Trump Heeft de Cultuurstrijd Gewonnen

OPINIE

Donald Trump heeft de cultuurstrijd gewonnen. Progressieve krachten hebben een gedurfde nieuwe visie en een uitgebreide communicatiestrategie nodig om een kans te maken in toekomstige verkiezingen.

In de afgelopen maand hebben Amerikaanse en internationale media talloze analyses en meningen gepresenteerd over de Amerikaanse verkiezingen en de overwinning van Donald Trump. Deskundigen hebben de schuld voor de nederlaag van de Democratische kandidaat Kamala Harris gelegd bij verschillende gemeenschappen die naar verluidt niet voor haar stemden, of bij de Democratische Partij die er niet in slaagde hun zorgen aan te pakken.

Hoewel de Harris-campagne meer had kunnen doen om een consistente boodschap naar deze gemeenschappen te sturen, is de gedachte dat de Democraten deze verkiezingen hebben verloren omdat ze de zorgen van de Amerikanen over de economie, immigratie of “woke” politiek negeerden, moeilijk te verantwoorden.

Het is veel eenvoudiger om te begrijpen wat er op 5 november is gebeurd, als men een stap terugdoet en het grotere geheel in de Amerikaanse politiek van de afgelopen anderhalf decennium in overweging neemt. Met zijn electorale overwinning heeft Trump een cultuurstrijd gewonnen die begon met de opkomst van de Tea Party-beweging in 2009 en sociale media.

De manier om de Amerikaanse politiek terug te winnen van Trumpisme en het electorale te verslaan, is het ontwikkelen van een strategie die gericht is op het terugvechten en winnen van deze strijd.

Een cultuurstrijd voeren

De Tea Party-beweging ontstond in 2009, toen Barack Obama aantrad met beloften van een progressieve agenda. Het stond niet alleen tegenover de Democratische Partij, maar ook tegenover het “Republikeinse establishment”, en duwde een verscheidenheid aan populistische verhalen. De agenda en de drijfveren hielpen de Republikeinen om een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden te winnen tijdens de tussentijdse verkiezingen in 2010, wat de populaire aantrekkingskracht van hun anti-establishment retoriek aantoonde.

Tijdens de tweede termijn van Obama kwamen de extreemrechtse ideoloog Stephen Bannon en de rechtse financiers Robert en Rebekah Mercer samen met militaire propaganda-experts van het Britse Strategic Communication Laboratories (SCL) om de boodschap van de Tea Party om te zetten in een samenhangende, hooggeprofessionaliseerde communicatiestrategie. Deze strategie had als doel sociale media te wapenen en een cultuurstrijd te voeren, waardoor de Amerikaanse samenleving werd gepolariseerd en grote delen van het electoraat zich tegen waargenomen culturele elites keerden.

De samenwerking van Bannon met SCL leidde in 2013 tot de oprichting van Cambridge Analytica, die in juni 2016 door de Trump-campagne werd ingehuurd. Dit inmiddels opgeheven politieke adviesbureau oogstte miljoenen Facebook-profielen zonder toestemming en ontwikkelde big data-modellen om specifieke kiezers in strijdtonelen te beïnvloeden met gepersonaliseerde politieke advertenties die inspeelden op de diepste angsten en zorgen van kiezers over belangrijke kwesties, zoals de economie, terrorisme en immigratie.

De campagne bereikte een breed scala aan groepen over de linker-rechterlijn. Afro-Amerikanen werden geconfronteerd met boodschappen die de aandacht vestigden op de oudere problematische uitspraken van Trumps tegenstander Hillary Clinton over zwarte jongeren als “superpredators”. Trump verstoorde ook de gemoederen onder anti-oorlogs linksen met valse claims dat hij tegen de Irak-oorlog was en benadrukte dat Clinton daarvoor was.

De angsten van rechtse Amerikanen over nationale veiligheid, moslims en immigratie werden versterkt met beelden die de schaduw van terrorisme en chaos oproepen als de Democraten zouden winnen. Trump deed een beroep op witte arbeidersgemeenschappen in de Rustbelt die eerder voor Obama hadden gestemd en beloofde hun belangen te dienen door immigratie te stoppen, internationale handelsdeals te heronderhandelen en de industriële ontwikkeling in het plattelands-Amerika prioriteit te geven.

Propaganda inzetten tijdens verkiezingen

De thema’s en tactieken van de eerste Trump-campagne legden de basis voor wat zou komen. De onophoudelijke stroom van Trumpistische boodschappen is nooit echt gestopt – niet tijdens zijn regering, en zeker niet toen hij, na zijn verlies tegen Joe Biden in november 2020, een beweging aanstak die leidde tot de rellen in het Capitool in januari 2021.

Tijdens Trumps herverkiezingscampagne in 2024 hielp de momentum van de cultuurstrijd hem om de objectieve realiteit te vervormen tot een fantasiewereld waarin de Amerikaanse economie naar verluidt in een bijna catastrofale toestand verkeerde, en migranten verantwoordelijk waren voor vrijwel alle kwalen van de Amerikaanse samenleving – van hoge woonlasten tot de opioidcrisis, van lage lonen tot wapengeweld.

Het Republikeinse ticket gebruikte nepnieuws en emotioneel geladen verhalen die frustraties over een reeks kwesties versterkten tot wrok en zelfs haat tegen niet alleen migranten, maar ook transgenderpersonen, progressieve activisten, de Democratische leiding en Harris zelf.

Veel Trump-kiezers gaven hun stemmen dus niet op basis van een materiële realiteit waarin economische problemen en onhoudbaar hoge immigratie onbetwistbare feiten zijn. Ze stemden op basis van percepties van deze kwesties die werden gecreëerd door alomtegenwoordige boodschappen die in feite neerkomen op propaganda.

Deze technieken van cultuurstrijd schenden de fundamentele rechten van de gescandeerde groepen op vrijheid van schade en discriminatie. Ze verdraaien ook de regels van de democratie door te proberen de mogelijkheid van kiezers te verminderen om geïnformeerde, autonome keuzes te maken over belangrijke kwesties die hen aangaan.

Zoals hedendaagse propaganda-studies aantonen, betekent dit niet dat kiezers simpelweg zijn misleid, alsof ze geen invloed hebben op de zaak. Wat Trump vertegenwoordigt was deze keer veel duidelijker dan in 2016, toen hij nog een nieuwkomer was in de nationale politiek.

Mensen stemmen, in verschillende mate, strategisch, en in hoeverre ze de boodschappen van politici omarmen is ook variabel. Verslagen van de grond suggereren dat velen actief Trumpistische exclusieve en bevooroordeelde sentimenten hebben omarmd. De doelwitten van de propaganda, zoals filosoof Jason Stanley betoogt in zijn boek, How Propaganda Works, dragen enige verantwoordelijkheid voor het verlagen van hun waakzaamheid, en zich zo te laten vangen door de verhalen van de propagandist.

In tegenstelling tot deze situatie was drie maanden intensieve campagnevoering door het Harris-Walz-ticket niet genoeg om een succesvolle verdediging op te zetten tegen Trumps cultuurstrijdpropaganda. Ze probeerden hun achterban te mobiliseren na het vertrek van Biden uit de race in juli, maar maakten aanzienlijke fouten, zoals het weigeren om op een zinvolle manier in te gaan op de pro-Palestijnse beweging, terwijl ze op zoek waren naar steun van establishment Republikeinen, die de eerste slachtoffers van Trumps cultuurstrijd waren geweest.

Trumpisme verslaan

Dus hoe kunnen de Democratische Partij en haar bondgenoten zich verzetten, vooral tijdens een Trump-presidentschap waarin de Republikeinen volledige controle over het Congres en een gunstige meerderheid in het Hooggerechtshof hebben?

Het eerste wat de Democraten en progressieve krachten moeten doen, is erkennen dat, hoewel een open en eerlijke discussie nodig is om een weg vooruit te banen, bitterheid en fragmentatie hen niet goed zullen dienen: hoe harder de interne strijd, hoe sterker Trump en zijn regering zullen zijn.

De oppositie zou kunnen overwegen om zich te verenigen op twee brede fronten. Eén is het eisen van ingrijpende regulatoire hervormingen van de sociale media die een einde zouden maken aan de ongebreidelde heerschappij van technologie miljardairs, die een enorme verantwoordelijkheid dragen in het mogelijk maken en vermarkten van het Republikeinse informatie-ecosysteem.

Hier kunnen ze leren van de EU Digital Services Act, de eerste ingrijpende transnationale regulering van technologieplatforms; de EU-commissie heeft al een sterke houding aangenomen tegen Elon Musk’s X vanwege de weigering om zich aan de regels te houden. Het aannemen van vergelijkbare reguleringen in het Congres zal op korte termijn geen optie zijn, maar het doen van de voorbereidende werkzaamheden kan het bredere publiek mobiliseren dat zich zorgen maakt over de groeiende gevaren van manipulatie en invloed van sociale media in hun leven.

Een militante benadering is hier nodig om mensen bewust te maken van de noodzaak van een respectvolle democratische discussie die is geïnformeerd door wetenschap en nauwkeurige informatie, en over de schade aan mensenrechten die gepaard gaat met haatspraak. Progressieven zouden deze onderwerpen opnieuw kunnen vormgeven met toekomstgerichte en aantrekkelijke verhalen – de herinterpretatie van “vrijheid” door de Harris-campagne zou een geweldig startpunt kunnen zijn.

Het tweede front waarop Democraten en progressieven samen moeten komen, is het creëren van een gedurfde en brede visie voor de toekomst die in radicale tegenstelling staat tot Trumpisme. Deze nieuwe visie moet onverbiddelijk humanisme, raciale en economische rechtvaardigheid voor zowel Amerikaanse burgers als migranten ondersteunen, de bescherming van LGBTQ-rechten, en wereldwijde solidariteit omvatten. Dit houdt in dat militaire steun voor Israël wordt stopgezet en dat er samengewerkt wordt met andere landen om klimaatverandering en pandemieën aan te pakken.

Een evenzeer brede communicatie-tegenoffensief is vereist, een die ethische, hoopvolle en populaire verhalen gebruikt om politieke participatie nieuw leven in te blazen en het vertrouwen in de fundamentele waarden van democratie en gelijkheid te herstellen.

De uitdagingen waarmee progressieve bewegingen in Amerika worden geconfronteerd, zijn geen geïsoleerd geval. Rechtse populisten komen op in Europa en andere delen van de wereld, volgens een vergelijkbare strategie die is aangepast aan lokale contexten.

Een transnationale coalitie van linkse en centrumpartijen zou global Trumpisme kunnen tegenwerken. Laatstgenoemde gedijt bij verdeeldheid, polarisatie en dehumanisering van degenen die anders denken en handelen. Eenheid, empathie en een diep humanistische houding zijn nodig om zijn giftige politiek tegen te gaan en een electorale competitieve alternatieve weg te bouwen.