Trump-administratie benoemt twee Haïtiaanse bendes tot ’terroristische groepen’
Nieuws | Donald Trump
De Amerikaanse regering heeft de Haïtiaanse bendes Viv Ansanm en Gran Grif bestempeld als “buitenlandse terroristische organisaties”. Deze stap volgt een trend onder president Donald Trump om terroristische aanwijzingen te geven aan criminele groepen in Latijns-Amerika.
Bij de aankondiging op vrijdag verklaarde minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio dat de twee bendes geweld en chaos in Haïti hebben verspreid, waar gewapende groepen aanzienlijke controle uitoefenen over een groot deel van de hoofdstad, Port-au-Prince.
“Het tijdperk van straffeloosheid voor degenen die geweld in Haïti ondersteunen, is voorbij,” zei Rubio in een persverklaring. “Haïtiaanse bendes, waaronder de Viv Ansanm-coalitie en Gran Grif, zijn de belangrijkste bron van instabiliteit en geweld in Haïti. Ze vormen een directe bedreiging voor de nationale veiligheidsbelangen van de VS in onze regio.”
De Trump-regering heeft een harde lijn aangenomen tegen criminele groepen in Latijns-Amerika, waarbij deze inspanningen vaak worden gekoppeld aan binnenlandse prioriteiten zoals het bestrijden van onregelmatige migratie en drugshandel.
In februari heeft de VS ook acht drugshandelende en criminele groepen aangewezen als “terroristische organisaties”, waaronder bendes zoals Mara Salvatrucha (MS-13), Tren de Aragua en verschillende Mexicaanse drugkartels.
Hoewel dergelijke groepen gewelddadige en intimiderende daden uitvoeren, maken experts doorgaans onderscheid tussen hen en traditionele “terroristische” organisaties die meestal expliciete politieke doelen hebben.
De aanwijzing als “buitenlandse terroristische organisatie” maakt elk lid van een bepaalde groep ongeschikt voor toegang tot de VS. Het verbiedt ook het bieden van “materiële steun of middelen” aan de groep — een aspect van juridische risico’s dat onbedoeld individuen in gebieden waar bendes diep geworteld zijn in de lokale economie en overheid kan benadelen.
Trump en zijn bondgenoten hebben geprobeerd de druk op criminele organisaties en kartels op te voeren, hen beschuldigend voor de stroom van ongedocumenteerde migratie en illegale drugshandel naar de VS. In het verleden hebben hij en andere Republikeinse leiders zelfs gesuggereerd dat de VS militaire aanvallen op landen zoals Mexico zou kunnen uitvoeren om de bedreiging van bendes aan te pakken, wat bezorgdheid veroorzaakte over mogelijke schendingen van territoriale soevereiniteit.
Terwijl de relaties tussen de VS en Mexico sterk blijven, vrezen critici dat agressieve stappen — waaronder het gebruik van de terroristische aanwijzing voor Mexicaanse kartels — de samenwerking kunnen ondermijnen terwijl de twee landen georganiseerde misdaad aanpakken.
In Haïti is de dreiging van bendes wijdverspreid. De Viv Ansanm-coalitie, wiens naam zich vertaalt naar “Samen Leven”, zou tot 85 procent van Port-au-Prince onder controle hebben, waardoor commerciële vluchten worden verhinderd en noodzakelijke voorraden zoals voedsel en medicijnen worden beperkt.
Met veel Haïtiaanse burgers die geconfronteerd worden met honger, ontheemding en geweld, vrezen critici dat de nieuwe aanwijzing het nog moeilijker kan maken om noodzakelijke voorraden naar het land te sturen, gezien de noodzaak om met de bendes te onderhandelen.
“De eerste gevolgen zullen voelbaar zijn in de humanitaire en internationale samenwerking, wat in wezen het enige is dat voorkomt dat de mensen in Haïti verhongeren,” zei Romain Le Cour, een expert van de Global Initiative Against Transnational Organized Crime.
Experts wijzen erop dat de bendes vaak tol heffen voor beweging in en rond hun grondgebied. De “terroristische” aanwijzing zou betaling tot een strafbaar feit in de VS kunnen maken.
“Het zou kunnen functioneren als een de facto embargo,” zei Jake Johnston, internationaal onderzoeksdirecteur bij het Washington-gebaseerde Center for Economic and Policy Research. “De bendes hebben enorme controle over de handel in het land,” voegde hij eraan toe. “Elke vorm van zaken doen met of in Haïti zal veel grotere risico’s met zich meebrengen.”
De controle van bendes over Haïti is de afgelopen jaren toegenomen, vooral na de moord op president Jovenel Moise in 2021. Zijn dood leidde tot een machtsvacuüm, en sindsdien is er geen federale verkiezing gehouden, wat het publieke vertrouwen in staatsinstellingen heeft ondermijnd.
De bendes hebben dat vacuüm geëxploiteerd om controle uit te oefenen. Meer dan een miljoen mensen zijn intern ontheemd door het daaropvolgende geweld, en de Verenigde Naties schatten dat 5,7 miljoen inwoners — bijna de helft van het land — niet genoeg voedsel hebben om te eten.
Kenya heeft de leiding genomen over een door de VN gesteunde internationale veiligheidsmissie die is belast met het versterken van de lokale politie in hun strijd tegen de bendes. Maar die missie is sterk afhankelijk van de Amerikaanse steun, waarvan een deel door Trump is bevroren sinds hij aantrad.
Die taskforce heeft tot nu toe moeite gehad om een impact te maken, en in februari werd een van de Keniaanse politieagenten doodgeschoten als onderdeel van de missie, de eerste bekende dood.
Sceptici hebben ook vragen gesteld over de effectiviteit van de internationale groep, gezien de lange en rampzalige geschiedenis van buitenlandse interventies in Haïti, inclusief door de VS.
Trump heeft ook geprobeerd programma’s zoals Temporary Protected Status (TPS) en humanitaire parole die Haïtiaanse burgers toestaan om legaal in de VS te wonen, af te schaffen. Naar schatting 520.694 Haïtiërs zijn alleen al onder TPS beschermd. Maar onder Trump is het ministerie van Binnenlandse Veiligheid van plan om het TPS-programma voor Haïtiërs tegen augustus stop te zetten.
