Verlies van boscarbonvoorraden bedreigt klimaatdoelen, waarschuwen wetenschappers

In het verleden absorbeerden intacte bossen jaarlijks 7,8 miljard metrische ton CO2—ongeveer een vijfde van alle menselijke emissies—maar hun capaciteit om koolstof op te slaan staat steeds meer onder druk door klimaatverandering en menselijke activiteiten zoals ontbossing.

Een studie van het Potsdam Instituut voor Klimaatimpactonderzoek (PIK) toont aan dat het niet rekening houden met de mogelijk afnemende capaciteit van bossen om CO2 te absorberen, het bereiken van de doelstellingen van het Parijs-akkoord aanzienlijk moeilijker, zo niet onmogelijk, en veel kostbaarder kan maken.

“Het uitstellen van actie leidt tot onevenredig hogere kosten,” legt Michael Windisch, hoofdauteur van de studie gepubliceerd in Nature Communications, uit. “Op dit moment vertrouwen onze klimaatstrategieën erop dat bossen niet alleen intact blijven, maar zelfs uitbreiden,” zegt Windisch. “Echter, met de escalerende bosbranden zoals in Californië en voortdurende ontbossing in de Amazone, is dat een gok. Klimaatverandering zelf brengt de immense koolstofvoorraden van bossen in gevaar.”

Volgens de studie zou het uitstellen van maatregelen om emissies te verminderen en bossen te beschermen en te monitoren, de klimaatsdoelen in gevaar kunnen brengen. “We moeten onmiddellijk handelen om de koolstof die in bossen is opgeslagen te beschermen,” benadrukt Windisch. “Anders zal het compenseren van mogelijke koolstofverliezen in bossen door scherpere emissieverminderingen in belangrijke emissiesectoren zoals energie, industrie en transport steeds duurder en mogelijk onbereikbaar worden.”

De studie onderzocht hoe klimaatdoelen kunnen worden gehaald ondanks de verminderde capaciteit van bossen om koolstof op te slaan.

De auteurs gebruikten REMIND-MAgPIE—een geïntegreerd model voor land- en watergebruik, evenals een energie-economie model—samen met het wereldwijde vegetatiemodel LPJmL om te evalueren hoe natuurlijke verstoringen en menselijke invloeden op bossen de haalbaarheid van het bereiken van klimaatmitigatiedoelen beïnvloeden.

Het onderzoeksteam vergeleek een vooruitziend beleidsantwoord met verschillende uitgestelde en kortzichtige benaderingen. Ongeacht de beoordeelde verstoringsgraad, onthulde de studie hoe steil de prijs van inactiviteit kan zijn. Zelfs een vertraging van vijf jaar in de reactie op koolstofverlies in bossen zou leiden tot een ongeveer verdubbeling van zowel de strengheid als de totale kosten van maatregelen om dat verloren koolstof te compenseren.

Emissieverminderingen in de energiesector zouden bijvoorbeeld aanzienlijk moeten worden verhoogd, ondersteund door een bijna verdubbeling van de capaciteit voor negatieve emissies—wat op zijn beurt een overeenkomstige uitbreiding van het landgebruik vereist. Uiteindelijk drijven deze extra inspanningen de totale kosten op en resulteren ze in BBP-verliezen die ongeveer het dubbele zijn van die van onmiddellijke actie.

De studie benadrukt ook dat huidige modellen mogelijk te optimistisch zijn over de toekomstige koolstofopslag in bossen omdat ze verstoringen negeren, CO2-bemesting overwaarderen en ontbossing onderschatten. Om klimaatimpact te mitigeren, koolstofvoorraden te beschermen en oplopende kosten te voorkomen, raden de wetenschappers onmiddellijke actie aan.

“Bossen zijn geen oneindige hulpbron, maar hebben zorgvuldige monitoring nodig om vroegtijdig afnames in koolstofputten op te sporen,” legt Florian Humpenöder, PIK-wetenschapper en studieauteur, uit. Hij benadrukt ook de noodzaak van sterkere bosbescherming en snellere decarbonisatie. Bossen kunnen minder CO2 opnemen dan verwacht, waardoor realistische koolstofprojecties van bossen essentieel zijn.

“Onder de kritieke opwarmingsdrempels blijven vereist meer dan alleen hopen dat bossen intact blijven,” concludeert Alexander Popp, hoofd van het Landgebruiksovergang lab van PIK en auteur van de studie. “Naast de bescherming van bossen is het essentieel om duurzame landgebruikpraktijken te bevorderen—niet alleen om de biodiversiteit te behouden, maar ook om drastische economische gevolgen te vermijden en onze klimaattoekomst veilig te stellen.”