Voorspellingssysteem toont aan dat sterfgevallen tijdens hittegolven voorspelbaar zijn

Hoge temperaturen kunnen ernstige gezondheidsproblemen en zelfs de dood veroorzaken, vooral onder ouderen en mensen met onderliggende ziekten. De extreem hete zomers van 2022 en 2023 hebben naar schatting geleid tot respectievelijk 60.000 en 50.000 hitte-gerelateerde sterfgevallen in Europa. Om mensen te beschermen, zijn betrouwbaardere voorspellingen en effectieve waarschuwingssystemen nodig.

Een nieuwe studie, gepubliceerd in de Proceedings of the National Academy of Sciences, toont aan dat het mogelijk is om hitte-gerelateerde sterfgevallen in Europa te voorspellen. De onderzoekers ontwikkelden eerst het voorspellingssysteem en testten vervolgens hoe goed het werkte. “We hebben het getest tijdens de extreem hete zomers in Europa in 2022 en 2023 en konden ongeveer een week van tevoren voorspellingen doen. In het verleden waren waarschuwingssystemen over het algemeen gebaseerd op temperatuur alleen. Ons voorspellingssysteem houdt zowel rekening met meteorologische gegevens als gezondheidsstatistieken, waardoor we nauwkeuriger kunnen voorspellen hoe hitte de sterfte kan beïnvloeden,” aldus Emma Holmberg, postdoc meteorologie aan de Faculteit Aardwetenschappen en de eerste auteur van de studie.

De onderzoekers schatten de sterfte door een statistisch model te ontwikkelen op basis van temperatuur- en sterftegegevens uit heel Europa. Voor elk district dat in de studie was opgenomen, werd de relatie tussen temperatuur en sterfte berekend, waardoor regionale verschillen in klimaat en de kwetsbaarheid van de bevolking voor hitte in aanmerking konden worden genomen. Het statistische model werd vervolgens gecombineerd met temperatuurvoorspellingen, waardoor de onderzoekers hitte-gerelateerde sterfte konden voorspellen.

Hoge nauwkeurigheid bij zowel gematigde als hoge temperaturen

In de meeste landen werkten de voorspellingen heel goed toen de onderzoekers de sterfte bij gematigde zomertemperaturen voorspelden. Dit temperatuurgebied ligt dicht bij de “minimale dodelijke temperatuur” – het niveau waarop het lichaam het minst wordt blootgesteld aan stress door hitte. “Het is gemakkelijker om voorspellingen te doen bij gematigde temperaturen. Bij ongeveer 20°C in West-Europa hebben kleine temperatuurvariaties weinig impact op de sterfte, wat betekent dat kleine fouten in de voorspellingen onze sterftevoorspellingen niet significant beïnvloeden,” zegt Holmberg.

Een aspect dat de onderzoekers verraste, was dat de voorspellingen zelfs in de heetste regio’s, zoals het Iberisch Schiereiland tijdens de recordzomer van 2022, nauwkeurig waren. “Zonder een voorspelling is het gemiddelde van voorgaande jaren de beste manier om hitte te schatten. Echter, omdat de zomers van 2022 en 2023 uitzonderlijk warm waren, waren de voorspellingen aanzienlijk nauwkeuriger dan het gemiddelde van voorgaande jaren.”

Voorbereiding kan kwetsbare groepen beschermen

Door klimaatverandering zullen zomers zoals die van 2022 steeds gebruikelijker worden. In gebieden met hoge hitte-gerelateerde sterfte kan forecasting cruciaal zijn voor vroege waarschuwing en tijdige interventie. “Door hitte-gerelateerde sterfte op te nemen in hitte waarschuwingen, kunnen autoriteiten middelen richten waar ze nodig zijn, vooral op ouderen, zieken of andere kwetsbare groepen,” concludeert Holmberg.