Recordaantal van 225 wethouders traden vorig jaar af

Helaas is het aantal afgetreden wethouders in Nederland nog nooit zo hoog geweest. In het afgelopen jaar hebben 225 wethouders hun functie neergelegd. Dit is aanzienlijk hoger dan de 183 afgetreden wethouders in 2023 en vormt een nieuw record, volgens een jaarlijkse studie van de Colelgetafel voor Binnelands Bestuur. De meest voorkomende redenen voor het vertrek waren een politiek vertrouwensbreuk, persoonlijke redenen en gezondheidsproblemen. Momenteel telt Nederland ongeveer 1.400 wethouders.

In het afgelopen jaar hebben 94 wethouders tijdelijk of permanent hun functie neergelegd vanwege een politiek vertrouwensbreuk. Dit aantal is de afgelopen jaren gedaald. Twintig jaar geleden, in 2004, waren er nog 157 wethouders die om politieke redenen moesten vertrekken. Daarnaast hebben 44 wethouders om persoonlijke redenen, zoals de behoefte aan meer tijd voor hun gezinnen en privélevens, of om na te denken over een nieuwe carrière, hun functie neergelegd. 38 wethouders vertrokken vanwege gezondheidsredenen, zoals ziekte, uitputting, een gebrek aan energie of overmatige fysieke en mentale belasting. Verder hebben 49 wethouders om andere redenen, zoals zwangerschap of het aflopen van een interimcontract, hun functie opgegeven.

Jeroen Van Gool, directeur van de Vereniging van Wethouders, noemt het hoge aantal afzettingen zeer zorgwekkend. Wethouders hebben de afgelopen jaren hun werklast en taken enorm zien toenemen, vertelde hij aan Nieuwsuur. “Maar het aantal wethouders is niet meegegroeid. De ondersteuning is niet meegegroeid. Werken van 60 tot 70 uur per week is de norm geworden. Dat elastiek zal op een gegeven moment knappen.”

Wethouders beheren in totaal 43 miljard euro in 370 gemeenten. Volgens de Nederlandse wet moet het aantal wethouders 20 procent van het aantal raadszetels zijn. Dit betekent dat er twee wethouders zijn voor elke tien raadszetels. De grootste gemeenten hebben maximaal negen wethouders. “Pas die wet aan,” zei Van Gool in het televisieprogramma. “Laat de gemeenteraad – net als het kabinet met ministers – zelf beslissen hoeveel wethouders zij nodig heeft.” Dit zou ook helpen bij de vorming van coalities, denkt hij. “Als je een coalitie van vijf partijen hebt en je hebt maar drie wethouders, dan is politieke steun moeilijker dan wanneer elke partij haar eigen wethouder kan leveren.”