Rwanda Stem Overeen met de VS voor ‘Derde Land’ Deportaties

Rwanda stemt in met ‘derde-land’ deportaties van de VS

Rwanda heeft bevestigd dat het deportaties van migranten uit de Verenigde Staten zal accepteren, nu president Donald Trump blijft aandringen op massale deportaties vanuit het Noord-Amerikaanse land. Een woordvoerder van de Rwandese regering, Yolande Makolo, heeft erkend dat het Afrikaanse land heeft ingestemd om tot 250 gedeporteerden te ontvangen.

Rwanda is nu het derde Afrikaanse land, na Zuid-Soedan en Eswatini, dat een overeenkomst met de VS heeft gesloten om niet-burgers te accepteren. “Rwanda heeft met de Verenigde Staten afgesproken om tot 250 migranten te accepteren, gedeeltelijk omdat bijna elke Rwandese familie de ontberingen van ontheemding heeft ervaren, en onze maatschappelijke waarden zijn gebaseerd op re-integratie en rehabilitatie,” aldus Makolo in een verklaring.

Echter, de inspanningen van de Trump-administratie om migranten snel uit de VS te deporteren, hebben veel zorgen over mensenrechten doen rijzen, vooral vanwege het versturen van mensen naar “derde landen” waar ze geen persoonlijke connecties hebben. Sommige van deze landen, waaronder Rwanda, hebben kritiek gekregen vanwege hun mensenrechtenrecords, wat leidt tot bezorgdheid voor de veiligheid van gedeporteerde migranten.

Critici hebben Trump ook aangevallen voor het gebruik van Afrikaanse landen als een “stortplaats” voor migranten met strafbladen. In de verklaring van deze week leek Makolo enkele van deze kritiekpunten te anticiperen, door te benadrukken dat Rwanda het laatste woord heeft over wie het land kan binnenkomen. “Onder de overeenkomst heeft Rwanda de mogelijkheid om elke voorgestelde persoon voor hervestiging goed te keuren,” zei ze.

“Goedgekeurde personen krijgen opleiding, gezondheidszorg en huisvestingsondersteuning om hun leven in Rwanda een nieuwe start te geven, waardoor ze de kans krijgen bij te dragen aan een van de snelst groeiende economieën ter wereld van het afgelopen decennium.”

Trump’s massadeportatiecampagne

In 2024 voerde Trump campagne voor herverkiezing in de VS op basis van het idee dat hij de bevolking van ongedocumenteerde immigranten, geschat op ongeveer 11 miljoen, zou deporteren. Veel van deze mensen zijn echter al lange tijd lid van hun gemeenschappen, en critici wezen snel op dat Trump niet de infrastructuur had die nodig was voor een dergelijke grootschalige deportatie-inspanning.

Als reactie heeft de Trump-administratie geld toegewezen aan immigratiegerelateerde projecten. Zijn “One Big Beautiful Bill”, die in juli werd ondertekend, reserveerde $45 miljard voor immigratie-detentiecentra, waarvan veel door particuliere aannemers zullen worden beheerd. Een aanvullend bedrag van $4,1 miljard in de wet is bestemd voor het aannemen en opleiden van meer ambtenaren van Immigration and Customs Enforcement (ICE), met nog eens $2,1 miljard voor bonussen.

De Trump-administratie heeft het uitzetten van migranten uit het land tot een topprioriteit gemaakt, wat heeft geleid tot juridische uitdagingen en tegenreacties op het snelle tempo van deze deportaties. Critici beweren dat gedeporteerde migranten hun recht op een eerlijk proces is ontzegd, met weinig tot geen tijd om hun verwijdering aan te vechten.

In sommige gevallen zijn ongedocumenteerde migranten gedeporteerd naar “derde landen” waar ze misschien de taal niet eens spreken. Binnen enkele weken na zijn aantreden in januari begon Trump met het deporteren van burgers uit landen als India, China, Iran en Afghanistan naar plaatsen als Panama, waar migranten gevangen werden gehouden in een hotel en later in een detentiecentrum.

Trump beschuldigde meer dan 200 mannen, veelal Venezolanen, van lidmaatschap van bendes om hun versnelde verwijdering naar El Salvador in maart goed te keuren. Advocaten hebben sindsdien twijfels geuit over de beschuldigingen van Trump, stellende dat veel van hun cliënten als bendeleden werden bestempeld op basis van weinig meer dan hun tatoeages en modekeuzes.

El Salvador ontving naar verluidt $6 miljoen als onderdeel van een overeenkomst om de mannen in een zwaarbewaakte gevangenis, het Terrorism Confinement Centre of CECOT, vast te houden, waar mensenrechtenschendingen zijn gedocumenteerd. De mannen werden uiteindelijk vorige maand vrijgelaten als onderdeel van een gevangenenruil met Venezuela, maar een federale rechtbank in de VS weegt nog steeds of de Trump-administratie een rechterlijke uitspraak heeft geschonden door de deportatievluchten in de eerste plaats te laten vertrekken.

Deportaties naar Afrika

In mei onthulde de Trump-administratie plannen om ook “derde-land” deportaties naar Afrikaanse landen te starten, wat verdere zorgen over mensenrechten opriep. Aanvankelijk werd Libië als bestemming genoemd, en migranten zouden naar verluidt zijn geladen op een vlucht die klaar was om op te stijgen toen een rechter het vertrek op grond van due process blokkeerde. De Libische regering ontkende later rapporten dat ze bereid was om gedeporteerde, niet-burgers uit de VS te accepteren.

De Trump-administratie stuurde later die maand echter acht migranten op een vlucht naar Zuid-Soedan, een land dat het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken als te gevaarlijk beschouwt voor Amerikanen om naar te reizen. Die vlucht werd uiteindelijk omgeleid naar Djibouti, nadat een rechter in Massachusetts had geoordeeld dat de acht mannen aan boord niet voldoende gelegenheid hadden gekregen om hun verwijderingen aan te vechten.

Zeven van hen kwamen uit Laos, Vietnam, Cuba, Mexico en Myanmar. Slechts één zou naar verluidt uit Zuid-Soedan komen. De Trump-administratie zei dat alle acht een strafblad hadden, en noemde hen “sickos” en “barbaren”. Een woordvoerder beloofde hen op de Onafhankelijkheidsdag van de VS, 4 juli, in Zuid-Soedan te hebben.

Het Hooggerechtshof van de VS maakte dat mogelijk eind juni, toen het een kort, ongehandtekend bevel uitvaardigde dat de deportatie naar Zuid-Soedan toestond. De zes conservatieve leden van de rechtbank steunden de Trump-administratie, terwijl de drie linkse rechters een vurig dissent uitspraken. Ze argumenteerden dat er geen bewijs was dat de Trump-administratie had vastgesteld dat de acht mannen niet zouden worden gemarteld tijdens hun detentie in Zuid-Soedan. Ze beschreef de deportaties als te haastig, waardoor de mannen de kans om in beroep te gaan werd ontnomen.

“De betrokken leden van de klasse hadden geen enkele kans om Zuid-Soedan te onderzoeken, om te bepalen of ze daar risico’s op marteling of de dood zouden ondervinden, of om met iemand te praten over hun zorgen,” schreven de rechters, waarbij ze de acties van de overheid “flagrantly unlawful” noemden.

In juli begon de Trump-administratie ook met deportaties naar Eswatini, een klein, landlocked land dat wordt geregeerd door een absolute monarchie. Het identificeerde de vijf gedeporteerde individuen als afkomstig uit Laos, Vietnam, Jamaica, Cuba en Jemen. “Deze vlucht nam individuen mee die zo uniek barbaarisch waren dat hun thuislanden weigerden hen terug te nemen,” schreef woordvoerder Tricia McLaughlin op sociale media. Advocaten voor de vijf mannen hebben sindsdien gerapporteerd dat ze geen toegang tot hun cliënten kregen, die worden vastgehouden in een zwaarbewaakte gevangenis.

Relaties met Trump verbeteren?

Er is tot nu toe weinig bekend over de recent aangekondigde deportaties naar Rwanda. Het is nog niet duidelijk wanneer de deportatievluchten naar Rwanda zullen beginnen, noch wie op de vluchten zal worden opgenomen. Rwanda zal echter worden betaald voor het accepteren van de deportaties in de vorm van een subsidie. Het bedrag is nog niet bekend.

Rwanda heeft ook parameters vastgesteld voor wie het kan accepteren. Geen kinderen of seksuele delinquenten zullen worden toegestaan op de deportatievluchten, en het land zal alleen gedeporteerde individuen met een schone strafblad accepteren of waarvan de gevangenisstraffen zijn voltooid.

De aankondiging van de deportaties vervolgt een trend van Rwandese autoriteiten die op zoek zijn naar nauwere relaties met de Trump-administratie. In juni claimde president Trump krediet voor het brengen van vrede tussen Rwanda en zijn buur, de Democratische Republiek Congo (DRC). Hij nodigde leiders van beide landen uit om een ceremonie in het Witte Huis bij te wonen en een vredesovereenkomst te ondertekenen. Critici merkten echter op dat de overeenkomst vaag was en geen melding maakte van Rwandas steun voor de M23 paramilitaire groep, die dodelijke aanvallen in de DRC heeft uitgevoerd.

De overeenkomst leek ook de weg vrij te maken voor Trump om een andere van zijn prioriteiten na te streven: toegang te krijgen tot waardevolle mineralen in de regio, zoals koper en lithium, die essentieel zijn voor de ontwikkeling van technologie. In een interview met persbureau Associated Press verklaarde de Rwandese politieke analist Gonzaga Muganwa dat de recente manoeuvres van zijn regering lijken te reflecteren dat “het pleasen van president Trump loont”. Muganwa legde uit dat de overeenkomst van dinsdag om migranten uit de VS te accepteren de gedeelde band tussen de twee landen zal versterken. “Deze overeenkomst versterkt Rwandas strategische belang om goede relaties met de Trump-administratie te hebben,” zei hij.

Rwanda sloot eerder in 2022 een overeenkomst met het Verenigd Koninkrijk om asielzoekers uit dat land te accepteren. Maar het Britse Hooggerechtshof verwierp de overeenkomst in 2023, waarbij werd geoordeeld dat Rwanda geen veilig derde land was om asielzoekers naartoe te sturen.