Twee rechters verbonden aan massale executies in 1988 in Iran doodgeschoten

Twee rechters in Iran doodgeschoten na betrokkenheid bij massexecuties

Beide mannen zijn door activisten en ballingen aangewezen als betrokken bij de executie van duizenden politieke gevangenen in 1988 op bevel van de hoogste leider van Iran.

Op zaterdag heeft een man in de hoofdstad van Iran, Teheran, twee prominente hardline rechters doodgeschoten. De rechters, de geestelijken Mohammad Mogheiseh en Ali Razini, zouden volgens berichten betrokken zijn geweest bij de massale executies van politieke gevangenen in 1988. Er heeft zich nog geen groep gemeld die de verantwoordelijkheid voor deze schietpartij op zich heeft genomen. De betrokkenheid van Razini bij de executies in 1988 heeft hem in het verleden waarschijnlijk al tot doelwit gemaakt, waaronder een moordaanslag in 1999. Het is zeldzaam dat de rechterlijke macht in Iran doelwit is van een dergelijke aanval, vooral nu het land te maken heeft met economische problemen, de verzwakking van zijn Midden-Oosterse bondgenoten door Israël en de terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis op maandag.

Beide geestelijken waren lid van de Hoge Raad van Iran, aldus het staatsnieuwsagentschap IRNA. Een lijfwacht van een van de rechters raakte ook gewond bij de aanval op het Paleis van Justitie in Teheran, dat tevens het hoofdkantoor van de rechterlijke macht is en doorgaans goed beveiligd is. De aanvaller, gewapend met een pistool, heeft zichzelf gedood, meldde IRNA. “Volgens de eerste onderzoeken had de persoon in kwestie geen zaak bij de Hoge Raad en was hij ook geen cliënt van de rechtbanken,” aldus het nieuwsagentschap Mizan van de rechterlijke macht. “Momenteel zijn er onderzoeken gestart om de daders van deze terroristische daad te identificeren en te arresteren.”

Asghar Jahangir, een woordvoerder van de Iraanse rechterlijke macht, vertelde apart aan de Iraanse staats-tv dat de schutter een “infiltrant” was, wat suggereert dat hij op de rechtbank werkte waar de moorden plaatsvonden. In tegenstelling tot het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft de Iraanse Hoge Raad veel vestigingen verspreid over het land. Het is de hoogste rechtbank in Iran en kan beroep aantekenen tegen beslissingen van lagere rechtbanken.

Razini was eerder al het doelwit. In januari 1999 gooiden aanvallers op motoren een explosief naar zijn voertuig, waardoor hij gewond raakte toen hij zijn werk als hoofd van de rechterlijke macht in Teheran verliet. Een andere rechter, Masoud Moqadasi, werd in augustus 2005 succesvol doodgeschoten in Teheran. Hij was bezig met de zaak van een prominente journalist, aldus een woordvoerder van de rechterlijke macht destijds.

Mogheiseh stond sinds 2019 onder sancties van het Amerikaanse ministerie van Financiën, dat hem beschreef als iemand die “ontelbare onrechtvaardige processen heeft geleid, waarbij aanklachten ongegrond bleven en bewijs werd genegeerd.” “Hij is berucht om het veroordelen van talloze journalisten en internetgebruikers tot lange gevangenisstraffen,” aldus het ministerie. Mogheiseh had aanklachten ingediend tegen leden van de Baha’i-minderheid in Iran “nadat zij naar verluidt gebed- en aanbiddingceremonies met andere leden hadden gehouden,” zei het ministerie. Een Iraans-Canadese voormalig cartoonist schreef op X dat Moghgesieh hem had veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf voor het satiriseren van twee van Iran’s hoogste leiders.

Beide mannen waren door activisten en ballingen genoemd als betrokken bij de executies in 1988, die plaatsvonden aan het einde van de lange oorlog tussen Iran en Irak. Nadat de toenmalige hoogste leider van Iran, Ruhollah Khomeini, een door de VN bemiddeld bestand had aanvaard, stormden zwaarbewapende leden van de in ballingschap wonende Iraanse oppositiegroep Moedjaheddin-e Khalq (MEK) de Iraanse grens over in een verrassingsaanval. Iran wist hun aanval uiteindelijk te stuiten, maar de aanval zette de toon voor de schijnherzieningen van politieke gevangenen, militanten en anderen die bekend zouden worden als “doodcommissies.”

Internationale mensenrechtenorganisaties schatten dat tot 5.000 mensen zijn geëxecuteerd, terwijl de MEK het aantal op 30.000 stelt. Iran heeft de executies nooit volledig erkend, die blijkbaar op Khomeini’s bevel zijn uitgevoerd, hoewel sommigen beweren dat andere topfunctionarissen in de maanden vóór zijn dood in 1989 effectief de leiding hadden.

De MEK heeft niet onmiddellijk gereageerd op een verzoek om commentaar. Terwijl Mogheiseh nooit op de beschuldiging heeft gereageerd dat hij deelnam aan de “doodcommissies” van 1988, gaf Razini in een interview uit 2017, gepubliceerd door de Iraanse krant Shargh, een verdediging van de panelen als “eerlijk en volledig in overeenstemming met de wet.” “Onze vrienden en ik, die tot de 20 rechters van het land behoren, deden ons best om de veiligheid van die tijd en de jaren daarna te waarborgen, en we hebben ervoor gezorgd dat de hypocrieten (de MEK) nooit machtig konden worden in dit land,” zei hij naar verluidt.