Regering introduceert geen nieuwe Box 3 spaartaks, wat leidt tot tekort van €2,5 miljard

Vertraging van belastingstelsel Box 3 door Nederlandse overheid

De voorgestelde hervorming van het Box 3-belastingstelsel, dat spaargelden en investeringen belast, is officieel met een jaar uitgesteld, zo heeft staatssecretaris voor Fiscaliteit Tjebbe van Oostenbrugge aangekondigd. Deze beslissing volgt op een uitspraak van de Hoge Raad, die oordeelde dat het huidige systeem in strijd is met de Europese Conventie voor de Rechten van de Mens.

De vertraging zal de overheid naar verwachting 2,5 miljard euro kosten. Om het tekort op te vangen, zal het fictieve rendement dat voor belastingberekeningen wordt gebruikt, worden verhoogd, en zal de belastingvrije voet voor vermogen worden verlaagd van 57.000 euro naar iets meer dan 52.000 euro. Deze wijzigingen zullen tijdelijk van kracht zijn terwijl er doorgewerkt wordt aan het nieuwe systeem.

In juni bepaalde de Hoge Raad dat de bestaande Box 3-belasting belastingbetalers onterecht zwaarder belastte door uit te gaan van een vast rendement op spaargelden, investeringen en extra vastgoed. Deze veronderstelling weerspiegelde jarenlang de historisch lage rente op spaarrekeningen niet, waardoor veel burgers meer belasting betaalden dan hun werkelijke rendementen. De uitspraak van de rechtbank vereiste dat de overheid een systeem ontwikkelde dat individuen belast op basis van werkelijke rendementen in plaats van veronderstelde rendementen.

Het oorspronkelijke plan van de overheid omvatte een verschuiving naar het belasten van werkelijke rendementen door middel van een combinatie van vermogensgroei- en vermogenswinstbelastingen. Volgens het voorstel zouden de meeste activa onder de vermogensgroeibelasting vallen, terwijl vastgoed en aandelen in start-ups onder de vermogenswinstbelasting zouden vallen. Daarnaast werd een forfaitaire benadering voorgesteld voor rendementen uit vastgoed dat niet het hele jaar door verhuurd wordt.

De Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland, heeft eerder deze maand een kritisch advies uitgebracht, waarin werd gesteld dat het voorgestelde systeem te ingewikkeld was voor zowel belastingbetalers als de Belastingdienst. Volgens de Raad zouden de hervormingen leiden tot een slechtere kwaliteit van dienstverlening, beperkte mogelijkheden voor overleg met belastinginspecteurs en onvoldoende toezicht. “Het zal leiden tot een slechtere dienstverlening, beperkte mogelijkheden voor een voorlopig overleg met een belastinginspecteur, en onvoldoende toezicht,” aldus de Raad.

De Raad uitte ook zijn zorgen over de aanzienlijke administratieve last die het nieuwe systeem op belastingbetalers zou leggen. Ongeveer 1,6 miljoen burgers zouden jaarlijks complexe vermogensvergelijkingen moeten uitvoeren onder de voorgestelde regels. “De overheid rekent te veel op de handelingsbekwaamheid van burgers,” zo werd in het rapport van de Raad opgemerkt.

Daarnaast stelde de Raad van State vraagtekens bij de verwachting van de overheid dat het nieuwe systeem dezelfde opbrengsten zou genereren als het huidige systeem. “Strikte naleving van dit principe belemmert de zorgvuldige en integrale beoordeling van de verschillende belangen,” aldus de Raad, die het belang van een evenwichtige benadering van belastinghervormingen benadrukt.