaarder dan andere walvissen?

De tweede periode van drie jaar getuigde van een herstel van krill en andere vissen, samen met meer walvisgezang. Toen de krill weer afnam, zongen blauwe walvissen opnieuw minder frequent, terwijl het zingen van bultruggen doorging, merkte de studie op. “Vergeleken met bultruggen kunnen blauwe walvissen in de oostelijke Noordelijke Stille Oceaan kwetsbaarder zijn, niet alleen vanwege een kleinere populatiegrootte, maar ook door een minder flexibele foeragestrategie,” zei Ryan, de hoofdauteur van de Californische studie in een verklaring. “Deze bevindingen kunnen wetenschappers en hulpbronnenbeheerders helpen om te voorspellen hoe mariene ecosystemen en soorten zullen reageren op klimaatverandering,” voegde hij eraan toe. Beide studies geven aan dat blauwe walvissen waarschijnlijk meer tijd en energie moeten besteden aan het vinden van voedsel wanneer het schaars is, in plaats van te zingen.

Veranderen andere dieren ook hun geluiden?

Studies hebben aangetoond dat klimaatverandering de geluiden van verschillende andere soorten ook verandert. Natuurlijke geluiden, zoals het gezang van bepaalde vogelsoorten, kunnen in sommige gebieden helemaal verdwijnen naarmate de temperaturen stijgen en dieren zich anders gaan gedragen. In New York ontdekten wetenschappers dat in meer dan een eeuw (1900-1999) vier soorten kikkers hun roepgedrag veranderden, wat mannetjes gebruiken om vrouwtjes aan te trekken voor het paren, en dat doorgaans verband houdt met de opwarming van de lente en het vroege zomerseizoen. In de loop van de tijd bleken sommige kikkers ongeveer twee weken eerder dan normaal te roepen, wat aangeeft dat de zomer eerder aanbrak.