Orban’s Strategie voor een Verrechts Overname van Brussel

De Hongaarse premier Viktor Orban heeft zijn openingsspeech gehouden tijdens de Conservative Political Action Conference (CPAC) in Boedapest op 29 mei 2025. In een opvallend directe keynote sprak hij over een “Trump-tornado” die de wereld heeft overspoeld, vergezeld van een golf van “hoop” voor een terugkeer naar “normaliteit en vrede”.

Oorspronkelijk een platform voor politici en theoretici van de Republikeinse Partij in de Verenigde Staten, is CPAC de afgelopen jaren geëvolueerd tot een wereldwijd forum voor radicale rechtse krachten. De komst naar Europa werd mogelijk gemaakt door de Stichting voor Fundamentele Rechten – een door de overheid georganiseerde NGO die wordt gesteund en gefinancierd door de Orban-administratie.

Hoewel Orban lof had voor Donald Trump, had dit jaar’s CPAC een duidelijk Europese focus. Na 15 jaar aan de macht, ziet Orban de oppositie in eigen land toenemen. Publieke frustratie over hardnekkige corruptie, economische stagnatie en steeds vijandiger wordende relaties met Hongarije’s bondgenoten heeft zijn populariteit aangetast. Een nieuw opkomende oppositiebeweging, geleid door de voormalige Fidesz-insider Peter Magyar, staat nu 6 tot 8 procentpunten voor op de Fidesz–KDNP-coalitie van Orban in de peilingen, wat een serieuze uitdaging vormt voor de algemene verkiezingen van 2026.

Als reactie heeft de regering de aanvallen op dissidentie opgevoerd. Fidesz heeft onlangs een reeks ingrijpende wetgevende voorstellen geïntroduceerd die oppositiepolitici, onafhankelijke media, NGO’s en particuliere bedrijven dreigen te confronteren met Russische stijl onderdrukking. De LGBTQ+ Pride-mars in Boedapest in juni was een van de eerste slachtoffers – verboden op basis van “kindbescherming”. Naast deze maatregelen is de regering begonnen met het herschrijven van de kieswetten en het kanaliseren van staatsmiddelen naar potentiële Fidesz-kiezers.

Bezorgd over de escalatie van Orban’s autoritarisme hebben 20 lidstaten van de Europese Unie deze week een gezamenlijke verklaring afgelegd waarin ze hem oproepen om de nieuwe maatregelen terug te draaien. Ze hebben de Europese Commissie gevraagd om de volledige reeks van rechtsstatelijke mechanismen in te zetten als de wetten van kracht blijven. Orban’s gedrag is niet langer slechts een binnenlands probleem; zijn confronterende, transactionele aanpak verlamt de besluitvorming binnen de EU – een luxe die het continent zich niet kan veroorloven te midden van toenemende uitdagingen van Rusland, China en de tweede Trump-administratie. Europese eenheid is niet alleen een motor voor welvaart; het is een hoeksteen van collectieve veiligheid.

Het artikel 7-proces – een zelden gebruikt EU-mechanisme dat een lidstaat stemrechten kan ontnemen voor het schenden van fundamentele waarden – werd in 2018 door het Europees Parlement in gang gezet vanwege zorgen over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de persvrijheid in Hongarije. Hoewel de Europese Raad de zaak acht keer heeft besproken, is er nog geen vooruitgang geboekt met een stem over sancties. Dat kan binnenkort veranderen naarmate de spanningen blijven oplopen.

CPAC 2025 diende dus als een strategisch platform voor Orban om een coalitie van radicale rechtse leiders uit Centraal-Europa te consolideren en uit te breiden – vooral diegenen die een realistische kans hebben om de macht te verwerven of te behouden. Zijn doel: een blok smeden dat in staat is om EU-inspanningen te obstructeren om zijn regering te sanctioneren, of dit nu door het opschorten van stemrechten of het verminderen van financiële overdrachten is. De EU houdt al meer dan 20 miljard euro (23 miljard dollar) aan structurele fondsen voor Hongarije in, een bedrag dat kan stijgen en een ernstige politieke last voor Orban kan vormen voor de verkiezingen van 2026.

Orban’s ambitie is om steun te verankeren onder regionale bondgenoten – en het is veelzeggend dat de regeringen van Bulgarije, Kroatië, Italië, Polen, Roemenië en Slowakije nog niet zijn aangesloten bij de groeiende lijst van landen die de recente democratische achteruitgang in Hongarije veroordelen. Via CPAC legt de Visegrad-groep – een langdurige alliantie tussen Hongarije, Polen, Slowakije en de Tsjechische Republiek – en de groep “Patriots for Europe” – een extreemrechtse alliantie in het Europees Parlement opgericht door Orban en bondgenoten in 2024 – de Hongaarse leider de fundamenten voor een tegenwicht-blok dat is ontworpen om EU-tegenmaatregelen te frustreren.

De aanwezigheid van de Slowaakse premier Robert Fico en de Poolse Mateusz Morawiecki – van de partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) – op dit evenement is daarom bijzonder significant. Hoewel geen van hun partijen tot de Patriots-groep in het Europees Parlement behoort, blijven ze politieke bondgenoten met groeiende wederzijdse afhankelijkheid.

Orban heeft een bijna cultachtige aanhang ontwikkeld aan de Europese extreemrechtse zijde: hij wint consequent verkiezingen, biedt een kant-en-klaar ideologisch verhaal en heeft middelen geïnvesteerd in het opbouwen van een pan-Europese coalitie. Maar zijn grootste beperkingen zijn de kleine omvang van Hongarije en zijn eigen toenemende isolement van de Europese mainstream. Als extreemrechtse partijen elders in Europa aan de macht komen, kunnen ze ervoor kiezen om zich van Orban te distantiëren – zoals de Italiaanse Giorgia Meloni al heeft gedaan.

CPAC benadrukte de omvang van Orban’s inspanning om de invloed te behouden die hij zo hard heeft opgebouwd. Hij kan de EU niet alleen aanpakken. Hij heeft bondgenoten nodig om zijn visie van het “bezetten van Brussel” en het ontketenen van zijn eigen “tornado” van “beschaafdheid” door Europa te realiseren. De Patriots-groep, de Visegrad-buren van Hongarije en een door Trump geleide Washington kunnen nog steeds als voertuigen voor die ambitie dienen – en voor Orban’s eigen politieke overleven.