Sidi Shayban’s Ramadan Iftars Uitdagen Israëlische Beperkingen op de Westelijke Jordaanoever

Ramadan Iftars van Sidi Shayban Uitdagen Israëlische Beperkingen in de Westelijke Jordaanoever

El-Bireh, bezette Westelijke Jordaanoever – In een bescheiden hotel in Ramallah wachten bijna 100 ontheemde Palestijnen uit Gaza, die de meeste medische behandeling ontvangen, in stilte op iftar. Ze zitten op plastic stoelen rondom lange tafels, baad in het gouden licht van de zonsondergang.

Ze dragen verhalen van verlies. Sommigen leunen op krukken, missen leden. Ouders waken over zieke kinderen, vermoeidheid is in hun gezichten gegrift.

Ahmed Abu al-Am en zijn vrijwilligers bewegen snel, terwijl ze maaltijden uitdelen. Een handvol vrijwilligers laadde trays en dozen met voedsel uit twee voertuigen die net uit de keuken kwamen, op ongeveer 15 minuten afstand.

Abu al-Am runt de Sidi Shayban gemeenschappelijke keuken sinds 2002, en serveert elke Ramadan iftar. Terwijl hij maaltijden rondbrengt in het hotel, maakt hij zich zorgen dat er niet genoeg voedsel is. “We doen wat we kunnen,” zegt hij. “Maar elke donor heeft zijn eigen prioriteiten. We kunnen alleen uitdelen wat we krijgen.”

Onder de ontheemden is Haya Nahal, 36, die met haar dochter Raghd in Ramallah arriveerde, twee maanden voor de oorlog. Raghd, 11, heeft een neurologische aandoening, en Haya moest haar man en zoon achterlaten om naar Ramallah te komen voor Raghd’s behandeling.

“Ik ben sindsdien niet meer terug kunnen keren,” zegt ze, haar stem zwaar van verlangen. “Hoe moeilijk het leven thuis ook is, niets vervangt het gevoel van erbij te horen. We hebben hier onderdak, en vriendelijke mensen helpen, maar het is niet thuis.”

Naast haar zit Laila, een oudere vrouw uit Gaza. Ze arriveerde in het Augusta Victoria Ziekenhuis in bezet Oost-Jeruzalem met haar kleindochter Amira, die kanker had. “We arriveerden zes maanden voor de oorlog,” herinnert Laila zich. “Geen van Amira’s directe familie mocht haar vergezellen, dus kwam ik in plaats daarvan.”

Op 13 november overleed Amira op negenjarige leeftijd. Laila blijft gestrand, niet in staat om naar huis terug te keren. Ze klemt een wit zakdoekje. “Ik ben hier bijna twee jaar. Ik mis Gaza.”

Terwijl de iftar begint, wordt het stil in de kamer en nemen mensen hun eerste happen, fluisterend gebeden van dankbaarheid. Abu al-Am en zijn team kijken toe, en zorgen ervoor dat iedereen wordt bediend. Zij zijn altijd de laatsten die hun vasten breken.

Terug in de Keuken

In de woonkamer en het balkon van zijn appartement in el-Bireh beweegt Abu al-Am, 43, snel tussen de borrelende potten. De ruimte lijkt niet langer op een huis – banken en tapijten zijn vervangen door zware kookplaten, waarvan de op hout gestookte vlammen de basis van enorme ketels likken.

Wanneer Abu al-Am elk deksel optilt, stijgen wolken van gekruide stoom op, die de lucht vullen met de geur van langzaam gekookt vlees, uien en geurige rijst. De aroma zweeft de straat op en trekt nieuwsgierige voorbijgangers aan.

De keuken maakt maaltijden die sommige mensen daar eten, terwijl anderen ze meenemen. De vrijwilligers bezorgen ook voedsel bij een nabijgelegen hotel waar Palestijnen uit Gaza maandenlang gedwongen zijn te verblijven vanwege de oorlog.

In de geïmproviseerde keuken roeren, hakken en kruiden vrijwilligers met geoefende efficiëntie. Het eten komt op gang, en er is nog tijd voor Maghrib, wanneer de zonsondergang oproep tot gebed het einde van het dagelijkse vasten zal signaleren.

Het menu van vandaag is qudra, een Palestijns gerecht van geurige rijst gekookt met kikkererwten, knoflook en langzaam gekookt lam. De maaltijd suddert boven een enorme op hout gestookte oven, terwijl een aparte gasoven trays met kip roostert voor variatie.

In de buurt staan lange tafels klaar met containers, gereed om gevuld en verdeeld te worden. Voor Abu al-Am is deze routine tweede natuur.

“Het idee voor de keuken kwam tijdens de tweede Intifada,” legt Abu al-Am uit, terwijl hij een kikkererwt knijpt om te testen of deze gaar is. “De Israëlische belegering van de Westelijke Jordaanoever liet veel gezinnen in de problemen komen, en we moesten iets doen om te helpen.”

Het initiatief is gegroeid sinds het einde van de tweede Intifada in het midden van de jaren 2000 en heeft zich aangepast aan de behoeften van de gemeenschap. Pas in 2015, toen het op sociale media aanhang kreeg, kreeg de keuken zijn huidige naam – een eerbetoon aan de historische wijk waar een vereerde wali, of heilige, die verondersteld wordt vanuit het Maghreb te zijn gekomen, naast Saladin tegen de kruistochten vocht en uiteindelijk hier werd begraven.

Sindsdien zijn pandemieën, bezetting en economische moeilijkheden gekomen en gegaan. In sommige jaren organiseerden vrijwilligers iftars zo ver als Oost-Jeruzalem en Gaza; in andere jaren concentreerden ze zich op het uitdelen van maaltijden om mee te nemen.

Openbare iftars, bekend als “tafels van genade”, zijn een eeuwenoude traditie die tijdens de Ramadan in de moslimwereld wordt gevierd. Ze brengen gemeenschappen samen, bevorderen vrijgevigheid en solidariteit in de geest van de heilige maand.

Dit jaar, in de Westelijke Jordaanoever, komt het te midden van Israëlisch geweld en escalaties die sinds 2002 niet meer zijn gezien, en die meer dan 40.000 mensen hebben ontheemd, en zorgen over annexatie hebben doen rijzen. Hoewel el-Bireh gespaard is gebleven van de ontheemding, is het in de maanden voorafgaand aan de Ramadan meerdere keren aangevallen.

Inspelen op Toenemende Behoeften

“Dit wordt volledig gefinancierd door donaties,” zegt Abu al-Am, die in staat was zijn geërfde huis om te vormen tot een liefdadigheidscentrum en ergens anders te verhuizen. “Wat we aanbieden, en hoe vaak we het aanbieden, hangt af van wat mensen geven.”

Sinds de pandemie is de vraag toegenomen. Daarna kwam de oorlog van Israël tegen Gaza en verscherpte beperkingen in de Westelijke Jordaanoever, wat nog meer gezinnen in moeilijkheden duwde.

“Veel mensen die voorheen een stabiel inkomen hadden, verloren alles na de oorlog van oktober,” zegt hij, verwijzend naar de oorlog in Gaza. “Israëlische beperkingen hielden Palestijnse arbeiders tegen om hun banen te bereiken. Wie zou die gezinnen ondersteunen?”

Sinds oktober 2023, toen de oorlog begon, heeft Israël meer dan 900 wegblokkades in de Westelijke Jordaanoever opgezet, het gebied fragmenterend en levensonderhoud verstikkend. De keuken heeft moeite om te functioneren, maar Abu al-Am en zijn team hebben zich aangepast, coördinerend met vrijwilligers in verschillende gouverneurschappen om ervoor te zorgen dat voorraden degenen in nood bereikten.

Onder de vrijwilligers is Shireen, die zelf eerst naar de keuken kwam in nood. “Ik ben al vijf jaar een alleenstaande moeder. Ik wist niet eens dat deze plek bestond totdat ze me financieel hielpen tijdens een moeilijke periode,” zegt ze, terwijl ze druk bezig is met het inpakken van maaltijdcontainers, gekleed in haar vrijwilligersuniform.

De organisatoren van de keuken hielpen met het betalen voor een kamer waar Shireen en haar kinderen in konden trekken, en blijven haar financieel ondersteunen via de donaties die ze inzamelen.

Zonder een formele opleiding had Shireen moeite om werk te vinden. “Ik kon de huur of schoolgeld voor mijn kinderen niet betalen,” herinnert ze zich. “Maar dankzij deze keuken zijn we erdoorheen gekomen. Nu is het minste wat ik kan doen iets teruggeven. Ik help met het bereiden van eten en schoonmaken, en mijn kinderen helpen Abu al-Am met het uitdelen van maaltijden, vooral tijdens de Ramadan.”

De jongste vrijwilliger is de 14-jarige Mustafa. Terwijl hij dozen met yoghurt en flessen drank draagt, beweegt hij snel tussen de stations. “Ik ben hier omdat ik een wees ben, en ik wil anderen gelukkig maken,” zegt hij. “Vrijwilligerswerk heeft me veranderd. Mijn moeder zei altijd: ‘Je bent te zacht voor dit soort werk.’ Maar ik wilde haar – en mezelf – bewijzen dat ik het kan.”