Onderzoeksresultaten: Bodemomstandigheden Versterken Neerslag in de Wereldwijde Megastorm Hotspots
Intense stofstormen, zoals deze haboob in Mali, gaan vaak gepaard met hevige regenval in de Sahel.
Traditionele stormvoorspellings zijn gebaseerd op het bestuderen van atmosferische omstandigheden, maar onderzoek dat ook naar de toestand van het aardoppervlak kijkt, zal de vroegtijdige waarschuwingssystemen in tropische gebieden transformeren. Dit stelt gemeenschappen in staat om zich beter aan te passen aan de destructieve gevolgen van klimaatverandering.
Een nieuwe studie, geleid door het UK Center for Ecology & Hydrology (UKCEH), toont aan dat een groot contrast in bodemvochtigheid over honderden kilometers leidt tot atmosferische veranderingen die het gebied en de hoeveelheid neerslag in verschillende megastormhotspots wereldwijd vergroten. Deze toename varieert van 10% tot 30%, afhankelijk van de regio en de grootte van de storm.
Het onderzoek richtte zich op mesoscale convectieve systemen, die ernstige overstromingen en modderstromen veroorzaken in delen van Afrika, Azië, de Amerika’s en Australië, waar gezamenlijk bijna vier miljard mensen wonen. Deze weersystemen, die groter kunnen zijn dan Engeland en honderden kilometers kunnen afleggen, veroorzaken intense stormen die mensen en vee doden, evenals huizen, infrastructuur en levensonderhoud vernietigen.
Impact van klimaatverandering
De studie, uitgevoerd door UKCEH, de Universiteit van Leeds en het Pacific Northwest National Laboratory, is gepubliceerd in Nature Geoscience. Hoofdauteur Dr. Emma Barton, een meteoroloog bij UKCEH, zei: “Mesoscale convectieve systemen zijn enkele van de meest intense onweersbuien op de planeet en worden ernstiger door klimaatverandering. Stijgende temperaturen kunnen het contrast tussen natte en droge bodemgebieden vergroten, wat onweersbuien in al ernstig getroffen regio’s verder versterkt.”
Ze voegde eraan toe: “Begrijpen hoe bodemvocht de stormactiviteit beïnvloedt en hoe dit in de toekomst kan veranderen, zal essentieel zijn voor nauwkeurigere kortetermijnvoorspellingen om gemeenschappen te waarschuwen voor naderende stormen, evenals voor het maken van langetermijnprojecties.”
Wijdverspreide schade
Vorige jaar werd gemeld dat Afrika zijn slechtste stormseizoen in jaren had gehad. Tussen juni en september leidde zware regenval in West- en Centraal-Afrika tot ernstige overstromingen die meer dan 1.000 levens eisten, meer dan 500.000 mensen verdreven en meer dan 300.000 huizen vernietigden.
In Argentinië eiste een zware storm in maart 2025 het leven van 13 mensen, verdreef meer dan 1.000 mensen, sleurde auto’s mee en verwoestte wegen en bruggen. In Bengal, India, beschadigde een onweersbui in maart 2024 ongeveer 800 huizen, verwondde 300 mensen en eiste vijf levens.
Verbeteren van waarschuwingen
De nieuwe studie omvatte een gedetailleerde analyse van 20 jaar satellietgegevens met betrekking tot stormactiviteit en bodemvochtigheidscondities in West-Afrika, Zuid-Afrika, India en Zuid-Amerika, evenals computermodellering. De onderzoekers ontdekten dat oppervlakteomstandigheden die de regenval beïnvloeden, twee tot vijf dagen voor een storm kunnen worden waargenomen, wat vroegtijdige waarschuwingen mogelijk maakt voor potentiële overstromingen.
Vroegtijdige waarschuwing stelt mensen in staat om zichzelf, hun families, vee, voertuigen en bezittingen naar hoger gelegen gebieden te verplaatsen of om verstoppingen in afvoeren te verhelpen voordat stormen toeslaan, om zo oppervlakkige overstromingen te beperken.
De nieuwe studie maakt deel uit van doorlopend onderzoek van UKCEH. Een eerdere studie vond dat de toestand van het aardoppervlak vaak de richting en intensiteit van megastorms in de Sahel beïnvloedt nadat ze zich hebben gevormd, terwijl een ander artikel toonde dat ontbossing de frequentie van stormen in enkele snelgroeiende Afrikaanse kuststeden vergroot.
Herzien van voorspellingen
“Meteorologen richten zich vaak op atmosferische omstandigheden om weerpatronen te voorspellen. Maar, zoals een groeiend aantal bewijzen aantoont, moeten we ook overwegen wat er op het aardoppervlak gebeurt om de voorspellingen te verbeteren,” zei mede-auteur Dr. Cornelia Klein, een meteoroloog bij UKCEH.
De studieauteurs leggen uit dat een groter contrast in vochtigheid tussen nattere en drogere gebieden over een grote afstand leidt tot een groter temperatuurcontrast in de lucht, wat resulteert in sterkere verschuivingen in windrichting en/of snelheid naarmate je hoger in de atmosfeer komt. Deze turbulentie helpt stormen te groeien, wat resulteert in meer neerslag over een groter gebied.
Bovendien hebben de onderzoekers, naast hun analyse in West- en Zuid-Afrika, India en Zuid-Amerika, dezelfde verbinding tussen bodemvochtcontrasten en windcirculaties waargenomen in China, Australië en de Amerikaanse Great Plains. Hoewel er onvoldoende stormgegevens waren om een volledige analyse uit te voeren, zijn ze ervan overtuigd dat bodemvochtcontrasten ook de neerslag in andere regio’s die door mesoscale convectieve systemen worden beïnvloed, verergeren.
De volgende stap voor de onderzoekers is om te verkennen welke factoren bijdragen aan deze regionale variaties. Ze maken ook gebruik van de nieuwste, geavanceerde klimaatsmodellen, die stormen beter integreren, om hun begrip van de processen die neerslag intenser maken terwijl de temperaturen blijven stijgen door de opwarming van de aarde, te verbeteren.
Computerprogramma’s die door UKCEH worden ontwikkeld, stellen meteorologische instanties in staat om betrouwbaardere kortetermijnvoorspellingen (tot zes uur voor stormen) en dus waarschuwingen voor gemeenschappen over naderende stormen te genereren. Dit omvat een online “nowcasting”-portaal op basis van satellietgegevens over atmosferische en bodemcondities in Afrika.
