Vreugde en bezorgdheid in Damascus: Wat gebeurt er na al-Assad?

Damascus, Syrië – Buiten een decadente villa in het centrum van Damascus klimt een man in een bordeauxkleurige trui en zwarte trainingsbroek op een rand en plukt kumquats van een boom. Terwijl hij ze aan anderen doorgeeft, roept iemand: “Moge God hem nooit zegenen!” Dit is een harde belediging voor de voormalige bewoner van dit pand – die net het land is ontvlucht – en iets wat nog maar twee dagen geleden geen enkele Syriër had durven fluisteren!

De Presidentiële Garde van Bashar al-Assad, een speciale eenheid van het Syrische leger die is aangesteld om de leider en zijn paleizen te beschermen, zou ook geen toegang tot zo’n eigendom hebben toegestaan. Hoewel dit niet een van al-Assad’s vele paleizen is, zeggen de lokale bewoners die zich daar op maandag verzamelden dat deze villa een van de vele eigendommen was die de familie gebruikte om gasten te ontvangen uit het hele land.

Maar vandaag, één dag nadat de 53-jarige dynastie van de familie eindigde toen al-Assad in de vroege uren van 8 december naar Moskou vluchtte, is er niemand meer die het Syrische volk kan tegenhouden om het terrein binnen te gaan.

De marmeren vloeren in de villa zijn bedekt met vuil en modder van mensen die naar binnen zijn gegaan in het voorheen verboden pand. Bakri al-Sahraa staat met zijn gezin bij een bovenste ingang die verbonden is met een buitentrap die naar de voortuin leidt. Hij kijkt naar mensen die foto’s maken van de sierlijke kroonluchter – een van de weinige items die de Syrische bezoekers niet hebben teruggeëist.

Terwijl hij hier staat, realiseert hij zich hoe losgekoppeld de Assads waren van de realiteit. “De buitensporige luxe en deze mensen die leven als rijke mensen hebben geen besef van de armen,” zegt de 58-jarige ingenieur. “In elke stad had hij een paleis. In Homs is er een, in Aleppo is er een. Wat is deze megalomanie waard?”

In 2011 kwamen de Syriërs in opstand tegen het regime om hun rechten te eisen. Het al-Assad-regime reageerde met brute onderdrukking. Rebelgroepen vormden zich en namen de wapens op tegen de staat, wat resulteerde in een verwoestende burgeroorlog. Het resultaat is dat meer dan de helft van de Syriërs in diepe armoede leeft zonder voedselzekerheid, volgens het Syrisch Centrum voor Beleidsonderzoek (SCPR), een onafhankelijk denktank.

Naast al-Sahraa staat Shadi Sasli, een 42-jarige man uit Damascus. “Als je naar het Syrische Presidentiële Paleis gaat, zie je hoe ze van de mensen hebben gestolen,” zegt Sasli verwonderd. In het Arabisch wordt het paleis Qasr Ash-shab genoemd, wat het Paleis van het Volk betekent. “Er staan Ferraris in zijn garage,” zegt Sasli, die automechanicus is. “Ik zag Ferraris vroeger alleen in mijn dromen.”

Toen hem werd gevraagd hoe de middelbare mannen het grootste deel van hun leven onder het huis van al-Assad hadden geleefd, voegt Kassab al-Bahri, een 54-jarige man uit Damascus, zich bij het gesprek. “We leefden niet onder hem,” zegt hij. “We stierven onder hem.”

Alle drie de mannen zijn opgelucht na de val van al-Assad. Vandaag was een dag van viering. Maar enkele zorgen blijven bestaan onder de mensen van Damascus. Velen spreken over de val van al-Assad als iets noodzakelijks en waardevols. Maar ze vragen zich ook af wat hem zal vervangen.

De angst is langzaam verdwenen, zegt ze, in de afgelopen paar dagen, maar de zorgen blijven bestaan over hoe de toekomst eruit zal zien onder een nieuwe regering. “We hopen gewoon op veiligheid,” zegt Shizaa, terwijl ze naast drie andere vrouwen staat.

Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – de belangrijkste vechtgroep in de aanval die al-Assad ten val bracht – heeft strijders in heel Damascus en heeft controlepunten door de stad opgezet. Velen gingen ook naar het Umayyad-plein in het centrum van Damascus om te vieren door in de lucht te schieten en selfies te maken met Syriërs die uit het hele land waren gekomen. “We zijn hier gekomen om te vieren omdat de tiran van Damascus weg is,” zegt een man uit Oost-Ghouta terwijl het feestvuurwerk achter hem weerklonk en auto’s voorbijreden met muziek die God dankte.

“De vreugde is groot en de mensen kunnen hun emoties niet verbergen omdat we allemaal onder onderdrukking hebben geleefd.” Terug voor de villa van al-Assad plukt een andere man, deze in een leren jas, kumquats en geniet exuberant van het sap, voordat hij zijn stem verheft zodat iedereen kan horen: “Wat is dit lekker!”