Roemeense premier treedt af na overwinning van extreemrechts in eerste ronde van presidentsverkiezingen
Romania’s Politieke Crisis: Premier Ciolacu Treedt Af na Verkiezingsnederlaag
De Roemeense premier Marcel Ciolacu heeft zijn ontslag ingediend, slechts één dag nadat een leider van de extreemrechtse oppositie de eerste ronde van de herverkiezingen voor het presidentschap heeft gewonnen en zijn eigen kandidaat uit de race is gehaald. Ciolacu, die de centrum-linkse Socialistische Democratische Partij (PSD) leidt, heeft aangekondigd dat zijn partij zich zal terugtrekken uit de pro-westerse coalitie, wat de effectieve beëindiging ervan betekent. De ministers van het kabinet blijven voorlopig aan in een interim-capaciteit totdat er een nieuwe meerderheid ontstaat na de tweede ronde van de presidentsverkiezingen.
De extreemrechtse euroscepticus George Simion heeft zondag met bijna 41 procent van de stemmen de verkiezingen gewonnen en zal het opnemen tegen de onafhankelijke centrumpoliticus Nicusor Dan, de burgemeester van Boekarest, in de run-off op 18 mei. Coalitiekandidaat Crin Antonescu eindigde als derde. “In plaats van te laten dat de toekomstige president mij vervangt, heb ik besloten om zelf ontslag te nemen,” zei Ciolacu.
Hoewel de PSD de meeste zetels won bij de parlementsverkiezingen van 1 december, hebben Simion’s Alliantie voor de Unie van Roemenen (AUR) en twee andere extreemrechtse partijen, waarvan één openlijk pro-Russisch, meer dan een derde van de zetels veroverd en zijn daarmee een duidelijke politieke kracht geworden. De Socialisten hadden een coalitieregering gevormd met de centrumpartij Liberalen en de etnische Hongaarse UDMR om de Europese Unie en de NAVO op een pro-westerse koers te houden. Een regerende meerderheid die de extreemrechtse partijen in de wetgevende macht uitsluit, kan zonder deze samenwerking niet worden gevormd.
“Deze coalitie is niet langer legitiem,” vertelde Ciolacu aan journalisten na een partijvergadering. Voorafgaand aan de vergadering had Ciolacu verklaard dat een van de voorwaarden voor de vorming van de coalitie was om een gemeenschappelijke kandidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen.
Roemenië heeft al een interim-president totdat de run-off op 18 mei plaatsvindt. Het land kampt met het grootste begrotingstekort van de EU en loopt het risico op een kredietwaardigheidsverlaging onder het investeringsniveau, tenzij het een beslissende fiscale correctie doorvoert. De stemmen van zondag kwamen vijf maanden na een eerste poging om de verkiezingen te houden, die werd geannuleerd vanwege vermeende Russische inmenging ten gunste van de extreemrechtse kandidaat Calin Georgescu, die sindsdien is uitgesloten van deelname.
Simion heeft aangegeven dat hij Georgescu tot premier zou kunnen benoemen als hij wint. De verkiezingen onderstrepen de oplopende woede onder grote delen van de Roemeense kiezers over de hoge levenskosten en zorgen over de veiligheid. Sommige analisten denken dat een overwinning voor Simion Roemenië zou kunnen isoleren, private investeringen zou kunnen ondermijnen en de oostflank van de NAVO zou kunnen destabiliseren, waar Boekarest een sleutelrol speelt in het bieden van logistieke steun aan Oekraïne in de strijd tegen de Russische invasie die al drie jaar aan de gang is.
Het zou ook een groep eurosceptische leiders in de EU uitbreiden, die al de Hongaarse en Slowaakse premiers omvat, op een moment dat Europa worstelt met het formuleren van een reactie op de Amerikaanse president Donald Trump. Simion verklaarde in een vooraf opgenomen toespraak die na de sluiting van de stembureaus op zondag werd uitgezonden: “Ik ben hier om de constitutionele orde te herstellen.”
“Ik wil democratie, ik wil normaliteit, en ik heb één enkel doel: de Roemeense bevolking terug te geven wat hen is ontnomen en de gewone, eerlijke, waardige mensen centraal te stellen in het besluitvormingsproces,” voegde hij eraan toe. Simion zei dat zijn extreemrechtse nationalistische AUR-partij “perfect in lijn is met de MAGA-beweging”, verwijzend naar Trumps “Make America Great Again”-campagne en profiteert van een groeiende golf van populisme in Europa na de politieke terugkeer van de Amerikaanse president.
AUR, dat zich profileert met de kernwaarden “familie, natie, geloof en vrijheid”, kwam in 2020 op de voorgrond tijdens de parlementsverkiezingen en heeft sindsdien zijn steun verdubbeld.
