Voor de opvolger van Trudeau is het beschermen van de Canadese economie een ‘ontzagwekkende’ uitdaging

Economisch Beleid voor de Opvolger van Trudeau: Een Lastige Taak

De terugkeer van de Amerikaanse president Donald Trump naar het Witte Huis heeft een schokgolf veroorzaakt voor de beheerders van Canada’s $2,1 biljoen economie. Met stijgende binnenlandse druk, zoals stagnatie van de groei en een woningcrisis, wordt Ottawa nu geconfronteerd met de dreiging van invoertarieven van de VS, de grootste handelspartner van het land.

Volgens economen stelt Trump zijn belofte om de VS op een protectionistisch pad te sturen zware uitdagingen voor de opvolger van de diep onpopulaire premier Justin Trudeau, vooral met nationale verkiezingen die mogelijk al in mei plaatsvinden.

“Het is heel moeilijk. De kiezers lijken klaar voor verandering en Trudeau zou de populariteit van de Liberale Partij kunnen versterken met een nieuw gezicht, maar dat is mogelijk niet genoeg.”

Hoewel invoertarieven nauwelijks ter sprake kwamen in Trumps inaugurale toespraak, werd elke hoop op een uitstel enkele uren later de grond in geboord toen hij aankondigde dat hij een tarief van 25% op Canada en Mexico zou kunnen opleggen, mogelijk al op 1 februari.

De export van Canada naar de VS alleen al vertegenwoordigt ongeveer 20% van het bruto binnenlands product (BBP).

Desondanks zei Brown dat Trumps dreigementen met invoertarieven mogelijk een onderhandelingstechniek zijn om druk uit te oefenen in de gesprekken over de Verenigde Staten–Mexico–Canada Overeenkomst, die volgend jaar wordt herzien. Trump is een onderhandelaar en “zal naar concessies zoeken zodat hij kan zeggen dat hij een goede deal heeft”, aldus Brown.

Trump heeft duidelijk gemaakt dat er drie gebieden van bezorgdheid zijn met betrekking tot Canada: het handelstekort, grensbeveiliging en de relatief lage defensie-uitgaven van Canada in de NAVO. Ottawa zou deze problemen in één keer kunnen aanpakken door meer defensiematerieel uit de VS aan te schaffen, wat hen in staat zou stellen om aan de NAVO-uitgaven doelen te voldoen en de grensveiligheid te verbeteren, aldus Brown.

Canadese functionarissen hebben ook enige onderhandelingsruimte, aangezien het land ongeveer 20% van de ruwe olie levert die in de VS wordt geconsumeerd en theoretisch de aanvoer zou kunnen stopzetten.

Vorige week vertelde de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Melanie Joly, aan verslaggevers dat Ottawa klaar was om te reageren op invoertarieven. “En we zijn klaar voor een tweede ronde en we zijn klaar voor een derde ronde,” zei Joly.

Na de opmerkingen van Trump op maandagavond zei de Canadese minister van Financiën, Dominic LeBlanc, dat het “een fout” zou zijn voor de VS om door te gaan met invoertarieven. “Het zou een fout zijn in termen van de levensonderhoudskosten in de Verenigde Staten, in termen van banen in de Verenigde Staten, de veiligheid van toeleveringsketens,” aldus LeBlanc.

Een handelsoorlog in Noord-Amerika zou een “zware klap” toebrengen aan de Amerikaanse economie, wat zou resulteren in langzamere groei, hogere inflatie, werkloosheid en benzineprijzen, aldus Oxford Economics in een notitie op dinsdag.

Daarnaast zijn er ook de binnenlandse drukpunten. Trudeau en zijn Liberale Partij staan onder druk vanwege wijdverspreide onvrede over onbetaalbare woningen en de staat van openbare diensten zoals kinderopvang en gezondheidszorg. Een andere factor die de populariteit van de regering ondermijnt, is de koolstofbelasting, die het strijdpunt is geworden voor de oppositie, geleid door Pierre Poilievre.

In 2019 geïntroduceerd om de transitie naar schonere energie te stimuleren, is de belasting vier keer verhoogd naar 80 Canadese dollar ($55,5) per ton en zou tegen 2030 170 Canadese dollar ($118) bereiken. Poilievre heeft beloofd de belasting af te schaffen.

Hoewel het afschaffen van de belasting de benzineprijzen met 25 cent per liter zou verlagen, zou het stopzetten van het koolstofprijsbeleid ook de kortingen voor in aanmerking komende individuen en gezinnen stopzetten om de hogere brandstofprijzen te compenseren.

Daarnaast is er de kwestie van immigratie. Terwijl immigratie de bevolking van Canada het afgelopen decennium gemiddeld met ongeveer 1% per jaar deed groeien, steeg het aantal inwoners tussen 2023 en 2024 met 3,2%, de grootste jaarlijkse stijging sinds de jaren ’50. Trudeau kondigde in oktober een scherpe korting op de migranteninstroom aan, wat vele levens en bedrijfsplannen in de war stuurde.

Volgens Osberg van de Dalhousie Universiteit is een van de tragedies van de Trudeau-periode dat het consensus over immigratie wankel is geworden. In een oktoberpeiling van het Environics Institute voor Onderzoek zei 58% van de Canadezen dat het land te veel immigranten accepteert, een stijging van 14 procentpunten sinds 2023.

De resultaten toonden ook aan dat het percentage Canadezen dat zegt dat er te veel immigratie is, het hoogste is sinds 1998. Hoewel anti-immigratie politieke partijen weinig vooruitgang hebben geboekt, uiten steeds meer Canadezen voor het eerst twijfels over wie het land binnenkomt en hoe goed ze zich integreren in de Canadese samenleving.

De komende regering zal niet alleen te maken krijgen met de gevolgen van een afname van de immigratie, die de groei heeft geholpen, maar ook met langdurige structurele problemen, waaronder lage productiviteit en zwakke bedrijfsinvesteringen. “De toenemende ongelijkheid en toenemende onzekerheid creëren veel woede en angst,” zegt Olsberg.

“Dan komt COVID, een enorme bedreiging uit het niets, en plotseling is er een grote oorlog in Europa. De wereld verandert om ons heen. Pierre Poilievre is er zeer goed in geweest om die woede op Trudeau te richten en nu is daar de chaos-agent Donald Trump. Al die woede en angst vormen de kern van de problemen.”