Rechtszaak tegen Bolsonaro in Brazilië gaat naar de uitspraakfase over vermeend coupplan

Nieuws | Proces van Jair Bolsonaro in Brazilië komt in de fase van het vonnis over vermeende coupplannen

Het proces tegen de voormalige rechtse president van Brazilië, Jair Bolsonaro, is begonnen aan de fase van het vonnis, waarin hij wordt beschuldigd van het leiden van een samenzwering om aan de macht te blijven na het verliezen van de verkiezingen in 2022. Dit volgt op de presentatie van het bewijs door de aanklager in juli, terwijl de verdediging haar argumenten medio augustus heeft afgesloten. Het Hooggerechtshof van Brazilië heeft zittingen gepland tot 12 september om tot een vonnis te komen.

Bolsonaro, die elke schuld ontkent, wordt geconfronteerd met vijf aanklachten, waaronder het proberen een coup te plegen, het plannen van de moord op de huidige linkse president Luiz Inacio Lula da Silva en een rechter van het Hooggerechtshof, en betrokkenheid bij een gewapende criminele organisatie.

Zijn advocaten verwachten een veroordeling, waarbij zij aangeven dat er ‘overweldigend bewijs is dat wijst op verschillende misdaden, waaronder pogingen tegen de democratie en vermeende coupplannen’. De aanklagers beweren ook dat Bolsonaro’s bondgenoten plannen hebben bedacht om president Lula en rechter Alexandre de Moraes te vermoorden.

Daarnaast stellen zij dat de rellen van 8 januari 2023 in Brasília – toen aanhangers van Bolsonaro het Congres, het Hooggerechtshof en het presidentschap bestormden, een week na de inauguratie van Lula – deel uitmaakten van een poging om militaire interventie te ontketenen en de nieuwe president af te zetten. Een veroordeling voor de aanklacht van coupplannen alleen kan leiden tot een gevangenisstraf van maximaal 12 jaar.

Ondertussen is de voormalige president van Brazilië al uitgesloten van het bekleden van een ambt tot 2030. De hoogste verkiezingsautoriteit van het land heeft dit verbod opgelegd na te hebben vastgesteld dat hij misbruik heeft gemaakt van zijn macht tijdens zijn ambtsperiode en ongegronde claims heeft verspreid over het elektronische stemsysteem.

Een federale politieonderzoek concludeerde dat Bolsonaro’s verspreiding van desinformatie deel uitmaakte van een meerledige strategie om aan de macht te blijven.

Yanakiew voegde toe dat de zaak “de relaties tussen Brazilië en de Verenigde Staten echt naar een zeer, zeer laag punt heeft gebracht”. Dit komt terwijl Trump het proces als een “heksenjacht” heeft afgedaan en een zware invoerbelasting van 50 procent op Braziliaanse import heeft opgelegd. Zijn opmerkingen hebben nationalistische reacties onder Bolsonaro’s bondgenoten aangewakkerd, terwijl het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken sancties heeft opgelegd tegen Alexandre de Moraes, de rechter die de zaak leidt.

Eduardo Bolsonaro, de zoon van de voormalige president en een zittend lid van het Congres van Brazilië, verhuisde eerder dit jaar naar de VS en heeft eerder gepleit voor de oplegging van Amerikaanse sancties. Ondertussen beschouwen de Braziliaanse autoriteiten Jair Bolsonaro als een potentieel vluchtgevaar, en voorafgaand aan de fase van het vonnis heeft het Hooggerechtshof verhoogde beveiliging bevolen, waaronder inspectie van voertuigen die zijn woning verlaten en persoonlijke surveillance rond zijn huis.

Het proces van Bolsonaro vertegenwoordigt een breuk met de traditie van straffeloosheid in Brazilië. Onder de Amnestiewet van 1979 heeft het land nooit militaire functionarissen vervolgd die verantwoordelijk waren voor misbruik tijdens de dictatuur, een donkere periode die Bolsonaro prijst. Yanakiew merkte op dat “de verdediging zal proberen te onderhandelen met politici over een amnestie in het Congres in het geval dat hij echt wordt veroordeeld en gestraft”, maar analisten zeggen dat de zaak zelf aangeeft dat de democratische instellingen van Brazilië rijpen onder Lula’s leiderschap.