Waarom de invoerheffingen van President Trump voordelig kunnen zijn voor Europese consumenten

President Donald Trump heeft een aankondiging gedaan over ingrijpende wederzijdse tarieven, die veel steiler zijn dan velen hadden verwacht, wat heeft geleid tot een wereldwijde verontwaardiging. Wat betekenen deze maatregelen voor Europese consumenten?

De aandelenmarkten zijn geschokt door volatiliteit en de onzekerheid neemt toe voor bedrijven die betrokken zijn bij wereldwijde toeleveringsketens na de grote tarifaire aankondiging van de Amerikaanse regering. De Europese Unie zal nu geconfronteerd worden met een tarief van 20% op haar export naar de Verenigde Staten. Hogere tarieven worden ook toegepast op China (34%), Japan (24%), India (26%) en andere landen. Het Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Australië en Turkije krijgen het laagste tarief van 10%, terwijl Canada en Mexico zijn uitgesloten voor goederen die voldoen aan het USMCA-verdrag.

Hoewel exporteurs zich voorbereiden op een klap, hoeft deze schokkende zet vanuit Washington niet te leiden tot economische moeilijkheden voor consumenten. Sterker nog, het zou kunnen resulteren in goedkopere goederen thuis, althans op korte termijn. In het hart van de zaak ligt het langdurige handelsoverschot van Europa met de Verenigde Staten.

Volgens de Europese Commissie exporteerde de Europese Unie in 2023 voor €503,8 miljard aan goederen naar de Verenigde Staten en importeerde €347,2 miljard, wat resulteerde in een handelsoverschot van €156,6 miljard. De situatie verandert wanneer we naar diensten kijken, waarbij Europa €427,3 miljard importeert en €318,7 miljard exporteert. Een groot deel van de dienstenimport is verbonden met Amerikaanse technologiebedrijven. Desondanks behoudt de EU een positief totaal handelsoverschot met de VS.

Dit achtergrondperspectief is van belang. Als de VS een blanket-tarief van 20% op EU-goederen oplegt, valt de grootste impact onevenredig op Europese exporteurs. Alles gelijkblijvend, zijn Europese producten nu 20% duurder geworden in een van hun belangrijkste markten, wat een significante verlies aan concurrentievermogen kan betekenen. Een wiel Parmigiano Reggiano uit Italië of een fles Franse wijn zal bijvoorbeeld plotseling een premie van 20% voor Amerikaanse consumenten dragen. Europese auto’s kunnen bijzonder hard worden geraakt; met tarieven op auto’s al op 25%, kan de extra 20% hen onconcurrerend maken, waardoor ze mogelijk helemaal uit de Amerikaanse showrooms verdwijnen.

Van exportdruk naar binnenlands overschot

De VS is goed voor ongeveer 12% van de totale EU-export, wat betekent dat het vrijwel onmogelijk is om die vraag van de ene op de andere dag te vervangen. Naarmate de vraag uit de VS afneemt, kunnen voorraden zich ophopen in Europa en elders. Dit betekent meer goederen beschikbaar voor de binnenlandse markt, wat op zijn beurt kan leiden tot kortingen en lagere prijzen voor Europese consumenten. Op korte termijn kan dit bedrijven aanmoedigen om overtollige voorraad op de binnenlandse markten te verkopen, wat prijscompetitie en mogelijke kortingen stimuleert.

Tegelijkertijd loopt de Europese markt het risico overspoeld te worden door goederen die worden omgeleid van andere grote exporterende landen, zoals China, Japan en India, die ook te maken hebben met steile handelsbelemmeringen in de VS. Deze extra golf van wereldwijde aanvoer kan de beschikbaarheid verder vergroten en de neerwaartse druk op prijzen op het continent versterken. Met andere woorden, een handelsschok die de externe vraag verzwakt, kan – ironisch genoeg – leiden tot bescheiden deflatoire druk binnen Europa, althans tijdelijk.

Welke producten kunnen lagere prijzen verwachten

Het handelsoverschot van Europa met de Verenigde Staten is sterk geconcentreerd in een handvol belangrijke sectoren. Farmaceutische producten staan voorop, met een overschot van €57 miljard, gevolgd door voertuigen met €44 miljard, gebaseerd op gegevens van het Internationaal Handelscentrum. De drankindustrie draagt nog eens €8 miljard bij, terwijl schepen en boten €5,4 miljard toevoegen. Luxe goederen, waaronder leerproducten, kleding en schoeisel, leveren samen een overschot van €9 miljard. Als de vraag vanuit de Amerikaanse markt afneemt, lopen deze sectoren het risico om onverkochte voorraden op te bouwen. Op korte termijn kunnen Europese consumenten profiteren van lagere prijzen in farmaceutische producten, voertuigen, kleding en zelfs voedsel en dranken.

Echte inflatierisico’s blijven vooralsnog gematigd

Een van de belangrijkste inflatietriggers voor Europa in de afgelopen jaren zijn de energiekosten geweest, aangezien de EU sterk afhankelijk blijft van energie-importen. In 2024 importeerde Europa €700 miljard aan energieproducten, waaronder ruwe olie, aardgas en geraffineerde brandstoffen, wat resulteerde in een handelsdeficit van €346 miljard in deze sector. Toch suggereren vroege marktreacties op de tarieven van Trump dat de inflatievrees die verband houdt met energie afneemt, in plaats van toeneemt. De prijzen van ruwe olie daalden meer dan 3% op donderdag, en de Nederlandse TTF-norm voor aardgas daalde met 2%, te midden van verwachtingen van afnemende wereldwijde vraag door verminderde handelsactiviteit. Ondertussen zijn de zorgen dat een scherpe depreciatie van de euro importgedreven inflatie zou kunnen aanwakkeren, niet uitgekomen. In plaats daarvan is de euro sterker geworden, en steeg deze met meer dan 1,5% naar 1,10 ten opzichte van de dollar, wat het hoogste niveau in zes maanden markeert.

Samenvattend, Amerikaanse producten vormen een kleiner deel van de Europese consumentenmanden in vergelijking met het omgekeerde. Europese consumenten zouden zich verrassend genoeg aan de winnende kant van een anderszins bittere wereldwijde handelsoorlog kunnen bevinden.