Taiwan: Migranten Ontvluchten Onderdrukkende Werkplekken voor een Leven aan de Rand

Taichung City, Taiwan – Bernard houdt een laag profiel. Op weg naar zijn werk op de straten van Taiwan, ontwijkt de 45-jarige Filipijnse migrantarbeider blikken en controleert vaak zijn mondkapje om ervoor te zorgen dat zijn gezicht verborgen blijft. Om zijn accent te verbergen, spreekt hij vaak in een bijna fluisterende toon. Hij weigert vaak uitnodigingen voor sociale gelegenheden van zijn landgenoten, bang dat er een “Judas” tussen hen zit die hem bij de autoriteiten zou kunnen aangeven.

Bernard werd in 2016 legaal naar het eiland gehaald om te werken in een van de vele elektronicafabrieken van Taiwan. Maar sinds juni 2024 maakt hij deel uit van de groeiende populatie van ongedocumenteerde arbeiders in Taiwan. Hij wijst de schuld voor zijn huidige situatie toe aan zijn makelaar, een particuliere uitzendagent aan wie migranten meestal worden toegewezen. Zijn makelaar probeerde zijn paspoort in beslag te nemen en overtuigde hem om zijn ontslag in te dienen en afstand te doen van zijn ontslagvergoeding. Bernard weigerde beide keren, wat leidde tot een breuk tussen hen.

In Taiwan nemen makelaars een percentage van het salaris van hun klanten en hebben zij aanzienlijke invloed op hun arbeidsomstandigheden en vooruitzichten, waardoor deze relaties kwetsbaar zijn voor misbruik. Toen Bernard’s contract in 2022 afliep, zei hij dat zijn makelaar hem op een zwarte lijst plaatste bij andere werkgevers. Wanhopig om de opleiding van zijn dochter in de Filippijnen te ondersteunen, besloot Bernard zijn makelaar te verlaten en zijn visum te overschrijden om onregelmatige klussen in de bouw te doen. Tegenwoordig voelt hij zich “als een vogel in een kooi”. In het openbaar durft Bernard het woord “ongedocumenteerd” in geen enkele taal te uiten; hij gebaart alleen met zijn handen dat hij is weggelopen.

De ongedocumenteerde beroepsbevolking in Taiwan groeit snel. Het aantal migranten dat op het eiland niet wordt geregistreerd, is in de afgelopen vier jaar verdubbeld tot 90.000 in januari, volgens het Ministerie van Arbeid. Ondanks het imago van Taiwan als een van de weinige liberale democratieën in de regio, leven steeds meer migrerende arbeiders uit Zuidoost-Azië onder de constante dreiging van deportatie en zonder toegang tot sociale diensten.

Het makelaarsysteem werd in 1992 geïntroduceerd in een poging om de arbeidswervingsprocedures te stroomlijnen. Makelaars beïnvloeden bijna elk aspect van het leven van een migrantarbeider, van waar ze wonen en hun maaltijden tot de voorwaarden van hun arbeidsovereenkomsten en zelfs hoe zij toegang krijgen tot openbare diensten. Pleitbezorgers van migrantenrechten zeggen dat dit niveau van controle ertoe leidt dat veel arbeiders hun werkplek ontvluchten. Meer dan een derde van alle klachten van migranten bij het Ministerie van Arbeid is gerelateerd aan makelaars, volgens officiële gegevens.

In januari 2025 bestond de grootste groep ongedocumenteerden uit Vietnamese migranten, met 57.611, gevolgd door Indiërs met 28.363 en Filippijnen met 2.750. Joy Tajonera, een katholieke priester die het Ugnayan Center, een opvanghuis voor migranten in Taichung City, runt, zei dat de Taiwanese overheid een laks beleid ten aanzien van dit probleem heeft gevoerd. “Ondertussen doen werkgevers alsof ze onschuldig zijn.”

Makelaars rekenen migranten doorgaans een maandelijkse servicevergoeding van $50 tot $60 en innen ook vergoedingen voor jobtransfers, ziekenhuisverzekeringen, verlof en de meeste noodzakelijke documenten om in Taiwan te kunnen werken. In sommige gevallen leggen zij leeftijdsgrenzen op voor bepaalde banen. Tajonera zei dat veel ongedocumenteerde arbeiders in feite meer kunnen verdienen zonder een makelaar, “maar dan verliezen ze alle sociale bescherming en ziektekostenverzekering. Het is niet dat ze willen weglopen. Het is hun situatie, ze kunnen het niet langer aan.”

Het Ministerie van Arbeid van Taiwan verklaarde dat de toename van ongedocumenteerde migranten werd gedreven door verstoringen van deportaties als gevolg van de pandemie. Het ministerie zei dat het verschillende stappen heeft ondernomen om de omstandigheden voor migranten te verbeteren, waaronder het verhogen van het minimumloon, het uitvoeren van regelmatige inspecties van wervingsbureaus, het introduceren van een nieuw schorsingsmechanisme voor bureaus met hoge percentages van afwezigheid en het aanmoedigen van landen die arbeidskrachten uitzenden om de bureaukosten te verlagen.

“Door middel van pre-werk oriëntatie voor industriële migranten en één-stop oriëntatiesessies voor huishoudelijke verzorgers, wil het ministerie de bewustwording van de wettelijke vereisten onder de arbeiders vergroten, hen informeren over de risico’s en gevolgen van het verdwijnen, en ervoor zorgen dat werkgevers hun verantwoordelijkheden betreffende management nakomen,” aldus het ministerie. Sinds vorig jaar heeft de Taiwanese overheid echter ook de maximale boetes voor migranten die hun visum overschrijden verhoogd van $330 naar $1.657. Lennon Ying-Da Wang, directeur van de openbare migrantenschuilplaats Serve the People Association, noemde de beslissing van de overheid om de straffen te verhogen “schaamteloos en dom”.

Wang zei dat een gebrek aan bescherming, vooral voor degenen die in de kinderopvang en de visserij werken, de belangrijkste reden is waarom veel migranten hun werkplek ontvluchten. Geen van beide sectoren valt onder het maandelijkse minimumloon van $944, volgens de Arbeidsnormenwet van Taiwan. Wang zei dat migranten in de praktijk vaak de helft van dat bedrag ontvangen, minus aftrekken door makelaars. “Migranten willen gewoon een fatsoenlijk salaris,” zei Wang. “Maar er is een ongeschreven regel onder sommige makelaars om geen migrantarbeiders in te huren die hulp vragen van opvanghuizen. Dat dwingt hen om weg te lopen.” Ondanks zijn sympathie mag Wang, als directeur van een door de staat gefinancierde instelling, geen migranten opvangen die van hun werkgevers zijn weggelopen, omdat zij onderhevig zijn aan deportatie.

Op een rustige, onopvallende weg aan de rand van Taipei ligt Harmony Home, een NGO die zich richt op ongedocumenteerde jonge moeders en kinderen. Terwijl de vrouwen en kinderen die in Harmony Home verblijven om humanitaire redenen niet kunnen worden gedeporteerd, is de staat niet verplicht om de kosten van hun zorg of medische behoeften te dragen. Harmony Home, dat in de afgelopen twee decennia meer dan 1.600 kinderen heeft opgevangen, heeft recentelijk een sterke toename gezien van minderjarigen die bij hen aankloppen, aldus oprichter Nicole Yang.

“We zorgen ook voor 300 anderen die thuis wonen terwijl hun moeder werkt.” Li-Chuan Liuhuang, een arbeidsdeskundige aan de National Chung Cheng University, zei dat hoewel het makelaarsysteem moeilijk “onmiddellijk uit te roeien” zal zijn, de overheid de controle zou kunnen verbeteren door “de wervingsprocedure en kostenstructuur transparanter te maken”. In Lishan, een bergachtig gebied van Taichung, plukken honderden ongedocumenteerde Zuidoost-Aziaten perziken, peren en kool voor lokale landeigenaren. De aanwezigheid van weggelopen migranten, van wie velen zijn ontsnapt van vissersboten, wordt niet alleen getolereerd, maar is ook noodzakelijk voor de oogst.

Liuhuang zei dat ze graag zou zien dat dergelijke migranten op boerderijen mogen werken met de juiste arbeidsbescherming, maar ze gelooft dat dit niet gemakkelijk door het publiek zal worden geaccepteerd. Mary, die vroeg om een pseudoniem te gebruiken, zei dat ze haar baan als kinderopvangmedewerker heeft verlaten om illegaal te werken op verschillende bergboerderijen, omdat ze gefrustreerd raakte over het verdienen van minder dan de helft van het minimumloon en het negeren van haar klachten door haar makelaar. Zittend naast een koolveld, zei Mary, 46, dat ze zich altijd angstig voelde in de buurt van de politie in de stad. Maar in Lishan zijn de regels anders, zei ze, omdat landeigenaren een ongeschreven overeenkomst met de autoriteiten hebben over de weglopers.

Toch is er geen garantie om in de bergen mishandeling te vermijden. Na de oogst houden werkgevers soms betalingen in, en bedreigen iedereen die klaagt met deportatie, zei Mary. “Als ik klaag dat de baas mijn salaris niet geeft, zal ik worden aangegeven. Wie zal me helpen?”