Trump’s Strijd Tegen Doorvoer Dreigt Economieën in Zuidoost-Azië

Een vrachtschip wordt geladen met containers terwijl het is aangemeerd in de haven van Bangkok, Thailand, 3 april 2025.

Taipei, Taiwan – De exportgestuurde economieën van Zuidoost-Azië worden geconfronteerd met nieuwe onzekerheid door de handelsoorlog van de Amerikaanse president Donald Trump. Zijn regering neemt maatregelen tegen export die via derde landen wordt gestuurd om zijn tarieven op China te omzeilen.

Volgens een uitvoerend bevel dat Trump vorige week heeft uitgevaardigd, worden goederen die in de VS worden geïmporteerd onderworpen aan een bestraffend tarief van 40 procent, plus boetes en eventuele douanerechten op basis van het land van herkomst, als de Amerikaanse douane en grensbescherming vaststelt dat ze zijn “doorgestuurd”. Dit tarief gaat donderdag in, samen met de nieuwste land-specifieke tarieven van Trump, die variëren van 10 tot 41 procent.

Hoewel China het belangrijkste doelwit is van de nieuwe belasting op doorgestuurde goederen, die geldt voor alle omgeleide goederen ongeacht het land van herkomst, kan Zuidoost-Azië veel van de gevolgen ondervinden vanwege de sterk geïntegreerde toeleveringsketens met Chinese fabrikanten, aldus handelsdeskundigen.

De gevolgen zullen afhangen van hoe de Trump-administratie doorgestuurde goederen precies definieert, wat nog onduidelijk is, zei Puan Yatim, een universitair hoofddocent aan de Graduate School of Business van de Universiti Kebangsaan Malaysia. “Een bredere en meer bestraffende interpretatie – waarbij goederen met enige significante Chinese input ook als in overtreding worden beschouwd – zou economisch verwoestend kunnen zijn voor landen als Vietnam, Indonesië, Cambodja en Maleisië,” voegde ze eraan toe.

Chinese fabrikanten hebben jarenlang gestaag hun activiteiten in Zuidoost-Azië uitgebreid als onderdeel van een strategie die bekend staat als “China Plus One”. Deze strategie heeft Chinese bedrijven geholpen om Amerikaanse tarieven te vermijden, goedkopere arbeidskrachten te benutten en hun toeleveringsketens te diversifiëren – een bijzondere zorg tijdens de COVID-19-lockdowns in China. Van 2020 tot 2024 groeide de buitenlandse directe investering van China in de 10 ASEAN-landen van $7,1 miljard naar $19,3 miljard, volgens gegevens van de ASEAN.

Gedurende dezelfde periode stegen de exporten van China naar Zuidoost-Azië van $385 miljard naar $587 miljard, volgens de Carnegie Endowment for International Peace. De stijging van de Chinese export, inclusief goederen die in sommige gevallen illegaal verkeerd zijn geëtiketteerd om hun oorsprong te verbergen, heeft Zuidoost-Azië in het vizier van de Trump-administratie gebracht.

Een belangrijk voorbeeld van handel die de woede van Washington opriep, betrof de zonnecellenindustrie. Na een jarenlang onderzoek kondigde het Amerikaanse ministerie van Handel in april tarieven van tot wel 3.500 procent aan op Zuidoost-Aziatische fabrikanten die beschuldigd werden van het illegaal exporteren van Chinese goederen.

Zuidoost-Azië bevindt zich nu in een “benarde situatie” waarin het de VS – de grootste exportmarkt van de regio – moet tevredenstellen, terwijl het China niet wil vervreemden, aldus Kishore. Beijing heeft gedreigd “vastberaden tegenmaatregelen te nemen” tegen landen die handelsakkoorden met de VS aangaan die tegen zijn belangen ingaan.

In mei kondigde Maleisië aan dat het niet langer niet-gouvernementele organisaties, zoals kamers van koophandel, zou toestaan om oorsprongsverklaringen uit te geven, als onderdeel van zijn inspanningen om de integriteit van zijn exporten te waarborgen. Vietnam stemde vergelijkbaar in met een tarief van 40 procent op doorgestuurde goederen in een kaderovereenkomst die in mei met de VS werd bereikt, terwijl de handelsminister van Indonesië, Budi Santoso, vorige maand verklaarde dat zijn land zich verzette tegen doorgestuurd vervoer.

Ondanks de inspanningen van de regeringen in Zuidoost-Azië om de VS te sussen, zou het tarief op doorgestuurde goederen grote nalevingsproblemen kunnen creëren voor de particuliere sector, aldus Steve Okun, oprichter en CEO van APAC Advisors in Singapore. Een belangrijke zorg zal zijn hoe de VS omgaat met producten die zijn gemaakt met componenten uit meerdere landen. Amerikaanse tarieven worden doorgaans bepaald door de locatie waar een product een “substantieel transformatie” heeft ondergaan, maar als de Trump-administratie tarieven zou toepassen op basis van de aanwezigheid van zelfs kleine hoeveelheden Chinese componenten, zou naleving en handhaving extreem moeilijk zijn, zei Okun.

De veranderingen zouden “potentieel de handel kunnen herdefiniëren,” voegde hij eraan toe. Een vrachtwagen rijdt langs gestapelde containers bij de Jakarta International Container Terminal in de haven van Tanjung Priok in Jakarta, Indonesië, op 9 juli 2025.

Een strikte interpretatie van doorgestuurde goederen zou de aantrekkingskracht van Zuidoost-Azië verder kunnen verminderen, op een moment dat de Trump-administratie al aan zijn China Plus One concurrentievoordeel knabbelt met zijn tarieven op de economieën van de regio, aldus Richard Laub, CEO en medeoprichter van Dragon Sourcing, een wereldwijde inkoopdienstverlener. Onder de nieuwste tarieven van Trump heeft Singapore een tarief van 10 procent, terwijl Maleisië, Thailand, Cambodja, Vietnam en Indonesië onderworpen zijn aan tarieven van 19 of 20 procent – minder dan het tarief van 30 procent dat is voorgesteld voor China onder het nieuwste tariefkader van het Witte Huis. Het tarief op doorgestuurde goederen zou dat voordeel potentieel ondermijnen.

Een consultant in Washington, DC, die bedrijven adviseert over handel en toeleveringsketenkwesties in China, zei dat hij een vergelijkbaar fenomeen had waargenomen, maar dan tot nadeel van Amerikaanse exporteurs. Bedrijven in sectoren die afhankelijk zijn van materialen zoals buitenlands staal – dat onderhevig is aan aparte Amerikaanse tarieven – hebben ontdekt dat productie in de VS te duur wordt en zijn begonnen met het verplaatsen van productie naar het buitenland, zei de consultant. “Dit is een verschrikkelijke uitkomst en het tegenovergestelde van wat de administratie bedoelt,” voegde hij toe.

Nick Marro, hoofdeconoom voor Azië bij de Economist Intelligence Unit, zei dat ondanks de onzekerheid, de richting van het beleid in Washington ambigu slecht is voor Zuidoost-Azië. “Het is duidelijk dat ze zich richten op hen, en dus voor die investeerders, die bedrijven, die regeringen die hun premise hebben gebaseerd op zaken als China Plus One, zien we nu een herbeoordeling, en dat is iets wat investeerders in hun strategieën moeten integreren.”