Oezbekistan Versterkt Arbeidsrechten Door Hervormingen Geleid Door Vakbonden

Oezbekistan versterkt arbeidsrechten door vakbondsgestuurde hervormingen

Oezbekistan viert het 120-jarig bestaan van zijn vakbondbeweging en richt zich nu op het consolideren van arbeidsrechten. De vakbonden, ooit gezien als ceremoniële instellingen, spelen steeds actiever een rol in het vormgeven van het arbeidsbeleid, het ondersteunen van hervormingen op de werkvloer en het waarborgen van sociale stabiliteit te midden van de snelle economische transformatie van het land.

Tijdens een congres van de Federatie van Vakbonden van Oezbekistan (FTUU) kwamen afgevaardigden uit het hele land samen met internationale waarnemers om de vooruitgang in de versterking van de rechten van werknemers en de sociale dialoog te evalueren.

Alle deelnemers benadrukten dat het arbeidslandschap van Oezbekistan een ingrijpende transformatie ondergaat, aangestuurd door een golf van juridische en institutionele hervormingen waarbij vakbonden een actieve rol hebben gespeeld. Centraal in deze verschuiving staat de herziene Arbeidswet van de Republiek Oezbekistan, die in 2019 is geïnitieerd en in samenwerking met de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en sociale partners zoals de FTUU is ontwikkeld.

De nieuwe Arbeidswet introduceert duidelijke kaders voor arbeidscontracten, collectieve onderhandelingen en bescherming van werknemers. Een van de meest significante bepalingen is de wettelijke vereiste voor gelijke beloning voor mannen en vrouwen, evenals versterkte arbeidsinspectie en controlesystemen om de handhaving te verbeteren. De wet bouwt verder op de “Decent Work”-agenda van de IAO, waar veilige arbeidsomstandigheden, formele contracten en sociale bescherming centraal staan.

Vakbonden als drijvende kracht achter verandering

De vakbonden in Oezbekistan zijn geëvolueerd van voornamelijk administratieve entiteiten naar proactieve agents of change. De FTUU heeft haar invloed uitgebreid van traditionele publieke sectoren naar de private sector, seizoensgebonden landbouwarbeid en informele werkgelegenheid. Deze uitbreiding heeft de formalisering van arbeidsrelaties onder kwetsbare groepen ondersteund.

Vakbonden zijn rechtstreeks betrokken geraakt bij het toezicht op veiligheidsnormen in sectoren zoals de textiel- en bouwsector, die beide belangrijke werkgevers zijn en historisch gezien hoge risico’s met zich meebrengen. Ze hebben ook geholpen bij het onderhandelen over sectorale sociale overeenkomsten, bijgedragen aan het minimumloonbeleid en hervormingen op het gebied van beroepsgezondheid vormgegeven.

Een concreet resultaat kwam naar voren in de private textielcluster nabij Namangan, waar vakbondstoezicht gendergerelateerde loonverschillen aan het licht bracht. Na interventie en interne audits leidde dit tot loonsverhogingen voor meer dan 400 vrouwelijke werknemers, een directe toepassing van het gelijke-beloonprincipe van de Arbeidswet.

Sociale dialoog als kern van hervormingen

Gestructureerde samenwerking tussen de overheid, werkgevers en werknemers is een hoeksteen van het arbeids hervormingsbeleid van Oezbekistan geworden. De Nationale Raad voor Sociale Partnerschap van de Republiek Oezbekistan fungeert nu als platform voor overleg over minimumloonbeleid, beroepsopleiding, veiligheid op de werkplek en collectieve onderhandelingen. Volgens IAO-beoordelingen stemt dit tripartiete mechanisme nu nauwer overeen met internationale conventies. Zowel de FTUU als werkgeversorganisaties zijn versterkt om effectief deel te nemen.

Bijvoorbeeld, in 2023 leidde de tripartiete dialoog van de Raad tot een verhoging van 12% van het minimumloon voor de katoensector, met ingang van 1 januari 2024, wat ongeveer 300.000 landbouwarbeiders ten goede komt, aldus het Ministerie van Arbeid van Oezbekistan.

Op regionaal niveau blijft de sociale dialoog zich uitbreiden. “Onze vakbonden zijn toegewijd aan het waarborgen dat elke stem wordt gehoord — van grote ondernemingen tot kleine werkplaatsen,” zegt Nodira Voytinozarova, hoofd van de afdeling bij de FTUU. “Dialoog is de enige manier om geschillen te voorkomen voordat ze escaleren en om een duurzame en inclusieve arbeidsomgeving te garanderen.”

De “Decent Work”-agenda bevorderen

Akiko Gono, voorzitter van de Internationale Confederatie van Vakverenigingen (ITUC), heeft Oezbekistan geprezen voor het afstemmen van nationale arbeidsbeleid op internationale normen. “In het afgelopen decennium heeft Oezbekistan opmerkelijke vooruitgang geboekt in het afstemmen van zijn arbeidsbeleid op de principes van de Internationale Arbeidsorganisatie,” zei Gono. “Vakbonden spelen een essentiële rol in het beschermen van de rechten, gezondheid en waardigheid van werknemers en hun gezinnen, door deel te nemen aan sociale dialoog en bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van het land.”

Recente gegevens onderstrepen deze vooruitgang. De Wereldbank meldt dat het aantal lonen en salarissen toeneemt, terwijl het land “dappere hervormingen” heeft doorgevoerd om sociale bescherming te versterken en betere banen te creëren.

Volgens Okhundjon Isaev, hoofd van de afdeling voor de bescherming van sociaal-economische belangen van werknemers bij de FTUU: “In de afgelopen vijf jaar zijn er aanzienlijke resultaten behaald. De sociale dialoog heeft zich blijven ontwikkelen, samen met constructieve samenwerking tussen de overheid, werkgeversorganisaties en vakbonden.” Vakbonden helpen nu bij het toezicht op arbeidscontracten, ondersteunen de formalisering in de landbouw en de industrie, en spelen een actieve rol in inspectie- en klachtenmechanismen, met name met betrekking tot beroepsgezondheid en veiligheid. Hun pleitbezorging strekt zich ook uit tot vrouwen, personen met een handicap, en informele en seizoensgebonden werknemers.

Waarom het belangrijk is voor investeerders en bedrijven

Voor bedrijven en investeerders vertegenwoordigt het evoluerende arbeidskader van Oezbekistan zowel vooruitgang als kansen. Een sterker systeem voor arbeidsrechten, ondersteund door vakbonds toezicht, vermindert de risico’s van geschillen, reputatieschade en nalevingsproblemen. Grotere formalisering van werkgelegenheid en verbeterde inspectiemechanismen helpen bedrijven ook om te voldoen aan internationale normen voor de toeleveringsketen, vooral in belangrijke exportsectoren zoals textiel en agribusiness.