Nederlandse gevangenissen overvol: veroordeelden krijgen vervroegde vrijlating om ruimte te maken

Overvolle gevangenissen in Nederland: Vroegtijdige vrijlating voor gedetineerden

De gevangenissen en politiecellen in Nederland zijn zo vol dat er vanaf deze week geen ruimte meer is voor nieuwe gedetineerden of arrestanten. Om deze reden mogen gedetineerden drie dagen voor het einde van hun straf worden vrijgelaten. Staatssecretaris van Justitie Ingrid Coenradie noemt het een “code zwart-situatie” binnen het gevangenissysteem. Volgens haar is deze maatregel “onvermijdelijk”. Ze verwacht ook dat het aantal dagen dat gedetineerden eerder naar huis kunnen worden gestuurd, binnenkort zal toenemen. Door gedetineerden eerder vrij te laten, komt er nieuwe ruimte vrij voor nieuwe arrestanten.

“Ik heb alles gedaan wat ik kon om te voorkomen dat de gevangenissen volraakten. Ik heb geprobeerd extra capaciteit te vinden en andere oplossingen te bedenken,” aldus Coenradie. De PVV-politica beweert dat ze alle beschikbare middelen heeft uitgeput om deze situatie te vermijden en is verontrust dat deze optie lijkt te zijn de enige manier om nieuw veroordeelde verdachten naar de gevangenis te blijven sturen en diegenen bij arrestatie vast te houden.

Haar hoogste prioriteit is het vasthouden van mensen die zijn aangehouden op verdenking van het plegen van een misdrijf. “Dat is cruciaal voor onze rechtsstaat,” schreef Coenradie. Vroegtijdige vrijlatingen dienen zo kort mogelijk te zijn. In principe komt elke gedetineerde in aanmerking voor vervroegde vrijlating, maar er zijn ook uitzonderingen. Dit geldt niet voor mensen die een straf van maximaal zeven dagen moeten uitzitten, noch voor gedetineerden die verplicht psychiatrische behandeling moeten volgen na hun gevangenisstraf.

Volgens het ministerie van Justitie zijn de cellen vol door een gebrek aan capaciteit. Er is al geruime tijd een groot personeelstekort in de sector, wat heeft geleid tot eerdere maatregelen. Het ministerie wijst er ook op dat er langere straffen worden opgelegd en dat meer mensen verplicht worden om psychiatrische behandeling te volgen. Voorgaande kabinetten hebben sinds 2013 geprobeerd gevangenissen en jeugdinrichtingen te sluiten, met als argument dat de criminaliteit afnam en dat de straffen door de rechtbanken lager werden opgelegd. Dit staat in schril contrast met de overvolle gevangenissen en overbevolkte instellingen in Nederland in de jaren ’90.

Meer recentelijk hebben de vorige en huidige kabinetten strengere gevangenisstraffen geëist voor verschillende misdrijven om de ernst ervan aan te pakken, maar ook om meer ruimte te creëren voor verzwarende factoren, zoals een verband met georganiseerde criminaliteit of een link naar terrorisme. Deze kunnen leiden tot aanzienlijk hogere gevangenisstraf.