Supermarkten blijven ongezonde voeding aanbieden ondanks gemaakte afspraken
Ondanks verschillende overeenkomsten verleiden Nederlandse supermarkten klanten nog steeds om ongezonde voeding te kopen met aanbiedingen en de inrichting van de winkel. Ekoplaza doet het meeste om gezond eten te bevorderen, terwijl Albert Heijn – de grootste supermarkt van Nederland – het minste doet, meldt AD op basis van een studie van Questionmark.
In 2018 ondertekenden supermarkten het Nationaal Preventieakkoord, waarin staat dat supermarkten consumenten zouden “verleiden om meer producten uit de Schijf van Vijf te kopen” – het officiële informatie model van de overheid over gezond eten. “Een vrijblijvende en vage overeenkomst,” zei Questionmark-directeur Charlotte Linnebank. Behalve Albert Heijn hebben Nederlandse supermarkten hun eigen doelstellingen geformuleerd om deze overeenkomst te behalen en gezond voedsel te stimuleren, maar Linnebank is over het algemeen negatief over hun inspanningen.
Advertentiebrochures zijn vaak nog steeds vol ongezonde producten, en de meeste supermarkten hebben felgekleurde en ongezonde voedingsmiddelen op ooghoogte voor kinderen. “Je kunt bij elke supermarkt volledig gezond boodschappen doen, maar sommige doen meer om dat daadwerkelijk te laten gebeuren.”
Positief is dat de meeste supermarkten nu bekendmaken hoeveel van de producten die zij verkopen binnen de Schijf van Vijf vallen. Bij Lidl is dat bijna 37 procent, Dirk heeft 32 procent, en Aldi 28 procent. Plus heeft niets gerapporteerd. Jumbo en Albert Heijn rapporteren alleen over hun huismerken. Beide melden dat 40 procent van hun huismerksales binnen de Schijf van Vijf valt. Maar dat is een vertekend beeld, volgens Linnebank. “Groenten en fruit zijn alleen verkrijgbaar onder het huismerk, en de A-merken zijn vaak ongezonde producten.”
De meeste supermarkten hebben ook doelstellingen gesteld voor het aandeel gezond voedsel. Aldi wil bijvoorbeeld dat 40 procent van de verkopen volgend jaar gezond is. Lidl mikt op 38 procent. “Maar is dat goed nieuws?” vroeg Linnebank. “Als 40 procent gezond is, is 60 procent nog steeds ongezond. Volgens de richtlijn van de overheid zou maximaal 15 procent van je dagelijkse voedselinname buiten de Schijf van Vijf moeten vallen.”
Questionmark rangschikte de Nederlandse supermarkten op basis van hun inspanningen om gezond eten te bevorderen. Ekoplaza staat bovenaan de lijst, deels omdat het “het grootste assortiment gezonde producten” heeft. Lidl staat op de tweede plaats, deels omdat het serieus werkt aan het verminderen van suiker en zout in hun eigen merk. Dirk staat op de derde plaats, deels omdat het geen bulk kortingen meer biedt op ongezonde producten en alleen fruit bij de kassa aanbiedt in plaats van ongezonde snacks. Alle andere supermarkten worden beschouwd als “onderpresteerders.” Albert Heijn staat op een na laatste plaats op de lijst, met alleen Plus die slechter presteert.
Volgens Questionmark gebruikt Albert Heijn nog steeds bulk kortingen op ongezond voedsel, zoals koop zes, betaal voor vijf op donuts en cola. “Niemand zou zes flessen cola kopen, misschien één of twee. Maar door die korting koop je uiteindelijk meer dan je van plan was,” zei Linnebank. Op maandag waarschuwde het RIVM dat het aandeel overgewicht onder de Nederlanders de komende jaren aanzienlijk zal toenemen. In 2022 was de helft van de Nederlanders overgewicht. Tegen 2050 zal dat toenemen tot 64 procent, voorspelde het publieke gezondheidsinstituut. En een toename van gewichtsproblemen gaat hand in hand met aanzienlijk meer chronische ziekten.
