Old is Gold: Waarom Bollywood Teruggrijpt naar Heruitgaven te Midden van Teleurstellende Films

Nieuwe Delhi, India – Toen Raghav Bikhchandani op sociale media ontdekte dat Gangs of Wasseypur, de veelgeprezen Indiase blockbuster die in 2012 werd uitgebracht, opnieuw in de bioscopen in Nieuwe Delhi zou verschijnen, wist hij dat hij dit keer niet kon missen. Hij waarschuwde verschillende filmclubs en WhatsApp-groepen waar hij deel van uitmaakte.

Voor de 27-jarige copy-editor voelde het kijken naar de twee delen van de film als “eindelijk kennismaken met de meest gememede film in de Indiase popcultuur.” Op een augustusmiddag reisde hij drie uur naar een obscuur theater in de Subhash Nagar-buurt van de stad om de film op het grote scherm te zien.

Gevestigd in een mijnstad in oostelijk India, draait het verhaal om een decennialang conflict tussen rivaliserende bendes die voornamelijk met steenkool handelen, “de zwarte diamant.” De duologie, geregisseerd door Anurag Kashyap, verwierf populariteit en kritische lof na de uitverkochte première op het Cannes Film Festival in 2012.

Met een inventieve cast, scherpe dialogen, pikzwarte humor en een rauwe setting, heeft het vijf uur durende epische misdaad- en politieke drama zijn status gevestigd als een van de meest memorabele Indiase films van het afgelopen decennium.

Maar niet alleen Gangs of Wasseypur profiteert van deze trend. Bollywood, de veelgeprezen Hindi-filmindustrie van India, evenals regionale filmstudio’s verspreid over het meest bevolkte land ter wereld, zien een ongekende stijging in heruitgaven van films die in het verleden zijn gevierd, sommige daterend uit de jaren ’60.

Dit jaar hebben tientallen van zulke films de bioscopen in veel steden bereikt – veel meer dan ooit tevoren – terwijl de bijna $200 miljard filmindustrie van het land probeert haar fortuin nieuw leven in te blazen na meerdere klappen in de afgelopen jaren.

In een land als India, dat jaarlijks meer films produceert dan Hollywood, is cinema in wezen een massamedium, dat het meest wordt genoten in de donkere en dromerige omgeving van een bioscoop die de nieuwste aanbieding op een 70 mm scherm vertoont. De coronapandemie heeft de Indiase films echter pijn gedaan – net zoals films wereldwijd. Sinds 2022 hebben bioscopen over de hele wereld moeite om mensen terug te krijgen, een crisis die is verergerd door de opkomst van online streaming en OTT-platforms.

India werd in 2020 en 2021 getroffen door twee dodelijke COVID-19-golven, wat leidde tot de sluiting van bijna 1.500 tot 2.000 bioscopen – de meeste daarvan enkelvoudige bioscopen die niet konden concurreren met de door franchises gedreven multiplexen die vooral in winkelcentra zijn te vinden.

Daarnaast zijn de kosten voor het maken van een volledige film gestegen. Sterren, voornamelijk mannen, ontvangen nu ongekende vergoedingen, die soms bijna de helft van het budget van een film bedragen. Bovendien legt de uitgave van hun entourage – make-up- en publiciteitsploegen, luxe voertuigen, hotels en reizen – een verdere financiële druk op producenten en studio’s. Onlangs vertelde de prominente producent en regisseur Karan Johar aan journalisten dat de sterrenhonoraria in Bollywood “niet in overeenstemming zijn met de realiteit.”

Bovendien heeft Bollywood de afgelopen jaren te maken gehad met een reeks flops, waarbij zelfs grote multiplexketens zoals PVR INOX zware verliezen lijden. Dit heeft hen gedwongen om creatiever te zijn in hun aanbiedingen.

Te midden van deze situatie besloten bioscoopeigenaren en filmmakers oude films opnieuw uit te brengen. Veel van de films die terugkeren naar de bioscopen waren destijds enorme successen, terwijl anderen dat niet waren – tot nu toe.

Niharika Bijli, de hoofdstrateeg van PVR INOX, werd in september dit jaar geciteerd in een rapport waarin stond dat de keten maar liefst 47 films opnieuw heeft uitgebracht tussen april en augustus van dit jaar. Terwijl de gemiddelde bezettingsgraad voor een nieuwe release in deze periode 25 procent was, genoten heruitgaven van een hogere gemiddelde bezetting van 31 procent, volgens de rapporten.

“Er zijn meestal twee soorten kijkers die komen voor de heruitgaven. De eerste zijn de mensen die deze films in de bioscoop hebben gemist. Misschien hebben ze het op OTT gezien en willen ze de bioscoopervaring opnieuw beleven. Of er zijn mensen die herinneringen en nostalgie hebben aan een film en deze willen herbeleven,” zei ze.

De Indiase filmhandelsanalist Taran Adarsh stemde hiermee in, en zei dat het succes van Tumbbad, een 113 minuten durende mythologische horrorfilm die oorspronkelijk in 2018 werd uitgebracht, bewijst dat de formule van heruitgaven werkt. “Het gaat ook om nostalgie; sommige mensen willen de magie van een film opnieuw op het grote scherm ervaren,” voegde hij eraan toe.

Tumbbad deed het aanvankelijk niet goed bij zijn eerste release. Maar met de toenemende populariteit en kritische lof werd de film in september dit jaar opnieuw uitgebracht en presteerde het aanzienlijk beter dan het jaar waarin het in de bioscoop kwam.

“Bij de heruitgave verzamelde Tumbbad meer dan 125 procent meer omzet in het openingsweekend dan het in 2018 deed. Mensen zullen dingen kijken als er mond-tot-mondreclame is en bioscoopeigenaren en distributeurs zich hiervan bewust zijn. Supersterren zoals Shah Rukh Khan en Salman [Khan] komen terug naar de bioscoop dankzij de heruitgave van Karan Arjun,” zei Adarsh, verwijzend naar de acteurs die, ondanks dat ze in hun vijftiger jaren zijn, nog steeds de top twee sterren in Bollywood zijn.

In 1995 voor het eerst uitgebracht, is Karan Arjun, een actie-drama met het thema wedergeboorte, geregisseerd door acteur-turned-regisseur Rakesh Roshan, weer te zien in de Indiase bioscopen op vrijdag ter gelegenheid van de 30e verjaardag, met een gloednieuwe trailer.

“Omdat het een ingewikkeld en tijdrovend proces is, kies je alleen om die films te herstellen die je voor lange tijd wilt behouden. Gelukkig voor ons is het goed gegaan. De restauratie was uitstekend en we kregen een geweldige reactie van het publiek,” zei Benegal, toevoegend dat de manier waarop een film wordt gemaakt, en niet alleen de thema’s, bijdraagt aan de intergenerationele aantrekkingskracht.

En het is niet alleen Bollywood – of Hindi-cinema – die profiteert van de nostalgie naar de oude dagen en hun films. Mahanagar, de Bengali klassieker uit 1963 van de meest gevierde filmmaker van India, Satyajit Ray, werd in de bioscopen in heel India uitgebracht – tot grote vreugde van de fans van Ray, die in 1992 een ere-Oscar ontving voor een leven vol geprezen werk.

In het zuiden maakten megasterren zoals Rajinikanth, Kamal Haasan, Chiranjeevi en Mohanlal ook hun populaire hits weer terug naar de schermen. Rajinikanth, 73, en Haasan, 70, zijn twee van de succesvolste acteurs in de Tamil-filmindustrie en genieten een cultstatus.

“De eerste keer dat ik hoorde over heruitgaven was toen Rajinikanth’s Baashha opnieuw werd vertoond. De film werd oorspronkelijk uitgebracht in 1995 toen ik een baby was, dus ik heb het nooit op het grote scherm kunnen zien, hoewel het een cultklassieker is. Mijn oudere zussen werden beïnvloed door nostalgie en wilden gaan, dus ik ging ook mee,” zei een kijker.

Evenzo kwamen Haasan’s Indian (1996) en Gunaa (1991) dit jaar in de bioscoop, net als Chiranjeevi’s Indra (2002) ter gelegenheid van zijn 69e verjaardag en Mohanlal’s Manichitrathazhu (1993).

Ajay Unnikrishnan, een journalist uit Bengaluru, de hoofdstad van de zuidelijke staat Karnataka, zei dat de trend van het opnieuw uitbrengen van oude klassiekers ook “een vorm van culturele weerstand” markeert, vooral gezien de slechte prestaties van de meeste Bollywood-films vandaag de dag.

“We zagen zojuist de release van de derde vervolg op Bhool Bhulaiyaa, een Hindi-franchise, slechts enkele weken na de heruitgave van Mohanlal’s Manichitrathazhu, de oorspronkelijke Malayalam film waarop Bhool Bhulaiyaa is gebaseerd. Dus ik zie dit als een vorm van culturele weerstand omdat Manichitrathazhu het origineel is. Het is zo anders, had meer artistieke waarde. Bhool Bhulaiyaa heeft het geapproprieerd,” zei hij.

Unnikrishnan merkte op dat heruitgaven geen zeldzaamheid zijn in de “superster-gedreven” industrie van Zuid-India. “Heruitgaven zijn er altijd al geweest, het is gewoon dat mensen er nu meer op letten omdat er vandaag de dag een tekort is aan films met populaire aantrekkingskracht,” voegde hij toe.

Experts en filmhandelsanalisten zijn het hierover eens.

Ira Bhaskar, voormalig professor filmstudies aan de Jawaharlal Nehru Universiteit in Nieuwe Delhi, zei dat het huidige fenomeen slechts een herverpakking is van wat al lang bestaat.

Terwijl Adarsh het ermee eens was dat de huidige trend een “vervolg is op wat we in de jaren ’70 en ’80 zagen”, wees hij ook op een cruciaal verschil: de instroom van online streaming en de verschuiving van 70mm schermen naar smartphones, waardoor bioscopen moeten concurreren met andere kijkmogelijkheden.

“Het gevoel om een film op een groot scherm te bekijken is zo uniek en simpelweg niet te evenaren. Er zullen altijd mensen zijn die dat willen.”