Waarom de secundaire tarieven van Trump op Rusland ook de VS en zijn bondgenoten kunnen schaden

Chinese President Xi Jinping, Russian President Vladimir Putin en de Indiase premier Narendra Modi hebben deelgenomen aan een foto-ceremonie tijdens de BRICS 2024-top in Kazan, Rusland, op 23 oktober 2024.

De belangrijkste diplomatieke onderhandelaar van de Verenigde Staten, Steve Witkoff, heeft woensdag Moskou bezocht in een laatste poging om president Vladimir Putin te overtuigen akkoord te gaan met een wapenstilstand met Oekraïne voor een deadline van 8 augustus, vastgesteld door president Donald Trump.

Na de ontmoeting van Witkoff met Putin, verklaarde het Witte Huis dat Rusland had gevraagd om een ontmoeting met Trump. De Amerikaanse president was bereid om zowel met Putin als met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy te praten.

Trump had tijdens zijn herverkiezingscampagne beloofd de oorlog tussen Rusland en Oekraïne binnen 24 uur te beëindigen als hij aan de macht kwam, maar tot nu toe is het hem niet gelukt om een bestand te bemiddelen, ondanks maanden van intensieve diplomatie, directe gesprekken tussen Moskou en Kyiv, en telefoongesprekken met Putin.

Steeds gefrustreerder door Putin’s onwil om akkoord te gaan met een pauze in de gevechten zonder voorwaarden die onaanvaardbaar zijn voor Oekraïne of het Westen, heeft Trump gedreigd met een nieuwe golf van economische maatregelen die Rusland zouden straffen als het geen wapenstilstand accepteert.

Sinds de volledige invasie van Oekraïne door Rusland in februari 2022 hebben de VS en zijn bondgenoten, waaronder het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, meer dan 21.000 sancties tegen de Russische economie opgelegd.

De nieuwe tarieven die Trump heeft bedreigd, zijn echter anders dan eerdere sancties. Ze richten zich op Rusland door zijn handelspartners aan te pakken, in de hoop dat deze stoppen met kopen van of verkopen aan Moskou. Maar deze secundaire tarieven brengen ook risico’s met zich mee voor de VS en zijn bondgenoten.

Wat zijn de secundaire tarieven die Trump dreigt?

Midden juli, terwijl de vredesgesprekken stagneerden ondanks Trump’s inspanningen, dreigde de Amerikaanse president Rusland met 100 procent secundaire tarieven als het niet zou meewerken aan een wapenstilstand. Hij gaf het Kremlin een deadline van 50 dagen om samen te werken. Nadat Moskou had gesuggereerd niet te zullen buigen voor Amerikaanse druk, verschoof Trump de deadline, die nu op 8 augustus afloopt. Het is onduidelijk of Trump’s bereidheid om met Putin en Zelenskyy te praten na Witkoff’s bezoek aan Moskou die deadline heeft veranderd.

Op woensdag verdubbelde Trump het tarief op Indiase importen van 25 procent – dat hij eind juli had aangekondigd – naar 50 procent, als straf voor New Delhi’s weigering om Russische olie te blijven kopen. Dit maakt India het land dat momenteel de hoogste Amerikaanse tarieven ondervindt, samen met Brazilië.

Als Trump’s secundaire tarieven van kracht worden, zouden goederen die de VS importeert uit landen die nog steeds handelen met Rusland, onderworpen zijn aan invoerrechten van 100 procent bovenop de tarieven die Trump al op die landen heeft opgelegd. Dit zou de prijs van die producten ten minste verdubbelen, waardoor ze minder concurrerend worden op de Amerikaanse markt.

Het idee achter deze tarieven is om de handelspartners van Rusland te overtuigen te stoppen met kopen en verkopen met het land, waarmee zijn economie wordt geïsoleerd en hij inkomsten verliest die hij verdient met export, vooral van energie.

Ondanks de sancties die het al ondervindt, heeft Rusland sinds 2022 consequent meer dan 500 miljoen euro ($580 miljoen) per dag verdiend met energie-exporten. Dit zal verstoord worden als landen stoppen met het kopen van alle olie en gas uit Rusland.

Welke landen zouden getroffen kunnen worden door Trump’s secundaire tarieven?

De landen die het meest door zulke secundaire tarieven getroffen zouden worden, zijn:

• China: Rusland’s belangrijkste bondgenoot, China is veruit de grootste consument van de export van zijn noordelijke buur. In 2023 kocht China bijna een derde van alle Russische export. Het kocht ook bijna de helft van Rusland’s olie-export.
• India: Een oude vriend, India heeft sinds 2022 grote hoeveelheden Russische ruwe olie gekocht, waaronder bijna 40 procent van Rusland’s totale olie-export in 2023. Dat jaar ging 17 procent van Rusland’s totale export naar India. Trump had al een tarief van 25 procent op Indiase goederen opgelegd en verdubbelde dat tarief als straf voor India’s voortdurende olie-aankopen uit Rusland.
• Turkije: De derde grootste koper van Russische energie, ging 8 procent van Rusland’s export in 2023 naar Turkije. Het is een NAVO-bondgenoot van de VS.

Turkije is niet de enige bondgenoot die getroffen zou kunnen worden als Trump echt iedereen die met Rusland handelt, aanvalt.

Kunnen Amerikaanse bondgenoten ook geraakt worden?

Terwijl India zich verzet tegen Westerse dreigingen over zijn banden met Rusland, wijst het op de eigen handelsrelaties van de EU met Moskou. En hoewel die handel is gedaald sinds 2022, is het nog steeds aanzienlijk. Volgens de EU was de totale handel met Rusland in 2024 67,5 miljard euro ($77,9 miljard). India’s totale handel met Rusland in 2024-25 daarentegen was 68,7 miljard dollar. Het blok is nog steeds sterk afhankelijk van Rusland voor zijn leveringen van vloeibaar aardgas (LNG). In feite zijn de importen van Russische LNG door de EU in 2024 met 9 procent gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor.

Europa heeft al te maken gehad met een tarief van 15 procent van Trump. Zal Trump zijn dichtstbijzijnde supporters straffen om Rusland onder druk te zetten de oorlog te beëindigen?

Kunnen de VS ook risico’s lopen?

Het zijn niet alleen bondgenoten – secundaire tarieven op degenen die met Rusland handelen, brengen ook risico’s met zich mee voor de VS zelf. Trumps team werkt momenteel aan een handelsdeal met China, en die gesprekken hebben geleid tot een pauze in de handelsoorlog tussen de twee grootste economieën ter wereld. Die ontspanning zou verdwijnen als Trump 100 procent tarieven oplegt op Chinese goederen simpelweg omdat Beijing ook met Rusland handelt.

China, Europa en India zijn allemaal belangrijke leveranciers van goederen aan de VS: als de kosten van die producten – van kleding tot lampen tot iPhones – verdubbelen, zullen Amerikaanse consumenten de gevolgen voelen. De VS koopt ook chemicaliën, waaronder uraniumhexafluoride – gebruikt bij uraniumverrijking – uit Rusland.

Zullen India en China stoppen met het kopen van Russische energie?

Dat lijkt onwaarschijnlijk. China blijft olie kopen uit Iran, ondanks de Amerikaanse sancties – en Rusland is naar verluidt zijn dichtste strategische partner. India heeft ook geen tekenen vertoond van het versoepelen van zijn banden met Rusland. Witkoff is niet de enige buitenlandse gezant die momenteel Moskou bezoekt. India’s nationale veiligheidsadviseur, Ajit Doval, is ook in de Russische hoofdstad. India’s minister van Buitenlandse Zaken, S. Jaishankar, wordt later deze maand in Rusland verwacht, en India heeft aangekondigd dat het van plan is Putin later dit jaar te ontvangen.

Op woensdag beschreef India Trump’s 50 procent tarief als “oneerlijk, ongegrond en onredelijk”, en voegde eraan toe dat de aankoop van Russische olie voortkomt uit de noodzaak van energiebeveiliging voor zijn 1,4 miljard inwoners.