Trump zal de laatste klap uitdelen aan de liberale orde
Opinie: Donald Trump zal de laatste doodsteek toebrengen aan de liberale orde
Het huidige internationale systeem, dat al op zijn laatste benen staat door de onvoorwaardelijke steun van het Westen voor de genocide-oorlog van Israël, zal Trump 2.0 niet overleven. De liberale wereldorde, met zijn veronderstelde toewijding aan de rechtsstaat, mensenrechten en gelijkheid voor iedereen, heeft zijn ondergang gevonden in Gaza.
Er is meer dan genoeg bewijs dat de genocidale aard van Israël’s campagne in Gaza bevestigt. Toch zijn politieke leiders in het Westen onverbiddelijk in hun steun aan Israël. Bij de Verenigde Naties heeft de meerderheid van de wereld consequent resoluties aangenomen die Israël’s acties in Gaza veroordelen en een einde aan de bezetting eisen. Israël heeft gereageerd door VN-agentschappen en personeel tot oorlogdoelen te maken. Het Internationaal Strafhof heeft arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen Israëlische leiders. De Verenigde Staten hebben de beslissing van het hof verworpen en Israël heeft Gaza blijven bombarderen. Dit alles heeft plaatsgevonden onder een democratische Amerikaanse leiding. Met de terugkeer van de gekozen president Donald Trump kunnen we een versnelde ontmanteling van wat er nog over is van deze liberale orde verwachten.
Tijdens zijn eerste termijn heeft Trump al de eerste stappen gezet: hij tekende een memorandum dat buitenlandse NGO’s die Amerikaanse wereldgezondheidssteun ontvangen, verhinderde om hun eigen, niet-Amerikaanse fondsen in te zetten voor het bevorderen van abortusrechten; hij zette eerder geblokkeerde wapenverkopen aan landen zoals Bahrein en Saoedi-Arabië door, ondanks hun binnenlandse mensenrechtenrecords en oorlogsmisdaden in Jemen; hij voerde het beruchte “Muslim ban” in en zag toe op de scheiding van 2000 migrantenkinderen van hun ouders, terwijl hij informatie over climate change op de website van de Environmental Protection Agency censoreerde. Onder Trump verklaarde het ministerie van Justitie ook dat Titel VII van de Civil Rights Act van 1964 LGBTQ-mensen niet beschermt tegen arbeidsdiscriminatie.
Deze keer zal Trump zich zeker voelen dat hij het mandaat heeft om verder te gaan. Vanaf de eerste dag in functie heeft hij beloofd terug te keren naar de restrictieve immigratiepolitiek van zijn eerste termijn. Het is belangrijk te onthouden dat de administratie van de vertrekkende Amerikaanse president Joe Biden in 2023 “de deportatietotalen van Trump voor één enkel jaar heeft overtroffen”. Maar Trump en zijn bondgenoten hebben beweerd dat het immigratiebeleid van de Democratische administratie te zwak is, “verraad” en “nationaal zelfmoord”. De aankomende grensczar van de president-elect, Tom Homan, heeft een “shock and awe”-benadering beloofd met gemilitariseerde invallen, massale detentie en massadeportatie van ongedocumenteerde migranten. Mensenrechtenorganisaties hebben betoogd dat dergelijke acties “gezinnen uit elkaar zullen scheuren”, raciale profilering zullen inhouden, xenofobe acties zullen leiden en de kans op misbruik door “wetshandhaving tijdens massale arrestaties” zullen vergroten.
Trump voerde tijdens zijn eerste termijn sterk pro-Israël beleid. Biden heeft deze beleidslijnen de afgelopen jaren voortgezet. Er is geen reden om te verwachten dat Trumps tweede termijn anders zal zijn. Trump heeft beloofd protesten op Amerikaanse campussen te onderdrukken, buitenlandse studenten die deelnemen aan solidariteitsactivisme op de campus te deporteren en de Palestina-solidariteitsbeweging met 25-30 jaar terug te zetten. Hij heeft ook Israëlische leiders aangespoord om “te doen wat je moet doen” in Gaza en Libanon. Zijn keuze voor de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, heeft zich uitgesproken tegen een staakt-het-vuren in Gaza, waarbij hij zei: “deze mensen zijn wrede dieren die afschuwelijke misdaden hebben gepleegd” en moeten worden vernietigd. Rubio heeft ook Canada bekritiseerd voor het accepteren van Palestijnse vluchtelingen, die hij beschouwde als “terroristen” die een beveiligingsbedreiging voor de VS vormen.
Trump 2.0 zal ook een verwoestende aanval zijn op gendergelijkheid, reproductieve vrijheden en transrechten. Thuis zullen er nog meer beperkingen komen op de toegang tot abortusdiensten. Sommige mensenrechtenorganisaties verwachten ook een toename van surveillance en vervolging van abortusdienstverleners en patiënten. In het buitenland zal de administratie van Trump hulp wapenen, zoals hij de eerste keer deed, om internationale NGO’s en buitenlandse regeringen te verhinderen gendergelijkheidprogramma’s en het recht op abortus te bevorderen. Biden had de VS teruggetrokken uit de door Trump gesponsorde Geneefse Consensus Verklaring die toegang tot abortus wereldwijd probeert te voorkomen. Trump zal naar verwachting terugkeren naar deze verklaring zodra hij terugkeert naar het Witte Huis.
Transrechten zijn al onder aanval in door Republikeinen geleide Amerikaanse staten. Maar zodra hij opnieuw aan de macht is, zou Trump studenten kunnen uitsluiten van de bescherming van Titel IX, wat op zijn beurt “schoolbeleid over het gebruik van voorkeursvoornaamwoorden, badkamers en kleedkamers door studenten” zou beïnvloeden. Deze stappen zouden ruim gefaciliteerd worden door Trumps kandidaat voor minister van Onderwijs, Linda McMahon, die diversiteit, gelijkheid en inclusiebeleid heeft bekritiseerd en die het America First Policy Institute voorzit dat zich verzet tegen initiatieven ter ondersteuning van de LGBTQ-rechten.
Trump zal als president ook actief het klimaatbeleid bestrijden. Tijdens zijn recente verkiezingscampagne zei hij dat hij de olie- en gasindustrie zou “ontketenen” van klimaatgerelateerde regelgeving. Pro-olie en pro-gas groepen steunen de plannen van Trump. Zij hopen dat Trump snel de reguleringen uit het Biden-tijdperk, die gericht zijn op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen zoals methaan, zal terugdraaien, evenals regels zoals de Wasteful Emissions Charge, die boetes oplegt aan super-uitstoters die “de door de EPA voorgeschreven drempel” voor methaanuitstoot overschrijden.
Wereldwijde inspanningen om klimaatverandering te bestrijden kunnen ook door Trump worden bedreigd. Tijdens zijn eerste termijn trok hij de VS terug uit de Overeenkomst van Parijs. Hij kan hetzelfde doen met de COP29-klimaatovereenkomst, hoewel dat moet wachten totdat hij volgend jaar aan de macht komt. Zijn keuze voor het hoofd van de Environmental Protection Agency, Lee Zeldin, staat bekend als een klimaatscepticus en wordt verwacht de organisatie te hervormen. Zeldin, een voormalig congreslid uit New York, heeft ook een lange anti-milieu stemgeschiedenis.
Trump’s vriendschappen op het wereldtoneel zijn ook een indicatie van wat komen gaat. Hij heeft een speciale band ontwikkeld met leiders die, net als hij, ook minachting hebben voor democratische checks and balances, internationaal recht en mensenrechten. De Russische president Vladimir Poetin heeft de overwinning van Trump gevierd en hem een “moedig man” genoemd, terwijl Trump heeft beweerd dat hij de oorlog in Oekraïne “in één dag” kan beëindigen. De Indiase premier Narendra Modi benadrukt graag dat Trump een “vriend” is en zal erop gebrand zijn de al gezellige relatie tussen de Amerikaanse rechtsen en hindoe-nationalistische krachten verder te versterken. De extreemrechtse Hongaarse leider Viktor Orbán heeft ook nauwe banden met Trump en wil zijn beleidsbenadering voor Europa sturen. Orbán is zelf tegen militaire hulp aan Oekraïne en verwacht dat Trump als president hetzelfde zou doen. Dit wil niet zeggen dat een Democratisch leiderschap in de VS niet zou samenwerken met illiberale krachten op het wereldtoneel. Maar met Trump zullen er geen schijnvertoningen zijn. Door een expliciet illiberaal politiek merk te hebben opgebouwd, zal Trump niet het gevoel hebben dat hij zelfs maar een schijn van democratische taal, rechten en de rechtsstaat moet gebruiken. In plaats daarvan zal hij zijn identiteit als dealmaker omarmen en “oplossen” internationale problemen door te onderhandelen met wie dan ook aan de onderhandelingstafel. Dit betekent dat figuren als Netanyahu, Orbán, Modi en Poetin zullen voelen dat ze een krachtige bondgenoot in Washington hebben en dat we een tijdperk ingaan dat nog meer permissief is voor hun illiberale politiek dan voorheen.
