Verbod op plastic tassen vermindert zwerfvuil: Studie toont tot 47% afname van tasafval op stranden

Een vrijwilliger van Ocean Conservancy’s International Coastal Cleanup verwijdert een plastic tas van Venice Beach in Los Angeles, Californië.

Een van de grootste veroorzakers van plasticvervuiling in de oceanen en langs de kusten zijn dunne plastic boodschappentassen. Deze tassen hebben een laag recyclingpercentage en worden vaak afval wanneer ze door de wind wegwaaien. Eenmaal in het milieu kunnen ze dieren verstrikken en afbreken in schadelijke microplastics. Naarmate de bewustwording van dit probleem is gegroeid, hebben meer dan 100 landen verboden of heffingen op plastic tassen ingesteld. Tot nu toe is echter nog niet systematisch geëvalueerd wat de effecten van deze beleidsmaatregelen zijn op de hoeveelheid plasticafval in het mariene milieu.

Een nieuwe studie van de Universiteit van Delaware en Columbia University heeft een grondige kijk genomen op de verboden en heffingen op plastic tassen in verschillende rechtsgebieden in de Verenigde Staten om hun effectiviteit te beoordelen. De onderzoekers ontdekten dat het beleid rond plastic tassen leidde tot een afname van 25% tot 47% in het aandeel plastic tassen van het totale aantal verzamelde items tijdens strandopruimingen, vergeleken met gebieden zonder dergelijke beleidsmaatregelen. Deze afname groeit na verloop van tijd, zonder aanwijzingen dat de percentages weer stijgen.

De studie, gepubliceerd in het tijdschrift Science, is geschreven door Kimberly Oremus, universitair hoofddocent aan de School of Marine Science and Policy van UD, en Anna Papp, een milieu-econoom die haar Ph.D. in duurzame ontwikkeling behaalde aan Columbia University’s School of International and Public Affairs in 2025.

Oremus kreeg het idee voor de studie toen ze vernam dat vrijwilligers bij strandopruimingen in Delaware een app genaamd Clean Swell gebruikten om het verzamelde afval te volgen. De gegevens worden opgeslagen in de Trash Information and Data for Education and Solutions (TIDES) database van Ocean Conservancy, die elk jaar crowdsourcede records bijhoudt van duizenden opruimacties over de hele wereld.

“Toen we de database vonden met informatie over verschillende strandopruimingen, realiseerden we ons dat we de samenstelling van het afval voor en na een beleidsmaatregel konden bekijken om te zien welk effect het had,” zei Oremus. “En vervolgens konden we dat vergelijken met plaatsen die nooit een beleid rond plastic tassen hebben gehad.”

Papp, de hoofdauteur van de studie, merkte op dat het plastic dat tijdens strandopruimingen wordt verzameld, kan dienen als een proxy voor de totale hoeveelheid plasticafval in de lokale mariene of aquatische omgeving. “Veel van de eerdere economische literatuur over beleid rond plastic tassen heeft gebruik gemaakt van gegevens op het niveau van de winkel,” zei Papp. “Daarom waren we enthousiast om daar een directe meting van plastic afval op deze kusten aan toe te voegen.”

“We herinneren vrijwilligers en onze partnerorganisaties altijd eraan dat de gegevens die ze verzamelen worden gebruikt om echte veranderingen te maken, en deze bevindingen zijn een geweldig voorbeeld daarvan,” voegde Allison Schutes, senior directeur van conservatie-opruimingen bij Ocean Conservancy, toe.

Om hun studie uit te voeren, keken de onderzoekers naar tienduizenden strandopruimingen en honderden lokale beleidsmaatregelen om te bepalen hoe de beleidsmaatregelen werkten in termen van het verminderen van plastic afval in het milieu. Ze concentreerden zich op de Verenigde Staten omdat er geen federaal beleid rond plastic tassen bestaat, waardoor ze de effecten van verschillende soorten beleid op het niveau van gemeenten, counties en staten binnen één enkel land konden vergelijken.

Hoewel het misschien niet verrassend lijkt dat het verbieden of belasten van plastic tassen afval zou verminderen, zei Oremus dat de resultaten robuuster waren dan ze had verwacht. “Er zijn zoveel manieren waarop een tas van de kassa naar buiten kan komen,” zei Oremus. “Het is geweldig om een beleid te zien dat zo duidelijk meetbaar werkt.”

Papp voegde eraan toe dat ze verrast was om te ontdekken dat ongeveer een derde van de Amerikanen in een gebied woont waar een of andere soort beleid rond plastic tassen van kracht is. “Het was interessant om de reikwijdte van de beleidsmaatregelen te kwantificeren,” zei Papp. “We hebben meer dan 600 beleidsmaatregelen voor de periode 2007–2023 verzameld, met veel variatie in hun reikwijdte en geografische schaal.”

De studie toonde ook aan dat sommige soorten beleid effectiever leken te zijn dan andere in het verminderen van plastic afval. Zo vonden ze robuustere effecten van beleidsmaatregelen op staatsniveau dan op gemeentelijk niveau, waarbij heffingen zelfs nog meer afval leken te verminderen dan verboden, hoewel verder onderzoek nodig is om te begrijpen waarom. Een andere bevinding was dat de verbod en heffingen het effectiefst waren in gebieden waar het probleem van plastic afval aanvankelijk ernstiger was.

Een belangrijke kanttekening bij het onderzoek is dat, ondanks dat deze beleidsmaatregelen werken om het percentage plastic tassen op de kusten te verminderen, het totale percentage plastic tassen in zowel gebieden met als zonder de beleidsmaatregelen toeneemt. Het groeit alleen minder snel in gebieden met deze beleidsmaatregelen dan in gebieden zonder. Dit komt doordat plasticvervuiling in het algemeen toeneemt, en beleidsmaatregelen rond tassen slechts een deel van de impact kunnen verzachten.

“We krijgen nog steeds meer plastic tassen op de kusten als percentage van alle opruimitems in de loop van de tijd,” zei Oremus. “Het elimineert het probleem niet, het zorgt er alleen voor dat het langzamer groeit.”

Met het aankondigen van het volgende rond van onderhandelingen over een internationaal plastic verdrag door het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, zeiden Oremus en Papp dat hun studie de kans benadrukt voor een meer alomvattende aanpak van het probleem. “Over het algemeen laten onze bevindingen zien dat beleidsmaatregelen rond plastic tassen over het algemeen effectief zijn in het beperken van afval langs de kusten,” zei Papp. “De onze is de eerste grootschalige studie die honderden beleidsmaatregelen en tienduizenden opruimingen gebruikt om de effecten ervan te bekijken. Maar het is belangrijk om te onthouden dat dit een relatieve afname is in de getroffen gebieden in vergelijking met gebieden zonder beleidsmaatregelen.”