Netto versus bruto salarissen in Europa: Wat nemen werknemers werkelijk mee naar huis?

Hoeveel van je bruto salaris neem je mee naar huis? Dit is een complexe kwestie die afhangt van verschillende variabelen, zoals of je een stel bent of niet en of je kinderen hebt. Uiteraard speelt ook je inkomen een rol, aangezien de belastingtarieven in veel landen progressief zijn. Toch kunnen we een algemeen idee krijgen van de netto-inkomensverhoudingen voor verschillende scenario’s op basis van de jaarlijkse inkomstenfiguren van Eurostat.

We beginnen met hoe netto-inkomens worden berekend. Netto-inkomens worden afgeleid van bruto-inkomens door de sociale zekerheidsbijdragen en inkomstenbelastingen van de werknemer af te trekken, en in het geval van huishoudens met kinderen, gezinsbijslagen toe te voegen.

De dataset van Eurostat 2023 omvat alle EU-lidstaten, drie EFTA-landen en één EU-kandidaatland. Aangezien we ons richten op de verhoudingen, gaan we niet in detail in op de specifieke bedragen; deze zijn echter volledig beschikbaar voor alle vier de scenario’s in de onderstaande grafieken.

Eerste scenario: Alleenstaande zonder kinderen
Het eerste scenario onderzoekt een alleenstaande zonder kinderen die 100% van het gemiddelde salaris verdient. Onder de 31 Europese landen varieerde de verhouding van jaarlijkse netto gemiddelde inkomsten tot bruto gemiddelde inkomsten aanzienlijk, van 60,1% in België tot 85,9% in Cyprus, met een EU-gemiddelde van 68,8%. Naast Cyprus nemen werknemers in Zwitserland (81,4%), Estland (81,1%) en Tsjechië (80%) ook minstens vier vijfde van hun bruto salaris mee naar huis. Alex Mengden, Global Policy Analyst bij de Tax Foundation, vertelde dat de belangrijkste factor die de netto-bruto-inkomensverhouding hoog houdt in Zwitserland de intense lokale belastingconcurrentie tussen kantons en gemeenten is. Samen met België, Litouwen, Duitsland, Roemenië en Denemarken viel de take-home ratio onder de 65%.

Tweede scenario: Twee-verdiener stel zonder kinderen
De verhouding van jaarlijkse netto gemiddelde inkomsten tot bruto gemiddelde inkomsten voor een twee-verdiener stel zonder kinderen is zeer vergelijkbaar met die van een alleenstaande zonder kinderen, met slechts kleine variaties. Ter illustratie nam een twee-verdiener stel zonder kinderen €56.359 mee naar huis van een bruto inkomen van €81.732 in de EU, wat resulteert in een netto-bruto verhouding van 69%.

Derde scenario: Eén-verdiener stel met twee kinderen
De netto-inkomensverhoudingen voor stellen met kinderen stijgen aanzienlijk in vergelijking met huishoudens zonder kinderen, ongeacht of het huishouden uit een alleenstaande of een stel bestaat. De verhouding varieerde van 70,4% in Roemenië tot 109,3% in Slowakije, met een EU-gemiddelde van 82,7%. De drie Scandinavische landen – Noorwegen, Denemarken en Finland – bevonden zich onder de vijf laagste, waarbij elk een verhouding onder de 76% rapporteerde.

Waarom nemen stellen met kinderen meer mee naar huis?
Het verschil in netto-inkomen van €5.723 komt voornamelijk voort uit twee factoren: het paar ontving €1.846 in gezinsbijslagen en betaalde, significanter, €3.764 minder aan inkomstenbelastingen. Dit gezinssteun was echter niet beschikbaar in alle landen op de lijst. Turkije bijvoorbeeld, bood geen gezinsbijslagen of belastingverlaging, wat resulteerde in een bijna identieke netto-inkomensverhouding in alle scenario’s.

Vierde scenario: Twee-verdiener stel met twee kinderen
Het netto-inkomen voor een twee-verdiener stel met twee kinderen varieerde van 65,7% van de bruto-inkomsten in België tot 89,5% in Slowakije. Het EU-gemiddelde was 73,8%, wat betekent dat een stel €60.332 zou ontvangen van een totaal bruto inkomen van €81.732. In vergelijking met twee-verdiener stellen zonder kinderen hadden stellen in deze categorie over het algemeen hogere netto-inkomensverhoudingen, met uitzondering van IJsland en Turkije, waar geen verschil was.

Belangrijkste trends en inzichten over netto- en bruto-salarissen
Huishoudens met kinderen profiteren doorgaans van hogere netto-bruto inkomensverhoudingen in vergelijking met individuen zonder kinderen, vooral één-verdiener huishoudens, waarbij veel landen boven de 80% uitstijgen. Dit suggereert dat landen de neiging hebben om gunstigere belastingbehandelingen of voordelen te bieden voor gezinnen met kinderen en een enkel inkomen. Voor twee-verdiener stellen met twee kinderen zijn de netto-inkomensverhoudingen over het algemeen iets lager dan voor één-verdiener stellen met kinderen, maar nog steeds hoger in vergelijking met alleenstaanden. Alleenstaanden hebben vaak de laagste verhoudingen, wat minder gunstige belasting- of voordelenbeleid voor individuen zonder afhankelijken weerspiegelt.