Onderzoek: IJsvorming op meren wordt onveilig, verhoogt verdrinkingsrisico

Verlies van veilige toegang tot lake-ijs door klimaatverandering

Sport- en recreatieactiviteiten op bevroren meren in het noordelijk halfrond zijn een populaire bezigheid voor miljoenen mensen. Maar volgens nieuw onderzoek van de York University wordt de veiligheid van dat ijs steeds precairder en korter in duur.

Het onderzoek, getiteld “Wijdverbreid verlies van veilige toegang tot lake-ijs als reactie op een opwarmend klimaat“, is gepubliceerd in het tijdschrift PLOS ONE. Naarmate de winter- en vroege lentetemperaturen blijven stijgen door de opwarming van de aarde, verandert de kwaliteit van het lake-ijs. Dit leidde de onderzoekers ertoe om beschikbare gegevens te analyseren en te projecteren hoeveel dagen van veilig ijs er in de toekomst zouden kunnen verdwijnen. Dit aantal kan oplopen tot 29 dagen, afhankelijk van de toestand van de ijskorst en of de wereld een opwarming van 1°C, 2°C of zelfs 4°C bereikt.

Hoewel eerder onderzoek zich richtte op ijskwaliteit en -dikte, belangrijke indicatoren voor de veiligheid van ijs, benadrukken de onderzoekers dat dit slechts een deel van de puzzel is. Even belangrijk en potentieel gevaarlijk is de kwaliteit van het ijs, die ook helpt bepalen of het veilig is, vooral in het vroege en late seizoen wanneer het ijs zich vormt of smelt.

“Kwaliteit en dikte moeten samen worden afgewogen wanneer men beslist of het ijs veilig is om op te gaan. Ons onderzoek toont aan dat er minder veilige ijstagen zullen zijn en dat de vorming van veilig ijs tijdens de overgangsperiode in het vroege winterseizoen langer zal duren, wat een hoger risico op ongevallen en verdrinkingen met zich meebrengt,” zegt professor Sapna Sharma van de Faculteit Wetenschappen van York en senior auteur van het onderzoek.

Onder leiding van postdoctoraal onderzoeker Joshua Culpepper, volgde de studie historische verschuivingen in ijskwaliteit en -dikte om te bepalen hoe de stijgende globale temperaturen het aantal veilige dagen op het ijs zullen beïnvloeden. “We gebruikten een model voor lake-ijs om veranderingen in de ijskwaliteit op het noordelijk halfrond tussen 1850 en 2100 te onderzoeken,” zegt Culpepper. “We tonen aan dat hoewel veel meren nog steeds naar verwachting zullen bevriezen, ze bij oplopende temperaturen langer onveilig zullen zijn, vooral als er meer wit ijs dan zwart ijs ontstaat.”

Wit ijs versus zwart ijs

De kwaliteit van het ijs, hoe sterk het is en hoeveel gewicht het kan dragen, verschilt afhankelijk van of het voornamelijk uit wit of zwart ijs bestaat. “Witte ijscondities verhogen het risico om door het ijs te vallen, omdat wit ijs een lagere draagkracht heeft in vergelijking met zwart ijs bij dezelfde dikte,” aldus Culpepper, die waarschuwt dat met de opwarming van het klimaat, de condities voor wit ijs naar verwachting zullen toenemen.

De vorming van lake-ijs in het noordelijk halfrond kan worden vertraagd van 15 november tot 18 januari, afhankelijk van hoe hoog de gemiddelde temperaturen stijgen—1°C, 2°C of 4°C—en het is tijdens deze overgang dat de kans op de vorming van wit ijs het grootst is. “We vonden dat lake-ijs waarschijnlijk langer onveilig zal zijn aan het begin dan aan het einde van het ijseizoen. Hoewel de meren bevroren zullen zijn, kunnen ze drie tot vier weken aan het begin van de winter onveilig zijn en nog een extra week aan het einde wanneer het ijs naar verwachting snel zal afnemen,” zegt Sharma.

“Deze snelle afbraak van veilige ijscondities suggereert dat het einde van het ijseizoen enkele van de gevaarlijkste omstandigheden zal bieden, maar ook het begin van het seizoen is zeer risicovol. Het grootste aantal verdrinkingen door ijs gebeurt aan het begin en het einde van het ijseizoen en dit risico zal naar verwachting toenemen door de klimaatverandering.”

De onderzoekers hopen mensen bewust te maken van de toenemende onveiligheid van lake-ijs, zowel nu als in de toekomst, en hopen dat mensen voorzorgsmaatregelen nemen voordat ze het ijs opgaan, zelfs als het er solide genoeg uitziet.