Trump laat Poetin overwinnen
Een uitzicht toont de locatie van een Russische drone-aanval, te midden van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, in Charkov, Oekraïne, op 5 juni 2025. Russische en Oekraïense delegaties kwamen op 2 juni voor de tweede keer in een maand samen in Istanbul om de mogelijkheid van een wapenstilstand te verkennen. De gesprekken duurden iets meer dan een uur en leverden, opnieuw, geen significante vooruitgang op. Net als bij de onderhandelingen van 16 mei beweerden beide partijen dat ze de basis hadden gelegd voor gevangenisuitwisselingen. Maar ondanks het aanbod van Oekraïne om voor het einde van juni opnieuw te vergaderen, blijft er een diepe en onoverbrugbare kloof tussen Kyiv en Moskou.
Meer vergaderingen zullen dat waarschijnlijk niet veranderen. Rusland blijft eisen dat Kyiv zich overgeeft aan de volledige lijst van voorwaarden die president Vladimir Poetin aan het begin van de oorlog heeft gesteld: Oekraïense neutraliteit, een regering die is vormgegeven naar de belangen van Moskou, en de overgave van de regio’s Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson. Tussen de twee rondes van gesprekken verhoogde Poetin zelfs de inzet door een verzoek in te dienen voor een “bufferzone” in Noord-Oekraïne.
Ondertussen blijft Kyiv vastberaden. Het weigert enige grond op te geven en stelt dat een volledige wapenstilstand aan alle fronten een niet-onderhandelbare voorwaarde is voor serieuze onderhandelingen.
Toch lijken beide partijen bereid om de diplomatieke schijnvertoning voort te zetten. Dit komt omdat deze gesprekken niet echt gericht zijn op het bereiken van vrede of het veiligstellen van een duurzaam bilateraal akkoord. Geen van beide partijen onderhandelt oprecht met de ander. In plaats daarvan gebruiken beiden het forum om boodschappen naar de Verenigde Staten te sturen – en in het bijzonder naar Donald Trump.
Deze dynamiek blijft bestaan, ondanks Trumps recente pogingen om zich te distantiëren van de oorlog waarvan hij ooit beweerde deze binnen 24 uur na zijn terugkeer naar het Witte Huis te kunnen beëindigen. Deze verschuiving in retoriek is weerklonken bij belangrijke figuren in zijn administratie. Vice-president JD Vance en minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, die nog maar zes maanden geleden aan de tegenovergestelde uiteinden van het Republikeinse spectrum over Oekraïne stonden – met Vance die bijna een overgave aan Poetin steunde, en Rubio als een van de meest uitgesproken Oekraïne-vogels in de Senaat – hebben beiden aangegeven dat Trumps Witte Huis niet langer geïnteresseerd is in het bemiddelen van het conflict. Terugblikkend op die ontkoppeling, was er geen hooggeplaatste prenegotiatievergadering tussen Amerikaanse en Oekraïense functionarissen in Turkije voorafgaand aan de laatste gesprekken, in tegenstelling tot die in mei.
Toch geniet Oekraïne nog steeds brede steun in de Amerikaanse Senaat, ook van senior Republikeinen, ondanks Rubio’s kennelijke ommekeer – waarschijnlijk bedoeld om in lijn te zijn met Trump. Een bipartijdig wetsvoorstel dat gericht is op het codificeren van bestaande sancties tegen Rusland en het opleggen van nieuwe – waarmee Trumps macht om deze terug te draaien wordt beperkt – heeft 81 co-sponsors in de Senaat verzameld. De auteurs van het wetsvoorstel, senatoren Lindsey Graham (R–South Carolina) en Richard Blumenthal (D-Connecticut), hebben onlangs Kyiv bezocht om hun steun te bevestigen. Graham heeft gesuggereerd dat het wetsvoorstel in de komende weken verder kan worden behandeld.
Toch weet Oekraïne dat het wetsvoorstel weinig kans maakt in het Huis van Afgevaardigden zonder Trumps zegen. Ondanks Trumps blijvende vijandigheid tegenover de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy, heeft Kyiv onlangs een meer onderdanige houding aangenomen, vooral na hun rampzalige ontmoeting in februari in Washington. De Oekraïense regering heeft snel de zogenaamde “minerale deal” ondertekend en geratificeerd die Trump vorige maand eiste. Een daaropvolgende ontmoeting tussen de twee leiders – gehouden aan de zijlijn van de begrafenis van paus Franciscus – was merkbaar productiever.
Tot nu toe heeft Kyiv’s strategie van toegeven weinig verandering gebracht in Trumps aanpak. Terwijl Trump af en toe de indruk wekt dat hij een hardere houding tegenover Poetin zal aannemen – meestal als reactie op bijzonder grievende Russische aanvallen op Oekraïense burgers – ontweek hij consequent als hem naar details werd gevraagd. Al maanden belooft hij zijn plan voor Oekraïne “binnen een paar weken” te onthullen, een vage belofte die onvoltooid blijft. Een nieuw sanctiepakket dat naar verluidt meer dan een maand geleden door zijn eigen team was voorbereid, ligt nog steeds onaangeraakt.
In de hoop dat toenemende geweld op de slagvelden of bipartijdige druk vanuit de Amerikaanse Senaat Trump zou kunnen dwingen om te handelen, zet Kyiv de onderhandelingen voort. Slechts één dag voor de gesprekken in Istanbul lanceerde Rusland een recordbrekende nachtelijke aanval op Oekraïne, waarbij meer dan 430 raketten en drones werden afgevuurd. Oekraïne reageerde krachtig: op 1 juni voerde het een grootschalige drone-aanval diep in Rusland uit, waarbij tientallen militaire vliegtuigen werden vernietigd, waaronder luchtcommandoplatforms en nucleaire bommenwerpers.
Toch hebben deze opvallende verliezen weinig gedaan om Poetin’s strategie te verschuiven. Hij blijft het onderhandelingsproces gebruiken als een rookgordijn, waardoor Trump politieke dekking krijgt voor zijn inactiviteit. Ondertussen boeken Russische troepen vooruitgang, met geleidelijke winsten in de Sumy-regio in Noord-Oekraïne – waar ze hopen een “bufferzone” te vestigen – en duwen ze verder op de zuidwestelijke Donetsk-front.
Uiteindelijk kan Oekraïnes vermogen om diep in Russisch gebied toe te slaan, inclusief potentieel kwetsbare doelen zoals olie-infrastructuur, meer invloed hebben op de loop van de oorlog dan enig resultaat van de gesprekken in Istanbul. Toch lijkt geen militaire escalatie of stilgelegde diplomatie waarschijnlijk een snelle beëindiging van het conflict te brengen.
Trump zegt dat hij de burgerlijke tol van deze oorlog verafschuwt, ook al geeft hij Poetin niet de schuld van het beginnen ervan. Maar het is Trumps gebrek aan strategie – zijn aarzeling, zijn gemengde signalen, zijn weigering om te leiden – die het conflict verlengt, de brutaliteit ervan escaleert en de risico’s voor de wereldwijde stabiliteit vergroot.
Trumps adviseurs noemen het misschien “vrede door kracht”, maar wat we getuigen is verlamming door pose. De Russische delegatie in Istanbul was nooit een stap richting oplossing – het was een diplomatiek rookgordijn, dat een brute militaire opmars verhulde. Als Trump weigert een serieuze escalatie van druk op Moskou te steunen – door middel van uitgebreide sancties en vernieuwde militaire hulp aan Kyiv – zal hij niet alleen falen om de oorlog te beëindigen. Hij zal medeplichtig worden aan het verlengen ervan. De keuze die voor hem ligt, is duidelijk: leid met vastberadenheid, of laat de geschiedenis vastleggen dat onder zijn toezicht zwakte luider sprak dan vrede.
