Stijgende energiekosten stellen veel huishoudens in de problemen nu de subsidie afloopt

Huishoudens in Nederland kampen met toenemende financiële stress na de plotselinge beëindiging van het Tijdelijke Energietoeslagfonds voor 2025. De beslissing om het fonds stop te zetten, dat cruciale ondersteuning bood aan worstelende huishoudens tijdens de energiecrisis, heeft velen niet in staat gesteld om de stijgende gas- en elektriciteitsrekeningen het hoofd te bieden.

Het fonds, opgericht in 2022 als reactie op de torenhoge energieprijzen na de invasie van Rusland in Oekraïne, werd op 22 november abrupt beëindigd door de Nederlandse overheid. Volgens een exclusief rapport was de beslissing genomen nadat onvoldoende financiële toezeggingen waren verkregen van energiebedrijven, banken, gemeenten en andere organisaties. Juridische en financiële geschillen bemoeilijkten verdere pogingen om het programma te handhaven.

Michel van Leeuwen, directeur van Flanderijn, een organisatie van gerechtsdeurwaarders en incassobureaus, beschreef de situatie als uiterst ernstig. “We ontvangen dagelijks tientallen telefoontjes van mensen die hulp zoeken,” vertelde hij. “Dit probleem wordt kritiek. Door de stijgende gasprijzen geven mensen prioriteit aan het betalen van hun energierekeningen om afsluiting te voorkomen, maar dat betekent dat ze het betalen van zorgverzekeringspremies of autopolissen overslaan. Dit zal leiden tot aanzienlijke problemen.”

Het Tijdelijke Energietoeslagfonds had dit jaar 190.000 aanvragen verwerkt, waarbij 110.000 huishoudens aan de voorwaarden voldeden. Alleenstaanden met een bruto inkomen tot 3.200 euro per maand en samenwonende partners met een gezamenlijk inkomen tot 4.480 euro kwamen in aanmerking als hun energiekosten minstens 8-10 procent van hun inkomen uitmaakten. Begunstigden ontvingen gemiddeld 97 euro per maand gedurende zes maanden.

Echter, vlak voordat het programma opnieuw zou openen voor 2025, kondigde de overheid de sluiting aan. Volgens Staatssecretaris Jurgen Nobel maakte een gebrek aan financiering en onopgeloste geschillen tussen belanghebbenden voortzetting onhaalbaar. De overheid is van plan om in 2026 mogelijke oplossingen opnieuw te bekijken, waaronder het verstrekken van hulp via gemeenten.

Van Leeuwen bekritiseerde de voorgestelde gemeentelijke distributiemethode en benadrukte potentiële vertragingen en wanbeheer. “Iedereen weet dat het verdelen van fondsen via gemeenten maanden kan duren, terwijl mensen het geld nu nodig hebben,” zei hij. “In het verleden zijn dergelijke fondsen verkeerd toegewezen – bijvoorbeeld gebruikt om straatverlichting aan te schaffen in plaats van mensen in nood te helpen. Zonder duidelijke instructies kunnen gemeenten het geld ergens anders aan besteden.”

Van Leeuwen, die ook als “schuldencoach” voor ONSbank werkt, benadrukte het belang van het behouden van het fonds. “Het werkte goed omdat alle partijen – hulporganisaties, energiebedrijven en instanties – waren afgestemd op het effectief bereiken van kwetsbare huishoudens. De fondsen waren gericht en dienden hun doel,” legde hij uit.

De abrupte sluiting heeft geleid tot hernieuwde onzekerheid voor worstelende huishoudens. “We wisten vroeger dat aanvragen en vergoedingen in deze maanden zouden beginnen, zodat we juridische stappen zoals het treffen van betalingsregelingen konden uitstellen. Nu kunnen we dat niet meer,” zei Van Leeuwen.

Hij drong er bij huishoudens op aan om onmiddellijk hulp te zoeken als ze hun energierekeningen niet kunnen betalen. “Wacht niet op de gemeente; dat maakt het alleen maar erger. Bel of e-mail je energieleverancier – de meeste schuldeisers begrijpen het en willen helpen. Er zijn veel organisaties klaar om assistentie te bieden,” adviseerde hij.

De stopzetting van het fonds heeft al duizenden mensen in de wacht gezet. “We hebben 5.000 nieuwe huishoudens opnieuw zien inschrijven,” merkte Van Leeuwen op. “Dit is een enorme gemiste kans.”