Trump maakt sterke uitspraken over Rusland, maar zal hij zijn beloften waarmaken?

Trump’s Nieuwe Aanpak Ten opzichte van Rusland

Op 14 juli heeft de Amerikaanse president Donald Trump een significante verschuiving in zijn aanpak van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne geopperd. Trump kondigde aan dat hij aanzienlijke extra luchtafweerunits naar Oekraïne zou sturen, dat dagelijks wordt blootgesteld aan meer dan 100 Russische drones en raketten. Er gingen geruchten uit het Witte Huis dat Trump in een eerder telefoongesprek met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy had gevraagd welke offensieve wapens Kiev nodig had om Moskou rechtstreeks te raken.

Trump deed ook zijn meest expliciete dreiging tot nu toe met sancties, door te suggereren dat er een secundaire belasting van 100 procent zou komen op landen die Russische olie kopen, als het Kremlin niet akkoord gaat met een staakt-het-vuren binnen 50 dagen, uiterlijk op 3 september. Echter, zijn krachtige uitspraken hebben niet veel invloed gehad. Russische functionarissen hebben zijn claims over het raken van Moskou weggewuifd. De levering van luchtafweer kan de schade van Poetin’s luchtaanvallen verminderen, maar het zal vele maanden duren voordat ze in de door Trump genoemde aantallen kunnen worden geleverd.

De dreiging van Trump heeft de markten niet bewogen, hoewel een dergelijke beperking zou neerkomen op een poging tot blokkade van de op twee na grootste olieproducent ter wereld. Het is echter geen verrassing dat Trump zijn aanpak ten opzichte van Rusland heeft gewijzigd. Ondanks zijn persoonlijke affiniteit voor president Vladimir Poetin, staat zijn visie op de belangrijke strategische belangen van de VS fundamenteel tegenover die van Poetin als het gaat om Oekraïne en Rusland.

Trump wil meer Amerikaanse aardgas exporteren; Poetin wil hetzelfde doen met het Russische gas, nu hij zijn Europese pijplijnmarkt heeft verloren. Trump hecht waarde aan Groenland omdat hij het belang van scheepvaartroutes in de Arctische regio voor de toekomst erkent, en voor Rusland is de concurrerende Arctische scheepvaartroute een sleutel tot het behouden van Chinese steun. Poetin wil zoveel mogelijk van de mineraalbronnen van Oekraïne voor Rusland veroveren; Trump wil hetzelfde voor Washington.

Na het falen van zijn inaugurale belofte om het conflict binnen een dag op te lossen, iets wat hij nu als een overdrijving erkent, is de langdurige vijandigheid van Trump jegens Zelenskyy – een erfenis van Trump’s eerste afzettingsschandaal – verlicht nadat Kiev instemde met een langdurige strategische samenwerking met Washington over die mineralen.

Trump heeft, zij het te laat, erkend dat Poetin niet te goeder trouw onderhandelt. Er werd geen vooruitgang geboekt in de vredesbesprekingen tussen Kiev en Moskou in mei en juni, waarbij beide partijen alleen maar verschenen om Trump te behagen en te proberen hem voor hun respectievelijke standpunten te winnen.

De verandering in de aanpak van Trump heeft tot nu toe een gematigd effect gehad om twee redenen. Ten eerste is de dreiging van de Russische oliebelasting op zichzelf niet geloofwaardig. Trump is uiterst voorzichtig geweest met hoge olieprijzen, of zelfs de mogelijkheid dat deze zouden stijgen. Na zijn aanvallen op Iran in juni bekritiseerde hij publiekelijk de daaropvolgende stijging van de olieprijzen.

Het is ook twijfelachtig of de dreiging van de secundaire belasting op zichzelf effectief zal zijn. Trump gebruikte eerst een soortgelijke dreiging om de Venezolaanse olie-export aan te pakken eind maart, en hoewel de Venezolaanse export daalde, is deze sindsdien hersteld nu Beijing zijn aankopen heeft uitgebreid. Zeker nu zij midden in hun eigen handelsoorlog met Trump zitten, waarbij hij al heeft gedreigd met tarieven van meer dan 100 procent, is de kans klein dat Beijing, de grootste olie-importeur van Rusland, zich iets aantrekt van een soortgelijke dreiging op de Russische productie.

Bovendien zal Trump’s beslissing om tijd te rekken met zijn dreiging waarschijnlijk de goedkeuring van een senaatswet die extra sancties tegen Rusland oplegt vertragen, hoewel 83 van de 100 leden van de kamer het wetsvoorstel hebben medeondertekend. De leiderschap van de Republikeinse Partij in de Senaat en het Huis zijn voorzichtig om niet te lijken alsof ze Trump op dit punt aansteken, om te voorkomen dat ze terugslag van Trump riskeren, die bijna universele autoriteit en eerbied voor beleidsvorming van zijn partij verlangt.

Desondanks, terwijl Trump Europa heeft weten te overtuigen om openlijker de kosten van ondersteuning aan Kiev te accepteren – die cumulatief groter waren dan die van de VS zelfs voordat Trump aan zijn tweede termijn begon, ondanks zijn beweringen in tegendeel – zal het blijven afhangen van Amerikaanse uitrusting en technologie om Kyiv in staat te stellen weerstand te bieden of de situatie te keren. De levering van nieuwe wapens aan Oekraïne en training van zijn strijdkrachten om deze te gebruiken, zal tijd vergen.

Trump zal zijn aanpak ook moeten veranderen. Het verhogen van de economische druk op Rusland die Poetin zou kunnen dwingen om onderhandelingen serieus te nemen, is iets dat de VS niet alleen kan bereiken. Het wordt alleen maar moeilijker als Washington ruziet met zijn bondgenoten en partners.

Wat betreft extra beperkingen op Russische olie, heeft Trump misschien niet veel kans om Rusland te overtuigen, maar dergelijke beperkingen zouden India kunnen aansporen om zijn aanpak te veranderen. New Delhi is van een verwaarloosbare koper van Russische olie voor de grootschalige invasie gegroeid naar de op één na grootste markt, met 40 procent van India’s import die nu uit Rusland komt.

De minister van Petroleum van India, Hardeep Singh Puri, merkte vorige week op dat het land zijn aanpak niet zal veranderen. Hij benadrukte dat New Delhi zich aan eerdere beperkingen heeft gehouden, waaronder de olieprijsplafond, die de Biden-administratie samen met G7-bondgenoten in 2022 heeft ingevoerd om Russische olie daadwerkelijk te blijven laten stromen, maar de opbrengsten daarvan te beperken. Ook zij waren voorzichtig met marktverstoring, zoals Trump vandaag de dag is, waarbij Biden’s minister van Financiën Janet Yellen zelfs expliciet de structuur steunde als een manier om olie “deals” te verzekeren voor India en andere opkomende markten.

Maar de minister merkte wel op dat als er een internationale overeenkomst zou zijn over het verschuiven van Russische olie-aankopen, New Delhi zijn aanpak zou kunnen veranderen.

Als Trump zijn dreigingen tegen Moskou geloofwaardig wil maken, zal hij een multilaterale aanpak moeten omarmen. Sommige stappen zijn eenvoudig te nemen. Terwijl Trump’s administratie tot nu toe extra sancties heeft weerstaan, hebben Brussel en Westminster de leiding genomen in het richten op Rusland’s “schaduwvloot” die erop gericht is sancties en het prijsplafond te omzeilen, en het ontwikkelen van nieuwe sanctievoorstellen, waaronder het voorstellen van aanpassingen aan het olieprijsplafond om dit verder te verlagen wanneer de prijzen laag zijn. In de afgelopen zes maanden zijn er twee sanctiepakketten van de Europese Unie goedgekeurd, waarvan de tweede op 18 juli, en Trump zou hun maatregelen snel moeten evenaren.

Als Europa ook kan worden overtuigd om een secundaire belasting of andere sancties op Russische olie-aankopers te steunen, zou die maatregel ook veel waarschijnlijker effectief zijn.

Bovendien kan Trump de extra export van vloeibaar aardgas (LNG) door Rusland aanpakken door eindelijk Novatek, de belangrijkste LNG-exporteur, op de zwarte lijst te zetten. Europa is daar tot nu toe niet bereid toe, en zoekt alleen naar een afbouw van zijn aankopen tegen het einde van volgend jaar. Maar omdat de markt voor LNG-tankers veel kleiner is dan de oliemarkt, zijn eerdere Amerikaanse sancties op Russische LNG-projecten veel moeilijker te omzeilen gebleken.

De economie van Rusland worstelt eindelijk onder de kosten van Poetin’s oorlog en alle sancties die hij op zijn land heeft gebracht als reactie op zijn agressie. Russische banken houden naar verluidt voorlopige besprekingen over de voorwaarden van staatssteun.

Maar te midden van deze pijn beweert Rusland voor het eerst een stad in de Dnipropetrovsk-regio van Oekraïne in handen te hebben gekregen – een claim die Kiev ontkent en die onbevestigd blijft. Trump kan een veel significantere impact hebben op de loop van de oorlog door zijn verzet tegen Oekraïense aanvallen op de energie-assets van het Kremlin te herzien.

Trump heeft misschien een nieuwe aanpak ten opzichte van Rusland aangekondigd, maar of deze verder gaat dan louter retoriek, zal afhangen van zijn bereidheid om samen te werken met partners en bondgenoten en de kosten van dergelijke druk te erkennen.