Trump Suggereert Etnische Zuivering in Gaza: Is Het Realistisch?

Nieuws|Israël-Palestina conflict

Trump suggereert dat hij etnische zuivering in Gaza wil. Is het haalbaar? Analisten zeggen dat politieke realiteiten, inclusief de weigeringen van Egypte en Jordanië, de massale verplaatsing van Palestijnen verhinderen.

Palestijnen keren terug naar hun huizen in het noorden van Gaza te midden van een wapenstilstand tussen Israël en Hamas, op 29 januari.

Washington, DC – Scènes van vreugde en emotionele reünies ontvouwen zich over de Gazastrook, terwijl honderdduizenden ontheemde mensen terug naar hun huizen in het noorden van het gebied marcheren. Een fragiele wapenstilstand na 15 maanden oorlog in Gaza heeft de terugkeer mogelijk gemaakt. Maar terwijl mensenrechtenactivisten een zeldzaam geval van omgekeerde verplaatsing in de Palestijnse geschiedenis vieren, heeft de Amerikaanse president Donald Trump opgeroepen tot de verhuizing van de hele bevolking van Gaza naar Egypte en Jordanië.

“Je hebt het over waarschijnlijk anderhalf miljoen mensen,” zei Trump tegen journalisten. “We maken dat hele gebied schoon en zeggen: ‘Je weet wel, het is voorbij.’”

Analisten zeggen dat Trump’s voorstel zou neerkomen op etnische zuivering, maar het is onwaarschijnlijk dat het zal materialiseren, gezien de geopolitieke realiteiten in de regio.

Yousef Munayyer, hoofd van het Palestina/Israël-programma bij het Arab Center Washington DC, zei dat Trump’s “schandalige” verklaring moet worden veroordeeld omdat deze alle normen en basisrechten schendt. Hij voegde echter toe dat het ook met enige scepsis moet worden bekeken.

“Trump zegt allerlei dingen,” legde Munayyer uit. “Soms zijn het dingen die hij bedoelt. Soms zijn het dingen die hij niet bedoelt. Soms zijn het dingen die hij heeft gehoord in een gesprek dat hij vijf minuten geleden had. Soms zijn het dingen die hij denkt dat hij heeft gehoord maar verkeerd heeft begrepen.”

Munayyer zei dat het idee van etnische zuivering in Gaza niet nieuw is en sinds het uitbreken van de oorlog in oktober 2023 circuleert. Maar gesprekken over het verplaatsen van Palestijnen naar Egypte, het enige Arabische land dat aan het gebied grenst, zijn snel door Caïro stopgezet. Jordanië, dat naast de bezette Westelijke Jordaanoever ligt, heeft ook massale verplaatsing afgewezen. Beide landen hebben hun standpunten herhaald na de recente opmerkingen van Trump.

“Dit gaat niet alleen om hoe deze landen zich voelen over Palestina of wat ze denken over de Israëlisch-Palestijnse kwestie,” zei Munayyer. “Het gaat ook om hun eigen nationale veiligheidszorgen — existentiële nationale veiligheidszorgen, die in deze discussie echt niet geminimaliseerd kunnen worden.”

Egypte en Jordanië zeggen nee

Op woensdag benadrukte de Egyptische president Abdel Fattah el-Sisi krachtig dat Egypte niet zou deelnemen aan enige campagne om Palestijnen uit Gaza te verwijderen, daarbij verwijzend naar de “onrechtvaardigheid” van verplaatsing evenals de Egyptische veiligheid. “Ik wil het Egyptische volk verzekeren dat er geen ruimte zal zijn voor het tolereren of mogelijk maken van schendingen van de nationale veiligheid van Egypte,” zei hij.

El-Sisi voegde eraan toe dat, als hij zou overwegen de verplaatsing van Palestijnen te accepteren, het Egyptische volk de straat op zou gaan om hem tegen deze stap te waarschuwen. “Ik zeg het duidelijk: De verplaatsing van het Palestijnse volk van hun land is een onrecht dat wij niet zullen ondersteunen,” zei hij.

Jordanië herhaalde die houding, waarbij minister van Buitenlandse Zaken Ayman Safadi zei dat de positie van het Hasjemitische koninkrijk “onomkeerbaar en onveranderd” is. Terwijl Trump een reputatie heeft opgebouwd voor het onder druk zetten van andere landen, zeggen analisten dat Egypte en Jordanië cruciale belangen hebben die het accepteren van ontheemden uit Gaza onhaalbaar maken.

Beide regeringen vrezen een reactie van hun bevolking, die elke rol in etnische zuivering zou beschouwen als een verraad aan de Palestijnse zaak, die een centrale kwestie in de regio blijft.

Nancy Okail, president van het Center for International Policy, een Amerikaanse denktank, zei dat Trump’s opmerkingen niet lijken te zijn gebaseerd op enige echte strategie. “De Egyptische regering, en met name president el-Sisi, zijn heel duidelijk en heel vast dat dit een no-go is; het is een rode lijn,” zei Okail. “Er is geen manier waarop dit geaccepteerd zou worden.”

Ze voegde eraan toe dat Trump, een zelfbenoemde onderhandelaar, misschien probeert een carrot-and-stick-aanpak te gebruiken om Egypte te overtuigen Palestijnen uit Gaza te accepteren, maar el-Sisi zou het idee zelfs niet overwegen. “Ten eerste is het een capaciteitsprobleem. Het is ook een legitimiteitsprobleem. En het belangrijkste, het is een directe bedreiging voor de stabiliteit van het land,” zei Okail.

Annelle Sheline, een onderzoeker aan het Quincy Institute for Responsible Statecraft, zei dat Jordanië soortgelijke problemen ondervindt met massale verplaatsing. Terwijl mensen “zich zorgen zouden moeten maken” over Trumps voorstel, zei Sheline dat de Amerikaanse president “misschien niet volledig de gevolgen” van dit beleid voor Jordanië en de hele regio heeft overwogen.

Trump’s verklaring

De nasleep begon op zaterdag toen Trump het Midden-Oosten verbijsterde met een expliciete oproep om de bevolking van Gaza uit de verwoeste strook te verplaatsen. “Ik wil dat Egypte mensen opneemt, en ik wil dat Jordanië mensen opneemt,” zei Trump. Hij rechtvaardigde zijn suggestie door de verwoesting in Gaza te beschrijven, na meer dan een jaar van ononderbroken Israëlische bombardementen. “Het is letterlijk een slooplocatie nu. Bijna alles is verwoest, en mensen sterven daar,” zei Trump. “Dus, ik zou liever betrokken zijn bij enkele van de Arabische landen en huizen bouwen op een andere locatie, waar ze misschien eens in vrede kunnen leven.”

Hij zei dat de verplaatsing tijdelijk of “langdurig” kan zijn. Ondanks de tegenreactie, bleef Trump op maandag bij zijn voorstel, stellende dat hij met Egypte’s el-Sisi over de kwestie had gesproken. “Ik wou dat hij er een paar [Palestijnen] zou nemen,” zei Trump. “We hebben hen veel geholpen, en ik weet zeker dat hij ons zou helpen.”

Egypte is een belangrijke ontvanger van Amerikaanse hulp. Maar noch het Witte Huis noch de Egyptische presidentie hebben een verslag vrijgegeven van het vermeende gesprek tussen Trump en el-Sisi.

Palestijnen bereiden zich voor om een tent op te zetten nabij de puinhopen van hun huizen terwijl ze terugkeren naar Jabalia in de noordelijke Gazastrook, op 21 januari.

VS ‘niet gebonden’ aan de wet

Trump’s opmerkingen markeren een ommekeer van het beleid van zijn voorganger Joe Biden, die de permanente verwijdering van Palestijnen uit Gaza afwees. Toch werd in oktober 2023, aan het begin van de oorlog, een financieringsverzoek onder Biden de mogelijkheid van massale verplaatsing besproken. Een brief van het Witte Huis aan het Congres suggereerde dat hulp aan Israël “ontheemde en door het conflict getroffen burgers, inclusief Palestijnse vluchtelingen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever” zou ondersteunen en “potentiële behoeften van Gazanen die naar buurlanden vluchten” zou aanpakken.

Sheline zei dat in een “alternatieve realiteit” waarin Arabische landen misschien hadden ingestemd om ontheemde Palestijnen op te nemen, de Biden-administratie massale verwijdering van de bevolking uit Gaza zou hebben goedgekeurd. “Internationale wetgeving heeft de Verenigde Staten noch Israël ooit beperkt als het gaat om de Palestijnen — echt nooit, en vooral niet onder de vorige administratie,” zei Sheline, die uit protest tegen het beleid van de VS in Gaza ontslag nam bij het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Ze wees erop dat Amerikaanse wetten vereisen dat het land militaire hulp aan landen die mensenrechten schendingen begaan, stopzet. “Onder Biden was het duidelijk dat hij niet de bedoeling had om te voldoen aan internationale of Amerikaanse wetten die de VS zouden verplichten om de veiligheidsbijstand aan Israël stop te zetten.”

Etnische zuivering kan zowel worden beschouwd als een oorlogsmisdaad als een misdaad tegen de menselijkheid — en critici zeggen dat Trump’s suggestie lijkt te voldoen aan deze beschrijving. In 1994 definieerden VN-experts etnische zuivering als “een doelbewust beleid ontworpen door één etnische of religieuze groep om de burgerbevolking van een andere etnische of religieuze groep uit bepaalde geografische gebieden te verwijderen door middel van geweld en terreur.”

De Israëlische minister van Financiën Bezalel Smotrich verwelkomde Trump’s opmerkingen op maandag, waarbij hij zei dat hij samenwerkt met premier Benjamin Netanyahu en de rest van het kabinet om “een operationeel plan voor te bereiden en de realisatie van president Trump’s visie te waarborgen.”

Munayyer zei dat Israël met zijn acties heeft aangetoond dat het Gaza wil ontvolken. “Het is één ding om etnische zuivering uit te voeren door vrachtwagens in te zetten en mensen te laden en ze dan met geweld eruit te zetten,” zei hij. “Een andere manier om het te doen is simpelweg alles daar te vernietigen, het onbewoonbaar te maken en vervolgens in wezen het probleem te forceren door het leven daar onmogelijk te maken. En ik denk dat dit altijd al een doel van de Israëli’s is geweest.”

Toekomst van Gaza

Munayyer benadrukte dat de reconstructie van Gaza politieke wil en een permanente wapenstilstand vereist, niet de verplaatsing van zijn bevolking. “De mensen zijn daar gedurende de genocide geweest,” zei hij. “Ze lopen nu niet meer gevaar om te sterven nu de bommen zijn gestopt met vallen. Het is verre van een ideale situatie. Maar als je daadwerkelijk de reconstructie wilde beginnen en tijdelijke huisvesting, onderdak en nutsvoorzieningen aan deze mensen wilde bieden terwijl de reconstructie aan de gang is, is het niet alsof je naar Mars gaat.”

Gaza bevindt zich nog steeds in de eerste fase van de wapenstilstand, die op 19 januari begon en 42 dagen zal duren. De toekomst van het gebied, inclusief reconstructieplannen, zal pas worden afgerond na de tweede en derde delen van de deal. Maar er blijven grote vragen bestaan over wie Gaza zal besturen. Israël en de VS hebben gezegd dat ze niet zullen toestaan dat Hamas aan de macht blijft.

Vorige maand presenteerde toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken een “dag erna” plan voor Gaza waarbij andere landen troepen zouden sturen om een interim veiligheidsmacht te bemannen, als voorbereiding op een “volledig gereformeerde” Palestijnse Autoriteit (PA) om het gebied te besturen. Echter, het is nog onduidelijk of Hamas buitenlandse troepen in Gaza zou accepteren. Bovendien heeft Netanyahu herhaaldelijk geweigerd het gebied aan de PA over te dragen, ondanks de nauwe veiligheidscoördinatie met Israëlische troepen op de Westelijke Jordaanoever.

Okail zei dat Palestijnse stemmen ontbreken in het gesprek over de toekomst van Gaza, en benadrukte dat de vraag wie de Palestijnse gebieden bestuurt niet moet worden voorgeschreven door de VS, Israël of regionale machten. “Zonder verzet en het dicteren van wie bestuurt en wie zich kandidaat stelt voor verkiezingen, hebben Palestijnen een kans. Ze hebben de wil en ze hebben de capaciteit om deel te nemen aan een politiek proces,” zei ze.