Ontdekking van massagraven van baby’s in door de kerk beheerd tehuis in Ierland

Tuam-campagnevoerder Anna Corrigan vermoedt dat haar twee verloren broers mogelijk begraven liggen op de locatie van het voormalige Bon Secours Moeder en Babyhuis. Ze toont pagina’s met enkele van de namen van de kinderen uit het boek over haar moeder, My Name is Bridget. In Tuam, in het westen van Ierland, is het graven begonnen om de resten van ongeveer 800 zuigelingen en jonge kinderen te onthullen die in massagraven zijn begraven.

Deze kinderen zijn al minstens 65 jaar niet geïdentificeerd, en het was pas een decennium geleden dat een lokale historicus de aanwezigheid van deze massagraven ontdekte. Hier is wat we weten over wie ze mogelijk zijn, hoe ze zijn gevonden en hoe ze zijn overleden.

Wat gebeurt er nu?
De opgraving, die maandag is begonnen, zal naar verwachting twee jaar duren. Deze vindt plaats op de locatie van St. Mary’s, een “moeder en babyhuis” dat werd beheerd door de nonnen van de katholieke orde van de Bon Secours Sisters, die niet langer bestaat. De opgraving zal worden uitgevoerd door het Ierse Bureau van de Directeur van Geautoriseerde Interventie (ODAIT), in samenwerking met experts uit het Verenigd Koninkrijk, Canada, Colombia, Spanje en de Verenigde Staten.

Daniel MacSweeney, directeur van ODAIT in Tuam en leider van de opgraving, vertelde tijdens een recente persconferentie dat de resten zullen worden opgegraven, geanalyseerd, waar mogelijk geïdentificeerd en weer begraven. Hij voegde eraan toe dat de exhumatie “ontzettend complex” is omdat sommige resten door elkaar liggen, archiefdocumenten ontbreken en het moeilijk zal zijn om mannelijke van vrouwelijke resten te scheiden als er geen DNA kan worden hersteld.

Wat is een ‘moeder en babyhuis’?
“Moeder en babyhuizen” werden in de 20e eeuw in heel Ierland opgericht om ongehuwde zwangere vrouwen te huisvesten die geen andere bron van ondersteuning hadden – familie of anderszins – in een diep conservatieve samenleving. De overgrote meerderheid van de “huizen” werd beheerd door religieuze instellingen, voornamelijk de katholieke kerk. De vrouwen, die door de samenleving werden verstoten, zochten daar hulp, vaak lijdend onder diepe verwaarlozing en mishandeling, waarbij hun baby’s werden weggenomen voor “adopties” die ze niet konden traceren.

St. Mary’s huisvestte tussen 1925 en 1961 duizenden alleenstaande moeders en hun kinderen. Het huisvestte ook honderden gezinnen van verschillende samenstellingen, evenals alleenstaande kinderen.

Hoe zijn de graven gevonden?
Lokale historicus Catherine Corless ontdekte ze bijna een decennium geleden. Corless groeide op in Tuam en had vage herinneringen aan “mager, verlaten kinderen die in de klas werden gedreven, altijd iets later dan de rest van ons”, schreef ze afgelopen maand in The Observer. “We kregen van de nonnen te horen dat we niet met die kinderen mochten omgaan, omdat ze ziekten bij zich droegen. Ze gingen niet door naar de hogere klassen en werden al snel vergeten,” schreef Corless.

In 2012 herinnerde Corless zich de kinderen toen haar werd gevraagd bij te dragen aan een publicatie van de lokale historische vereniging. Ze leerde over het huis na te hebben gesproken met oudere bewoners van de stad en begon informatie bij elkaar te puzzelen door kaarten en documenten door te nemen. Ze ontdekte dat er geen begraafregisters waren voor de vele baby’s en kinderen die overleden voordat het huis in 1961 werd gesloten. Hoewel ze allemaal waren gedoopt, ontkende de kerk kennis van hun overlijden of begrafenis.

Corless vond ook dat in 1970 twee jongens botten hadden gevonden in een blootgesteld deel van de riolering en concludeerde dat er genoeg bewijs was dat de overleden baby’s en kinderen in een massagraf waren begraven. Corless ontdekte dat er maar liefst 796 baby’s en kinderen waren overleden terwijl ze in het huis verbleven. Ze schreef dat de Bon Secours-zusters een PR-bedrijf hadden ingehuurd om het bestaan van een massagraf te ontkennen, met de bewering dat de botten van de hongersnood waren.

Hoe zijn deze baby’s overleden?
Staatsuitgegeven overlijdensakten vermelden een reeks oorzaken van overlijden, waaronder tuberculose, convulsies, bloedarmoede, meningitis, mazelen, kinkhoest en soms zonder reden. Het eerste kind dat stierf was Patrick Derrane, die vijf maanden oud was toen hij in 1925 overleed aan gastro-enteritis. Het laatste kind dat stierf was Mary Carty, ook vijf maanden oud toen zij in 1960 overleed. De reden van haar dood is niet gespecificeerd.

St. Mary’s bevond zich in een grote “werkhuis” die halverwege de 19e eeuw was gebouwd en die gedurende bijna zijn hele bestaan geen centrale verwarming, verwarmd water en adequate sanitaire voorzieningen had. In het rapport van een commissie die was opgericht om “moeder en babyhuizen” in Ierland te onderzoeken, gaven voormalige bewoners gemengde ervaringen aan, waarbij sommigen zeiden dat hun tijd in St. Mary’s prima was, terwijl anderen een gebrek aan voedsel, rust, warmte en zelfs moeders die de toegang tot hun kinderen werd ontzegd, aangaven.

Wat heeft de kerk gezegd?
In 2014 zei de toenmalige aartsbisschop van Tuam, Michael Neary: “Ik ben geschokt en bedroefd om het grote aantal overleden kinderen te horen en dit wijst op een tijd van groot lijden en pijn voor de kleintjes en hun moeders. Aangezien het bisdom geen betrokkenheid had bij het beheer van het huis in Tuam, hebben wij geen materiaal met betrekking tot het huis in onze archieven,” zei Neary. Hij voegde eraan toe dat de documenten die door de Bon Secours Sisters werden gehouden, in 1961 aan de Galway County Council en gezondheidsautoriteiten zijn overgedragen.

In januari van dat jaar gaven de Bon Secours Sisters een verontschuldiging uit, ondertekend door zuster Eileen O’Connor, waarin stond: “We hebben niet voldaan aan onze christelijke plicht bij het runnen van het huis. We erkennen met name dat baby’s en kinderen die in het huis zijn overleden op een disrespectvolle en onacceptabele manier zijn begraven. Voor alles wat we hebben gedaan, zijn we diep verdrietig.”

Katholiek aartsbisschop Eamon Martin erkende dat de katholieke kerk deel uitmaakte van een cultuur die mensen stigmatiseerde. “Daarvoor, en voor het langdurige leed en de emotionele pijn die daaruit is voortgevloeid, bied ik mijn oprechte excuses aan aan de overlevenden en aan alle mensen die persoonlijk zijn getroffen,” zei hij in 2021.

In 2021 publiceerde de Ierse regering een rapport van 3000 pagina’s dat is gebaseerd op de bevindingen van hun onderzoek dat in 2015 was gestart. Na deze publicatie boden alle instellingen formele excuses aan en beloofden ze de locatie in Tuam op te graven. In januari van dat jaar gaven de Bon Secours Sisters een verklaring van verontschuldiging uit. “We hebben niet voldaan aan onze christelijke plicht bij het runnen van het huis,” staat in de verklaring. De verklaring, ondertekend door zuster Eileen O’Connor, erkende dat de zusters de inherente waardigheid van de vrouwen en kinderen die naar het huis kwamen, niet hadden gerespecteerd.

“We erkennen met name dat baby’s en kinderen die in het huis zijn overleden op een disrespectvolle en onacceptabele manier zijn begraven. Voor alles wat we hebben gedaan, zijn we diep verdrietig.” Katholiek aartsbisschop Eamon Martin bood ook zijn excuses aan en erkende dat de katholieke kerk deel uitmaakte van een cultuur waarin mensen werden gestigmatiseerd of beoordeeld. “Daarvoor, en voor het langdurige leed en de emotionele pijn die daaruit is voortgevloeid, bied ik mijn oprechte excuses aan aan de overlevenden en aan alle mensen die persoonlijk zijn getroffen door de realiteiten die het aan het licht brengt,” zei Marin in een verklaring in 2021.

Wat heeft de Ierse regering gezegd?
Ook in januari 2021 bood de Ierse premier (of Taoiseach) Micheal Martin namens de staat zijn excuses aan in het parlement. In 2021 publiceerde de Ierse regering het 3000 pagina’s tellende rapport van de commissie na zes jaar onderzoek, wat resulteerde in formele excuses en beloften om de locatie in Tuam op te graven. In 2022 werd een wet aangenomen die het mogelijk maakte om de resten op te graven en te testen.

Wat hebben familieleden van bewoners gezegd?
“Deze kinderen werden in hun leven elk mensenrecht ontzegd, net als hun moeders,” vertelde Anna Corrigan, wiens twee broers mogelijk in Tuam zijn begraven, deze maand aan verslaggevers. “En ze werden in de dood ontnomen van waardigheid en respect.” Veel kinderen die in de huizen werden geboren overleefden, maar werden naar weeshuizen op andere plaatsen gestuurd of ter adoptie aangeboden door de nonnen. De moeders en families van deze kinderen wisten het niet, en konden in veel gevallen niet achterhalen wat er met hun baby’s was gebeurd.

Is dit alleen in Ierland gebeurd?
Kinderen in staats- of religieuze zorg in andere delen van de wereld zijn in het verleden ook misbruikt. In Nieuw-Zeeland ontdekte de Koninklijke Commissie van Onderzoek naar Misbruik in Zorg in 2024 dat ongeveer een op de drie personen in staats- of religieuze zorg tussen 1950 en 2019 misbruik heeft ervaren. Gedurende deze periode werden ongeveer 200.000 kinderen, jongeren en kwetsbare volwassenen onderworpen aan fysiek en seksueel misbruik, met name gericht op inheemse Maori en Pacific Islanders. In 2015 stelde de Waarheids- en Verzoeningscommissie in Canada vast dat het residentiële schoolsysteem gelijkstond aan culturele genocide. Het systeem was een netwerk van internaatsscholen voor inheemse kinderen die met geweld van hun families werden weggenomen voor “herprogrammering”. Ze bestonden van 1879 tot 1997 onder de katholieke, anglicaanse en verenigde kerken.