Oekraïne krijgt toestemming voor gebruik van Amerikaanse langeafstandsraketten: Wat zijn de volgende stappen?
Oekraïense president Zelenskyy: VS langeafstandsmissiles zullen ‘voor zichzelf spreken’
De Amerikaanse president Joe Biden heeft naar verluidt de beperkingen opgeheven voor Kyiv met betrekking tot het gebruik van langeafstandsmissiles. Dit betekent dat Oekraïense troepen voor het eerst Amerikaanse raketten binnen het Russische grondgebied kunnen afvuren.
Deze stap, die enkele weken voor het vertrek van Biden uit zijn functie wordt genomen en enkele uren na massale Russische raket- en drone-aanvallen, heeft de Kremlin woedend gemaakt. Woordvoerder Dmitry Peskov beschuldigde Washington ervan “olie op het vuur te gooien”.
Peskov verklaarde dat de beslissing zou betekenen dat Washington direct betrokken raakt bij het conflict. Dit sentiment werd eerder ook geuit door president Vladimir Poetin in september. De Witte Huis en de aanstaande president Donald Trump hebben nog niet gereageerd, maar Trumps oudste zoon, Donald Trump Jr., merkte op: “Het militair-industrieel complex lijkt ervoor te willen zorgen dat ze de Derde Wereldoorlog op gang brengen voordat mijn vader de kans krijgt om vrede te creëren en levens te redden.”
Donald Trump, die op 20 januari aan zijn ambt begint, heeft herhaaldelijk beloofd om te onderhandelen over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Hoe belangrijk is deze laatste zet van de Biden-administratie en zal dit leiden tot een escalatie van de oorlog in Oekraïne?
Waarom heeft de VS Oekraïne toegestaan langeafstandsmissiles in Rusland te gebruiken?
De beslissing van de VS volgde op de inzet van Noord-Koreaanse troepen in de Russische regio Koersk, die in augustus door Oekraïense troepen was binnengevallen. Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy dringt al maanden aan bij zijn westerse bondgenoten, waaronder de VS en het VK, om het gebruik van missiles tegen Rusland toe te staan, aangezien de Russische troepen langzaam maar zeker terrein winnen in het oosten van Oekraïne.
Volgens Amerikaanse, Oekraïense en Zuid-Koreaanse functionarissen zijn er tot 12.000 Noord-Koreaanse soldaten naar Rusland gestuurd. Ze hebben Pyongyang ook beschuldigd van het leveren van wapens aan Moskou.
Hoewel de VS in maart al stiekem missiles naar Oekraïne hadden gestuurd, mocht Oekraïne deze niet gebruiken om binnen het Russische grondgebied te slaan. Eind april had Oekraïne deze missiles echter twee keer gebruikt in het door Rusland geannexeerde Krim.
Biden nam deze beslissing met nog maar negen weken te gaan in zijn presidentschap. Zijn opvolger heeft beloofd snel te zullen onderhandelen over het einde van de oorlog, wat onzekerheid creëert over de vraag of de VS, de grootste wapenleverancier van Oekraïne, militaire steun zal blijven bieden.
Er waren recente aanwijzingen dat de VS Oekraïne zou toestaan de missiles te gebruiken. In september bezochten de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en zijn Britse collega David Lammy Kyiv en ontmoetten ze Zelenskyy. Bij het bedanken van de functionarissen voor hun bezoek, plaatste Zelenskyy op zijn X-account: “Het is belangrijk dat Oekraïense argumenten gehoord worden. Dit omvat de langeafstandswapens.”
Wat zijn deze langeafstandsmissiles?
De missiles die de VS aan Oekraïne hebben geleverd, worden het Army Tactical Missile System (ATACMS) genoemd. Ze hebben een bereik van 300 km en werden voor het eerst ontwikkeld in de jaren ’80. De ATACMS, gebouwd door de Amerikaanse defensiefabrikant Lockheed Martin, kunnen worden gelanceerd met HIMARS-launchers die in juli 2022 naar Oekraïne zijn gestuurd. De missiles kunnen ook worden gelanceerd met het Amerikaanse M270 Multiple Launch Rocket System, dat in 2022 door het VK naar Oekraïne is gestuurd.
Voordat de langere ATACMS werden verzonden, had de VS Oekraïne eerder in oktober 2023 een kortere versie gestuurd die tot 165 km kan vuren.
Waarom zijn de langeafstandsmissiles belangrijk voor Oekraïne?
Oekraïne kan de langeafstandstactische missiles gebruiken om concentraties van Russische en Noord-Koreaanse troepen in Koersk aan te vallen, dat aan de grens met Oekraïne ligt, evenals militaire uitrusting binnen het Russische grondgebied. Volgens Amerikaanse functionarissen is Kyiv het meest geneigd om Rusland rond de regio Koersk aan te vallen.
Oekraïense soldaten veroverden 28 nederzettingen over een oppervlakte van ongeveer 1.000 vierkante kilometer in Koersk tijdens een inval die in augustus werd uitgevoerd. Noord-Koreaanse soldaten zouden zich nabij Koersk hebben geconcentreerd.
Ash speculeerde dat de beslissing om Kyiv langeafstandscapaciteiten te geven ook “bedoeld kan zijn om Oekraïne meer onderhandelingskracht te geven voor toekomstige onderhandelingen”. “Eenmaal gegeven, is het moeilijker om deze capaciteit weer in te trekken,” zei hij. “[Poetin] zal willen onderhandelen over beperkingen op Oekraïne’s militaire capaciteiten.”
Ash voegde eraan toe dat hernieuwd geweld in Koersk waarschijnlijk is. Op 11 november zei Zelenskyy in een Telegram-bericht dat Oekraïense soldaten vochten tegen bijna “50.000 vijandelijke troepen” in Koersk. Dit volgde op een rapport van The New York Times dat meldde dat Moskou 50.000 soldaten, waaronder Noord-Koreanen, in Koersk had samengebracht.
Hoe hebben Oekraïne en Rusland gereageerd?
Zelenskyy zei in een avondtoespraak op zondag: “Vandaag zeggen veel media dat we toestemming hebben gekregen om de juiste acties te ondernemen.” Hij voegde eraan toe: “Slagen worden niet met woorden gemaakt. Dergelijke dingen worden niet aangekondigd. De missiles zullen voor zichzelf spreken.”
Moskou verklaarde dat de beslissing over de missiles zou leiden tot een toename van de spanningen. “Als zo’n beslissing inderdaad is geformuleerd en aan het Kyiv-regime is voorgelegd, dan is dit een kwalitatief nieuwe ronde van spanning en een kwalitatief nieuwe situatie vanuit het oogpunt van de betrokkenheid van de VS in dit conflict,” aldus Peskov.
“Het is duidelijk dat de afgaande administratie in Washington van plan is stappen te ondernemen om de spanning rond dit conflict aan te wakkeren,” voegde hij eraan toe. Russische wetgever Maria Butina vertelde het Reuters-nieuwsbureau dat dit het risico met zich meebrengt van het begin van een wereldoorlog. “Ik heb de grote hoop dat Trump deze beslissing zal omverwerpen als dit is genomen, omdat ze serieus het risico lopen de Derde Wereldoorlog te starten, wat in niemand zijn belang is.”
Poetin had twee maanden geleden het Westen gewaarschuwd om het gebruik van langeafstandsmissiles in Rusland niet toe te staan. “Als dit zo is, dan, rekening houdend met de verandering in de essentie van dit conflict, zullen we passende beslissingen nemen op basis van de bedreigingen die voor ons zullen ontstaan,” aldus Poetin destijds op de Russische staats televisie.
Wat is de volgende stap?
Ash zegt dat Kyiv de langeafstandsmissiles moet gebruiken om de offensieve capaciteiten van Rusland te verminderen. “Het lijkt erop dat Rusland de komende maanden zal escaleren voor de Trump-presidentschap en waarschijnlijk onderhandelingen. Dus Oekraïne moet in staat zijn om langere afstand te raken om de offensieve capaciteiten van Rusland te verminderen,” zei hij.
Poetin feliciteerde Trump met zijn overwinning en prees de aanstaande Amerikaanse president als “moedig”, en voegde eraan toe dat hij bereid is om met Trump te praten. Desondanks heeft Rusland zijn aanvallen op Oekraïne voortgezet. “Rusland heeft de laatste weken toch geëscaleerd, ogenschijnlijk negerend Trumps verzoek aan Poetin om niet te escaleren,” voegde Ash eraan toe.
De Kremlin ontkende echter rapporten die zeiden dat Trump met Poetin had gesproken en de Russische leider had aangespoord om de oorlog in Oekraïne niet te escaleren. Op maandag voerde Rusland zijn grootste raket- en drone-aanvallen op Oekraïne uit in maanden, gericht op de energie-infrastructuur. Volgens Oekraïense autoriteiten zijn bij de aanval minstens 11 mensen omgekomen.
Het VK en Frankrijk, die ook langeafstand Storm Shadow-missiles aan Oekraïne hebben geleverd, zouden mogelijk Kyiv kunnen toestaan om binnen het Russische grondgebied te slaan. De Storm Shadow-missiles, ook wel SCALP genoemd, kunnen doelen tot 250 km afstand raken. De Franse krant Le Monde, die de minister van Buitenlandse Zaken van het land citeert, meldt dat Parijs openstaat voor het toestaan van Oekraïne om zijn langeafstandsmissiles te gebruiken om binnen het Russische grondgebied te slaan.
