Netanyahu’s Oorlog Keuzes Versterken Onenigheid in Israël over de Toekomst van Gevangenen in Gaza

Nieuws|Israël-Palestina conflict

De keuzes van Netanyahu in de oorlog voeden de onenigheid in Israël over het lot van de gijzelaars in Gaza. Israëlische reservisten weigeren steeds vaker dienst, met als argument dat ze uitgeput zijn door herhaalde uitzendingen ter ondersteuning van een oorlog zonder duidelijk einde.

Mensen nemen deel aan een protest dat de onmiddellijke vrijlating eist van gijzelaars die in de Gazastrook worden vastgehouden, in Tel Aviv, Israël, op zaterdag 29 maart 2025.

De vraag of de vrijlating van de gijzelaars in Gaza prioriteit moet krijgen, of dat er moet worden doorgevochten in wat critici de “voortdurende oorlog” van premier Benjamin Netanyahu noemen, verdeelt Israël steeds meer.

De Israëlische regering, die zich sterk richt op het idee van een totale overwinning op Hamas in Gaza, lijkt voor het laatste te kiezen. Dit vergroot alleen maar de kritiek die Netanyahu sinds oktober 2023 heeft ontvangen, eerst vanwege het falen van zijn regering om de aanval op 7 oktober te stoppen, en vervolgens omdat hij er niet in slaagde een inmiddels 19 maanden durende oorlog te beëindigen of een duidelijke visie te geven op wat de “dag na” in Gaza zal inhouden.

Netanyahu’s beslissing in maart om unilateraal een wapenstilstand te beëindigen in plaats van door te gaan met een overeenkomst die de overgebleven gijzelaars naar huis zou hebben gebracht, heeft de scheuren binnen de Israëlische samenleving vergroot, terwijl tegenstanders zich realiseerden dat de kans dat de gijzelaars Gaza levend zouden verlaten steeds kleiner werd.

In de afgelopen weken is er een golf van open brieven vanuit militaire eenheden ontstaan die de prioriteiten van de regering bekritiseren. De onvrede heeft ook steun gekregen van het publiek. Eerder deze maand verzamelden duizenden Israëli’s zich buiten het Ministerie van Defensie in Tel Aviv om te protesteren tegen Netanyahu’s beslissing om nog eens 60.000 reservisten op te roepen als onderdeel van zijn escalatie tegen de gebombardeerde en belegerde Palestijnse enclave Gaza, waar zijn troepen al meer dan 52.000 Palestijnen hebben gedood, waaronder veel vrouwen en kinderen.

In midden april hebben huidige en voormalige leden van de luchtmacht, beschouwd als een van Israël’s elite-eenheden, ook een brief uitgebracht, waarin werd beweerd dat de oorlog de “politieke en persoonlijke belangen” van Netanyahu diende, “en niet de veiligheidsbelangen”.

Geïnspireerd door de luchtmacht kwamen soortgelijke protesten van leden van de marine, elite-eenheden binnen het leger en Israël’s buitenlandse veiligheidsdienst, Mossad.

Politieke en persoonlijke belangen

Beschuldigingen dat Netanyahu de oorlog manipuleert voor zijn eigen persoonlijke doeleinden dateren van vóór het breken van de wapenstilstand. In de ogen van zijn critici, hoe langer de oorlog voortduurt, hoe langer Netanyahu denkt zich te kunnen verdedigen tegen de talrijke bedreigingen voor zijn positie en zelfs zijn vrijheid.

Naast het staan voor de rechter op talrijke beschuldigingen van corruptie die teruggaan tot 2019, is hij ook geconfronteerd met oproepen om een onderzoek in te stellen naar de politieke tekortkomingen van de regering vóór de aanval van 7 oktober.

Netanyahu wordt ook beschuldigd dat leden van zijn kantoor naar verluidt betalingen van Qatar hebben aangenomen – de Golfstaat heeft de beschuldigingen eerder afgewezen als een “smeercampagne” die bedoeld is om de inspanningen te bemoeilijken om een einde aan het conflict te bemiddelen.

De voortzetting van de oorlog stelt Netanyahu in staat om af te leiden van die kwesties, terwijl hij een coalitie met extreemrechtse partijen behoudt die duidelijk hebben gemaakt dat elk einde aan de oorlog zonder totale overwinning – wat steeds meer lijkt te omvatten de etnische zuivering van Gaza – zou leiden tot hun vertrek uit de regering, en waarschijnlijk ook tot de val van Netanyahu.

En zo rijzen er vragen over de vraag of Netanyahu’s aankondiging van een verdere escalatie in Gaza, inclusief de bezetting van grondgebied en de verdrijving van de bevolking, een einde aan het conflict zal markeren, of Israël simpelweg zal vastzetten in de soort eeuwigdurende oorlog die tot nu toe in het voordeel van Netanyahu is geweest.

“Het concurreert ook met een golf van groeiende [binnenlandse] toxiciteit. Wanneer soldaten niet terugkeren of niet gaan, zal dat de vezels van de Israëlische samenleving ondermijnen. Het speelt zich af aan elke eettafel.”

Thuisblijven

Israëlische media melden dat een deel van die toxiciteit zich uit in het aantal reservisten dat simpelweg niet verschijnt voor dienst. De meeste weigerachtige reservisten worden beschouwd als “grijze weigers”. Dat wil zeggen, reservisten zonder ideologische bezwaren tegen de massamoorden in Gaza, maar eerder uitgeput door herhaalde uitzendingen, weg van hun families en banen om een oorlog zonder duidelijk einde te ondersteunen.

Officiële cijfers van reservisten die dienst weigeren zijn onbekend. Echter, in het midden van maart meldde de Israëlische nationale omroep, Kan, dat de officiële cijfers ter discussie werden gesteld, die beweerden dat meer dan 80 procent van de opgeroepen reservisten zich had gemeld, wat suggereert dat het werkelijke cijfer dichter bij de 60 procent lag.

“Er is een constante toename in het aantal weigerachtige reservisten,” zei een woordvoerder van de organisatie New Profile, die mensen ondersteunt die dienst weigeren. “Echter, we zien vaak scherpe pieken in reactie op specifieke verschuivingen in het beleid van de Israëlische regering, zoals de schending van de meest recente wapenstilstand of openbare verklaringen van functionarissen die aangeven dat het primaire doel van de militaire campagne niet langer de terugkeer van gijzelaars en de ‘vernietiging van Hamas’ is, zoals aanvankelijk beweerd, maar eerder de bezetting van Gaza en de etnische zuivering ervan.”

Ook de groeiende publieke onvrede over de ultra-religieuze Haredi-gemeenschap, wiens acht decennia durende vrijstelling van militaire dienst door het Hooggerechtshof in juni van vorig jaar als onwettig werd beschouwd, blijft onopgelost.

Ondanks het tekort aan reservisten die zich voor dienst melden en anderen die herhaaldelijk zijn uitgezonden, heeft het Hooggerechtshof in april om een verklaring van Netanyahu gevraagd – die afhankelijk is van Haredi-ondersteuning om zijn coalitie te behouden – over waarom zijn uitspraak niet volledig was uitgevoerd of gehandhaafd.

Verdeeldheid bevorderen

Gedurende de oorlog zijn Netanyahu’s escalaties, hoewel vaak weerstaan door de families van de gijzelaars en hun bondgenoten, toegejuicht en aangemoedigd door zijn bondgenoten onder de extreemrechtse partijen, van wie velen een bijbels recht claimen op de huizen en het land van Palestijnen.

Het schijnbare conflict tussen het welzijn van de gijzelaars en de “totale overwinning” die Netanyahu beloofd heeft, loopt bijna net zo lang als het conflict zelf, waarbij elk moment van verdeeldheid de positie van de premier lijkt te versterken door de kritische steun van de ultranationalistische elementen van zijn kabinet.

Netanyahu’s positie heeft geleid tot conflicten met politici, waaronder zijn eigen voormalige Minister van Defensie Yoav Gallant. Terwijl Gallant in principe niet tegen de oorlog was – zijn actieve steun voor Netanyahu leidde er uiteindelijk toe dat hij zich bij Netanyahu voegde in het tegemoetkomen aan een arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof voor oorlogsmisdaden – stelde zijn prioritering van de gijzelaars hem in tegenstelling tot de premier.

De verdeeldheid over prioriteiten heeft ervoor gezorgd dat de beleefdheid tussen de regering en de families van de gijzelaars steeds meer uit het raam is gegooid, met Netanyahu die doorgaans het vermijden van ontmoetingen met families van geliefden die nog altijd in Gaza vastzitten.

“Nu hebben we een situatie waarin sommige mensen tot wel 400 dagen in het leger hebben gediend [als reservisten], terwijl anderen helemaal weigeren te dienen en hun politieke macht binnen de coalitie daarvoor gebruiken,” voegde Mekelberg eraan toe. “Elders zijn er ministers aan de extreemrechtse kant die het hebben over het ‘opofferen’ van de gijzelaars voor militaire winst,” iets wat Mekelberg zei dat velen als in strijd met veel van de oprichtingsprincipes van het land en het joodse geloof beschouwen.

“Er is zo’n toxiciteit in het publieke discours,” vervolgde Mekelberg, “We zien toxiciteit tegen iedereen die de oorlog of de premier bekritiseert, verdeeldheid tussen het seculiere en het religieuze, en dan zelfs verdeeldheid binnen de religieuze bewegingen.”