Vergeten door de wereld: Zussen in Gaza ondervinden extra moeilijkheden door hun handicap

‘Vergeten door de wereld’: Beperkingen verergeren de strijd van zussen in Gaza

Bang en verward leven Aseel en Afaf in een overvolle vluchtelingentent, zonder enige vorm van ondersteuning, zelfs geen voedsel.

In het Shati-vluchtelingenkamp in Gaza zorgt de 30-jarige Raneem Abu Al-Eish voor haar zussen, Aseel (51) en Afaf (33), die beiden te maken hebben met coeliakie en intellectuele beperkingen. In hun tent, waar de hitte overdag ondraaglijk is en de kou ’s nachts door de dunne muren sijpelt, zitten ze dicht bij Raneem. Soms lachen ze, maar vaak worden ze ook onrustig door het geschreeuw van spelende kinderen buiten.

Raneem legt uit dat Aseel en Afaf moeite hebben om zich uit te drukken en vaak overweldigd worden door hun omgeving. De symptomen van hun aandoeningen lijken soms op het syndroom van Tourette. “Mensen lachen, dat verwoest ze,” zegt Raneem zachtjes. “Ze begrijpen niet wat mijn zussen doormaken. Ze oordelen op basis van uiterlijk, in de veronderstelling dat ze in orde zijn. Maar dat zijn ze niet. Ze hebben zorg, geduld en waardigheid nodig.”

Het leven in het kamp is overweldigend voor Aseel. “Ze heeft moeite met lawaai of plotselinge veranderingen,” legt Raneem uit. “Wanneer dat gebeurt, raakt ze van streek – ze schreeuwt, huilt en soms slaat ze om zich heen.” Afaf daarentegen heeft last van onwillekeurige bewegingen en impulsief gedrag. “Een kleine ruzie of een luide stem kan haar triggeren,” voegt Raneem toe. “Ze weet niet hoe ze het moet beheersen,” zegt ze, wat het des te triester maakt dat Afaf vaak het doelwit is van spot, vooral door kinderen.

Het gebruik van gezamenlijke toiletten brengt herhaalde vernederingen met zich mee. “Elke toiletbezoek wordt een schouwspel. Mensen lachen, maken kwetsende opmerkingen en dat verwoest ze,” zegt Raneem.

Het grootste verlies voor de familie kwam zes maanden geleden, toen Mohammad, Raneem’s 22-jarige broer, door Israël werd meegenomen. Hij was naar het Kamal Adwan Ziekenhuis gegaan voor een operatie na een handblessure. Tijdens zijn verblijf daar viel Israël het ziekenhuis op 25 oktober binnen en nam Mohammad mee. Sindsdien is de familie niets meer over zijn verblijfplaats te weten gekomen.

Mohammad was de broer die het beste omging met de buitenwereld. “Hij regelde hun medicijnen, maakte ziekenhuisbezoeken mogelijk en onderhandelde met hulporganisaties,” legt Raneem uit. “Zonder hem zijn we volledig alleen.” Sinds zijn detentie hebben de zussen te maken met verslechterende voedseltekorten en een gebrek aan medische zorg. “Hij was hun beschermer,” zegt Raneem met een breekbare stem. “Nu hebben we niemand.”

Tussen maart en mei hebben intensieve bombardementen opnieuw 436.000 Palestijnen verdreven, velen voor de tweede, derde of vierde keer sinds het begin van de oorlog in oktober 2023. Voor families zoals die van Raneem – die al in tenten of schuilplaatsen verblijven – betekent elke nieuwe golf van geweld opnieuw beginnen, vaak zonder voedsel of medicijnen.

Voor Aseel en Afaf is zelfs basisvoeding vol gevaren. Patiënten met coeliakie kunnen geen gluten eten, wat hun darmen beschadigt. In een uithongerend Gaza, waar er weinig te eten is behalve brood van tarwemeel, dat gluten bevat, is de kans klein dat Raneem groenten of vlees voor haar zussen kan vinden, vooral nu Mohammad gedetineerd is.

Zonder glutenvrij meel lopen Aseel en Afaf het risico op ernstige ondervoeding, en ze hebben tot nu toe een schrikbarend kleine hoeveelheid van de 80 ton glutenvrij meel ontvangen die hulporganisaties naar Gaza hebben gestuurd. Veel van deze hulp werd tegengehouden door gesloten grenzen, beschadigde wegen en kapotte distributiesystemen. “Het beetje dat ons bereikt is te duur of te laat,” zegt Raneem.

Voordat de oorlog begon, kregen Aseel en Afaf routinematige medische zorg in het Kamal Adwan Ziekenhuis. Hun aandoeningen vereisten speciale diëten, medicatie en regelmatige therapie, behoeften die nu bijna onmogelijk te vervullen zijn. Psychologisch specialist Dr. Sara al-Wahidi zegt dat de oorlog de marginalisering van mensen met een beperking in Gaza aanzienlijk heeft verergerd.

“We hebben gezien dat mensen met een beperking gescheiden zijn geraakt van hun families in de vluchtelingengebieden – sommigen lange tijd vermist en helaas later overleden teruggevonden,” legt ze uit. Een rapport uit 2025 schat dat minstens 15 procent van de ontheemde bevolking in Gaza met een beperking leeft, en zij moeten hun weg zien te vinden in de tijdelijke schuilplaatsen, of het nu in kampen, scholen of ziekenhuizen is, die ontbreken in werkende hellingen, aangepaste toiletten en basis toegankelijkheid.

Raneem strijdt ook tegen sociale stigmatisering, en ondanks haar inspanningen – gesprekken met buren, steun zoeken bij gemeenschapsofficieren – blijft onwetendheid bestaan. “Mensen provoceren hen, bespotten hen. Het enige dat we vragen is begrip,” zegt ze. Soms nodigen oudere mensen de zussen uit in hun tenten voor een kort bezoek, een zeldzaam moment van rust in een dagelijkse realiteit waar ze geen consistente medische of sociale ondersteuning hebben.

“We zijn steeds weer ontheemd, van Jabalia naar het westen, dan naar Gaza-Stad,” herinnert Raneem zich. “Op elke nieuwe plek moeten we opnieuw beginnen, hun situatie uitleggen, smeken om geduld. “Dit zijn geen gewone oorlogsslachtoffers,” pleit ze. “Dit zijn kwetsbare mensen die door de wereld zijn vergeten.”