Palestijnen beschouwen plannen om hen van hun land te verdrijven terwijl Israël een nationaal park aanlegt

Kenmerken | Israël-Palestina conflict

Palestijnen zien het plan om hen van het land te verdrijven terwijl Israël een nationaal park bouwt. Voor Israël is het park in Sebastia een link naar hun erfgoed, maar Palestijnen beschouwen het als een poging om hen te dwingen te vertrekken.

Een Palestijns meisje springt op de stenen van het Romeinse amfitheater in Sebastia, waar Palestijnse bewoners vrezen dat ze de toegang tot de archeologische site verliezen nu Israël is begonnen met de werkzaamheden aan een ‘nationaal park’.

Sebastia, bezette Westelijke Jordaanoever – Israël noemt het een archeologisch project om het Joodse erfgoed te benadrukken en een nieuw Israëlisch nationaal park te creëren. Palestijnen zien het als verder bewijs van de plannen van Israël om een oude stad te annexeren en de Palestijnse geschiedenis uit te wissen in een gebied dat het 5.000 jaar oude gedeelde verhaal vertelt van de volkeren die op dit land hebben gewoond.

Rechts-extremistische, pro-nederzetting Israëlische ministers waren op 12 mei in Sebastia als onderdeel van een delegatie om de dreigende inbeslagname van het archeologisch park van de stad te markeren, een van de grootste en belangrijkste van de 6.000 sites in de Westelijke Jordaanoever.

De ultranationalistische Israëlische minister van Erfgoed, Amichai Eliyahu, zelf een inwoner van een illegale nederzetting op de Westelijke Jordaanoever, verwelkomde het begin van de Israëlische opgravingen op de site en de aanstaande oprichting van het “Samaria National Park”, dat zich zal richten op de Joodse geschiedenis van het gebied.

Palestijnen zeggen dat dit gepaard zal gaan met een poging om hun banden met het land te verdoezelen. Het Palestijnse ministerie van Toerisme en Oudheden noemde de opgravingen “voorbereidingen voor de annexatie en isolatie van Sebastia.”

Israëlische politici verwijzen naar Sebastia als Samaria, of Shomron in het Hebreeuws, en zeggen dat het de hoofdstad was van het Bijbelse Koninkrijk Israël bijna drie millennia geleden.

Maar de archeologische site omvat de overblijfselen van een Byzantijnse basiliek, een Romeins forum en amfitheater, en de kerk van Sint-Jan uit de kruistochttijd, die werd herbouwd tot moskee – en wordt verondersteld de plaats te zijn van het graf van Johannes de Doper, bekend in de Koran als profeet Yahya.

Het archeologische park van Sebastia, ooit een toeristische hotspot en nog steeds een pelgrimsoord voor christenen, wordt overwogen voor opname op de UNESCO-werelderfgoedlijst, afhankelijk van het indienen van een aanvraag door Palestijnse functionarissen.

De Israëlische minister van Erfgoed, Amichai Eliyahu, verwelkomde de beslissing om te beginnen met de werkzaamheden aan een Israëlisch nationaal park in Sebastia.

‘Rivier van bloed’

De burgemeester van Sebastia, Mohammed Azim, en de inwoners van de stad waarschuwen al lange tijd voor de intentie van Israël om Sebastia te “joodiseren” en het om te vormen tot een toeristische bestemming alleen voor Israëli’s.

De alarmbellen gingen af nadat de gemeente een landinbeslagnamebevel ontving om een installatie voor “militaire doeleinden” te construeren op de top van een oude heuvel in het gebied afgelopen juli.

“Het leger is erop gericht het leven voor de bewoners hier ondraaglijk te maken, zodat ze uiteindelijk aan de realiteit toegeven en vertrekken – net als degenen die zijn verdreven in Jenin en Tulkarem,” zei Azim, verwijzend naar de meer dan 40.000 Palestijnen die dit jaar door Israëlische militaire operaties op de bezette Westelijke Jordaanoever zijn verdreven.

“Nu komen soldaten dagelijks het dorp binnen – en met de duidelijke bedoeling om te doden,” voegde Azim eraan toe. “We zullen de bouw vreedzaam weerstaan. De landeigenaren zullen hun land niet opgeven.”

De burgemeester riep op tot veroordeling van de toenemende militaire geweld in het dorp en de targeting van kinderen, met name de fatale schietpartij van de 14-jarige Ahmad Jazar in januari door het leger.

Voor zijn part stelt de Israëlische staat dat het dorp Sebastia niet zal worden beïnvloed door de archeologische werkzaamheden, omdat het buiten de grenzen van het voorgestelde nationale park ligt.

Maar Walaa Ghazzal, curator van het archeologisch museum in Sebastia en levenslange inwoner, zegt dat de plannen een escalatie zijn van Israëls plannen om uiteindelijk bewoners en ondernemers te verdrijven en Palestijnen te beletten toegang te krijgen tot de stad, de ruïnes en de uitgestrekte heuvels en olijfvelden eromheen.

“De situatie is zeer gevaarlijk,” zei ze. “Binnenkort zullen ze ons verhinderen om naar de archeologische site te gaan.”

“Naar mijn mening hebben we nog maar enkele maanden voordat we te horen krijgen dat we onze huizen moeten verlaten,” voegde Ghazzal eraan toe. “We zien de toekomst in Gaza en in de kampen [in de Westelijke Jordaanoever]. Ze proberen ons uit te wissen.”

‘Bijbels erfgoed’

Israëlische ministers en nederzetting politici gebruiken retoriek over het beschermen van Joods Bijbels erfgoed om hun al lang gekoesterde verlangen om Sebastia te annexeren te verbergen, zei Azim.

Eliyahu werd in Sebastia vergezeld door minister van Milieu Bescherming Idit Silman en Yossi Dagan, voorzitter van de Shomron Regionale Raad, die 35 illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever controleert.

Silman heeft het plan geprezen en vertelde aan Israëlische media: “Er wordt historische rechtvaardigheid gedaan”, en beschuldigde Palestijnen ervan te proberen het Joodse erfgoed te “verwijderen”.

De Israëlische regering is al lange tijd duidelijk dat Sebastia, waarvan de meeste historici het erover eens zijn dat het de hoofdstad van het Koninkrijk Israël was voor minder dan 200 jaar, zal worden overgenomen en getransformeerd tot het middelpunt van het Israëlische toerisme op de Westelijke Jordaanoever.

In mei 2023 keurde de Israëlische regering een plan van 30 miljoen sjekel (meer dan $8 miljoen) goed om het park te herstellen en een toeristencentrum, nieuwe toegangswegen en een uitgebreide militaire aanwezigheid op te zetten. De regeneratie van vier miljoen sjekel ($1,2 miljoen) van een ongebruikt Hijaz-treinstation ongeveer twee mijl van Sebastia, dat voor het laatst operationeel was in de laatste jaren van het Ottomaanse Rijk, is ook aangekondigd.

“De archeologische opgravingen zijn bedoeld om de oudheden van de site bloot te leggen en de oude stad toegankelijk te maken door alle periodes heen: van het begin van de nederzetting in de 8e eeuw v.Chr. tijdens het oude Koninkrijk Israël, via de Hellenistische stad, de magnifieke Romeinse stad gebouwd door koning Herodes [genaamd “Sebastos” naar keizer Augustus], tot de Byzantijnse periode toen een kerk op de site werd gebouwd,” zei het kantoor van de Israëlische minister van Erfgoed Eliyahu.

Palestijnse identiteit uitwissen

Ghazzal zei dat de ruïnes van Sebastia een “onderscheidende lokale cultuur” tentoonstellen in een geografisch gebied dat “altijd bekend is geweest als Palestina”. Ze zei dat de overblijfselen de religieuze en culturele betekenis van de stad voor veroverende rijken benadrukken, en de vreedzame coexistentie van de multireligieuze inwoners gedurende eeuwen.

In de Palestijnse indiening bij UNESCO wordt opgemerkt dat de huidige stad Sebastia nog steeds “de oude naam behoudt [en] zich aan de oostelijke kant van de Romeinse stad bevindt, wat een sterk element van culturele continuïteit aangeeft”.

Maar voor degenen die zich richten op het geplande Israëlische nationale park, is alleen de Joodse geschiedenis van belang.

“Het is belangrijk te benadrukken dat zelfs als we op de site zouden graven tot de diepte van de aardkern, er niet eens een korrel van historisch bewijs van oude Palestijnse nederzetting op de site zou worden gevonden,” voegde het kantoor van Eliyahu eraan toe.

Yossi Dagan, die in het naburige Shavei Shomron woont, pleit al lang voor de overname van Sebastia en benadrukt het belang ervan in de Bijbelse geschiedenis. Hij vertelde aan Israëlische media op de archeologische site: “Wanneer je hier graaft, raak je de Bijbel met je eigen handen aan.”

Maar Ghazzal zei dat de behandeling van de Bijbelse verhalen in het Oude Testament door de Israëlische regering als historische realiteit is ontworpen om de claims van Palestijnen die al duizenden jaren op het land hebben gewoond, te verdoezelen en de oude banden van het Palestijnse volk met hun land te negeren.

“Je kunt je claim op het land niet baseren op religie – beschavingen gaan over de mensen die hun identiteit, hun werken en monumenten – zelfs hun taal ontwikkelen,” zei Ghazzal.

“Israël wil de verhalen uit ons verleden doden en ze vervangen door vergif; het is een misdaad tegen onze geschiedenis,” voegde Ghazzal eraan toe. “Wanneer ze onze monumenten afbreken, en gezinnen verwijderen die de geschiedenis levend houden, wie zal dan nog spreken – en ons verhaal doorgeven aan de volgende generatie?”

Palestijnen bezoeken het museum in Sebastia. Het is al moeilijk voor hen om het archeologische park te bezoeken vanwege aanvallen van kolonisten en de aanwezigheid van het Israëlische leger.

Spookstad

Hij zei dat Israël “iets groots plant” in Sebastia en verwees naar nieuwe ijzeren blokkades die worden opgericht op wegen die het dorp omringen.

Het is al extreem onveilig voor de inwoners van Sebastia om het archeologische park te bezoeken vanwege aanvallen door kolonisten en bijna dagelijkse militaire invallen, zei hij. Maar zodra er een militaire kazerne wordt gevestigd, zal het permanent verboden terrein zijn.

“Ze werken stap voor stap om hun handen op Sebastia te leggen en ons voortdurend te laten lijden zodat mensen vertrekken,” zei Kayed, verwijzend naar de minstens 40 families die de stad hebben verlaten sinds 7 oktober 2023.

“We zijn in de tweede Nakba en Sebastia is belegerd,” voegde hij eraan toe. “Maar Sebastia is sterk, we weten hoe we ze moeten weerstaan omdat we dat eerder hebben gedaan.”

Hij wees erop dat inwoners zich in de late jaren 70 verzetten tegen de plannen van Israël om Sebastia te annexeren, en dat ze dat opnieuw deden om kolonisten te stoppen met het lozen van afvalwater op landbouwgrond in 2013. Twee jaar later blokkeerden de protesten en sit-ins van de inwoners de bouw van een nieuwe toegangsweg voor kolonisten, die door Eliyahu’s kantoor werd gerechtvaardigd als noodzakelijk voor de “honderdduizenden Israëli’s die willen komen, leren en de Joodse erfgoed” van Sebastia willen ervaren.

Maar Kayed geeft toe dat de tijden zijn veranderd, en het geweld van het leger vandaag de dag is anders dan wat hij heeft meegemaakt in zijn decennia van activisme.

“Wanneer we besluiten wat te doen, zullen we slim zijn, en we zullen op nieuwe manieren demonstreren, en iedereen in Sebastia zal ons volgen,” voegde hij eraan toe.

Hij was ook ernstig bezorgd dat als de opgravingen doorgingen, Israëli’s archeologische vondsten zouden onteigenen die hun claim op het land tegenspreken, met zoveel dat nog moet worden ontdekt als Palestijnse leidende opgravingen niet worden geblokkeerd.

De gemeente hoopt nog steeds dat UNESCO het dorp bescherming zal bieden en de ruïnes zal toevoegen aan zijn Werelderfgoedlijst. De burgemeester hoopt ook dat het archeologische park zich zal voegen bij 56 andere locaties op de UNESCO-lijst van belangrijke locaties die als “in gevaar” worden beschouwd.

Bedrijven in de buurt van de archeologische site zeggen dat ze meer dan driekwart van hun klanten zijn verloren sinds 7 oktober.

Samer Sha’er, eigenaar van een koffiewinkel direct naast het park en de imposante Romeinse kolommen van Sebastia, zei dat een militaire post verwoestend zou zijn voor bedrijven.

“Er zullen dagelijkse confrontaties zijn, constante militaire aanwezigheid en geen gevoel van veiligheid,” zei hij. “Niemand zal hier willen komen en zitten terwijl het leger in de buurt is – noch winkeleigenaren noch bezoekers zullen kunnen blijven.”

Eenmaal een heilig land dat door profeten en veroverende keizers werd begeerd, is Sebastia teruggebracht tot een spookstad – achtervolgd door de glorie van zijn geschiedenis, die het ook tot een doelwit heeft gemaakt voor annexatie door de ultranationalistische Israëlische regering.

Kayed keek zichtbaar geraakt toen hij zijn jeugd beschreef die hij op de heuvels van het archeologische park doorbracht, en een leven dat hij heeft besteed aan het proberen te redden van zijn huis.

Hij was duidelijk verontrust dat de stad niet sneller had gehandeld om zich te verenigen tegen de sluipende bedreiging van de militaire kazernen of de uiteindelijke annexatie. Maar het lijkt erop dat iedereen die betrokken is, inclusief de burgemeester van de stad, niet zeker weet wat er nu komt – of wanneer.

“Dit land betekent alles voor mij,” voegde Kayed eraan toe. “Ik heb mijn hele kindertijd, mijn hele leven in het park doorgebracht.”

“Ze zullen mijn land in beslag nemen [om de kazernen te bouwen]. Ik heb daar olijfbomen geplant met mijn moeder, het is zeer pijnlijk om ze te verliezen,” zei Kayed. “Het dorp zal nooit opgeven over de ruïnes – dit is onze geschiedenis, ons leven. We zullen tot het einde vechten.”