Studie onthult versnelde gletsjerafname door moessonveranderingen in Hoog-Azië

Onderzoek naar de Yala-gletsjer in de Centrale Himalaya

Sonam Sherpa doet onderzoek naar de Yala-gletsjer in de Centrale Himalaya, waar de gletsjer sinds de jaren ’70 met bijna 70% is verkleind als gevolg van klimaatverandering. Gletsjers in het Hoge Berg-Azië verliezen meer dan 22 gigaton ijs per jaar, wat overeenkomt met bijna 9 miljoen Olympische zwembaden, volgens onderzoek van de Universiteit van Utah en Virginia Tech. De impact van een opwarmend klimaat op het verlies van gletsjers is onbetwistbaar. Deze nieuwe studie biedt het eerste bewijs dat seizoensgebonden verschuivingen in neerslag- en sneeuwvalpatronen, met name van de Zuid-Aziatische moessons, ook bijdragen aan het smelten van gletsjers in de regio.

“Deze bevindingen benadrukken dat gletsjers die worden beïnvloed door de Zuid-Aziatische moessons, zoals de Centrale, Westelijke en Oostelijke Himalaya, bijzonder kwetsbaar zijn,” zegt Sonam Sherpa, assistent-professor aan de Universiteit van Utah en hoofdauteur van de studie. “Als de timing en intensiteit van de moesson blijven veranderen, kan dit het verlies van ijs versnellen en de watervoorziening voor miljoenen mensen benedenstrooms bedreigen.”

Hoge Berg-Azië staat bekend als de “Derde Pool” omdat het de grootste reserve van gletsjerijs ter wereld buiten de Arctic en Antarctica herbergt. De gletsjers in deze regio voeden meren en rivieren die meer dan 1,4 miljard mensen in Zuid- en Centraal-Azië van zoet water voorzien, wat essentieel is voor landbouw, waterkracht en drinkwater.

“Vooruitkijkend zal een snellere terugtrekking van berggletsjers de belangrijkste bron van rivierafvoer verschuiven van gletsjer-smelt naar neerslag, wat het risico op droogte in benedenstroomse regio’s voor toekomstige generaties zal verhogen,” zegt Susanna Werth, assistent-professor aan Virginia Tech en mede-auteur van de studie.

De dynamiek van gletsjerverlies

De gletsjers in de hogere delen van de Centrale Himalaya accumuleren tijdens de zomer in plaats van in de winter. Op grotere hoogte zorgen koude temperaturen ervoor dat jaarlijkse moessonneerslag omgezet wordt in intense sneeuwval die de gletsjers voedt. Gletsjers trekken zich terug omdat ze ofwel minder sneeuwval ontvangen of meer smelting ervaren dan normaal. Terwijl opwarming zelf smelting aanstuurt, verandert het ook de neerslag- en sneeuwvalpatronen. Dit kan het neerslagseizoen verkorten, de hoeveelheid neerslag verminderen of een verschuiving van sneeuw naar regen op de gletsjers veroorzaken, wat leidt tot nog meer smelting door minder accumulatie op de gletsjers.

Versnelde smeltpatronen van gletsjers brengen ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Sneller smelten kan de kans op gletsjermeeruitbarstingen vergroten, een groeiende bedreiging in berggebieden wereldwijd, aangezien terugtrekkende gletsjers reageren op klimaatverandering. Samen met vervolggevaar, waaronder aardverschuivingen en rivieroverstromingen, kunnen onbetrouwbare gletsjers kwetsbare gemeenschappen verwoesten.

“Dit risico gaat niet alleen over langdurige waterschaarste, maar ook over onmiddellijke bedreigingen voor levens en infrastructuur,” zegt Sherpa.

Een wijdverbreid fenomeen van moesson-gedreven smelting

De auteurs gebruikten satellietgegevens van de GRACE-missie van NASA, die gevoelig zijn voor verliezen in ijsmassa, in combinatie met hydrologische en meteorologische gegevens, om de effecten van een opwarmend klimaat, veranderende neerslagseizoenen en evoluerende moessonpatronen op gletsjermelting en de hydrologische cyclus in Hoge Berg-Azië te beoordelen.

De belangrijkste bevindingen van de analyse zijn:

• In de centrale en westelijke Himalaya, waar gletsjers typisch in de zomer groeien, zijn de ijsverliezen geassocieerd met een toename van de neerslag.
• In de oostelijke Himalaya kunnen de ijsdynamiek geassocieerd worden met verminderde sneeuwval.
• Herhalende patronen in gletsjerterugtrekking komen voor in cycli van 3–4,5 jaar en 5–8 jaar, wat samenvalt met de natuurlijke variabiliteit in moessonpatronen. Dit roept urgente vragen op over hoe toekomstige klimaatgestuurde verschuivingen in de moesson de langetermijngezondheid van gletsjers zullen beïnvloeden.

De onderzoekers benadrukken de dringende noodzaak van dichte en nauwkeurige monitoringsnetwerken voor neerslag, sneeuwval en gerelateerde klimaatvariabelen. Verbeterde observatiesystemen zijn cruciaal voor het voorspellen van de impact van veranderingen in de moesson en het begeleiden van adaptatiestrategieën.