Meeste Nederlanders Bezorgd Over Impact van Extreem Weer, Maar Minder Dan in 2021

De resultaten van de studie zijn vrijgegeven op vrijdagochtend, nadat de Europese klimaatdienst Copernicus onthulde dat de gemiddelde mondiale temperatuur vorig jaar 1,6 graden Celsius warmer was dan voor de industriële tijdperk. Dit maakte 2024 het warmste jaar ooit geregistreerd en markeerde het eerste jaar waarin de kritische grens van 1,5 graden werd overschreden.

In Nederland is de afname van de bezorgdheid over extreem weer voornamelijk te wijten aan het feit dat meer mensen aangaven geen sterke mening over dit onderwerp te hebben. Dit varieert ook sterk, afhankelijk van het stemgedrag. Meer dan acht op de tien kiezers die op de linkse partijen GroenLinks-PvdA of Partij voor de Dieren hebben gestemd, zeiden dat ze zich zorgen maken over extreem weer in hun buurt. Dit was aanzienlijk lager, ongeveer 35 procent, onder degenen die op de extreemrechtse PVV of hun rechtse coalitiepartner BBB stemden. Onder kiezers van het extreemrechtse Forum voor Democratie gaf slechts 6 procent aan bezorgd te zijn.

In Limburg is het percentage mensen dat bezorgd is het hoogst, net iets meer dan 60 procent. Dit is echter aanzienlijk kleiner dan in 2021, toen het onderzoek voor het eerst werd uitgevoerd. In de zomer van dat jaar had Limburg te maken met buitensporige neerslag en de gevolgen van grote overstromingen. De enquête van 2021 werd na deze gebeurtenissen uitgevoerd.

Na Limburg toonden de inwoners van Noord-Holland, Utrecht en Noord-Brabant de grootste bezorgdheid. Flevoland was de enige provincie waar minder dan de helft van de inwoners aangaf zich zorgen te maken over extreem weer. Bovendien is het percentage in Flevoland afgenomen ten opzichte van 2021.

Kieskompas voerde het onderzoek uit onder 8.076 Nederlandse volwassenen begin december 2024. Ze reageerden op de uitspraak: “Ik maak me zorgen over de gevolgen van extreem weer (zoals zeer zware buien, hittegolven en/of langdurige droogte) in mijn leefomgeving”.

Volgens het Nederlandse meteorologisch instituut KNMI was 2024 “extreem warm en zeer nat.” Gemiddeld viel er 986 millimeter neerslag bij de meetstations, terwijl normaal gesproken het jaar zou eindigen rond de 795 millimeter. Thermometers stegen op meer dan honderd dagen tot minimaal 20 graden of warmer, terwijl 93 normaal zou zijn. Gemiddeld zouden er 63 dagen moeten zijn geweest waarop de temperatuur niet boven het vriespunt kwam, maar vorig jaar gebeurde dit slechts 23 keer.

Oxfam meldde op vrijdag dat de rijkste 1 procent “hun aandeel van het jaarlijkse koolstofbudget” binnen de eerste 10 dagen van het jaar heeft opgebrand. Tegelijkertijd genereert de armste 50 procent van de huidige bevolking dezelfde hoeveelheid koolstofdioxide na 1.022 dagen, of ongeveer drie jaar. De organisatie definieert het koolstofbudget als “de hoeveelheid CO2 die aan de atmosfeer kan worden toegevoegd zonder de wereld boven de 1,5°C opwarming te brengen.”

Oxfam heeft 10 januari aangewezen als “Pollutocrat Day.” De organisatie verklaarde: “De rijkste 1 procent is verantwoordelijk voor meer dan twee keer zoveel koolstofvervuiling als de armste helft van de mensheid, met verwoestende gevolgen voor kwetsbare gemeenschappen en de inspanningen om de klimaatcrisis aan te pakken. Om het doel van 1,5°C te halen, moeten de rijkste 1 procent hun uitstoot tegen 2030 met 97 procent verminderen.”

De rijkste Nederlanders veroorzaken ook een relatief hoog volume aan broeikasgasuitstoot, maar het verschil tussen de rijkste 1 procent en de minst welvarende helft van de bevolking is minder extreem dan wereldwijd. De rijksten in Nederland stoten bijna negen keer zoveel uit als de armste helft van de inwoners, volgens de studie.

Oxfam ontdekte dat de uitstoot die door de rijkste 1 procent sinds 1990 is gegenereerd, heeft geleid tot triljoenen dollars aan economische schade, naast zware oogstverliezen en miljoenen overtollige sterfgevallen. “Tegen 2050 zullen de uitstoot van de rijkste 1 procent oogstverliezen veroorzaken die genoeg calorieën zouden kunnen opleveren om minstens 10 miljoen mensen per jaar in Oost- en Zuid-Azië te voeden,” aldus de organisatie. “Ongeveer acht van de tien overtollige sterfgevallen door hitte zullen zich voordoen in lage- en middeninkomenslanden. Ongeveer 40 procent van deze sterfgevallen zal plaatsvinden in Zuid-Azië.”

“De toekomst van onze planeet hangt aan een zijden draad. De marge voor actie is flinterdun, maar de superrijken blijven de kansen van de mensheid verspillen met hun decadente levensstijl, vervuilende aandelenportefeuilles en schadelijke politieke invloed. Dit is diefstal, puur en simpel: een handjevol mensen beroofd miljarden van hun toekomst om hun onverzadigbare hebzucht te voeden,” zei Nafkote Dabi, die het klimaatbeleid van Oxfam International leidt.

Wereldleiders hebben tijdens de Klimaatakkoorden van Parijs een overeenkomst gesloten om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graden te houden, met dat niveau als referentiepunt voor gesprekken, onderhandelingen en plannen. Klimaatwetenschappers benadrukten dat het veel ernstigere gevolgen kan hebben als de 1,5 graden gedurende een langere periode wordt overschreden.

Toch betekent de uitkomst van de meteorologische analyse van vorig jaar niet dat de Overeenkomst van Parijs is geschonden. Deze overeenkomst kijkt naar de opwarming van het langetermijngemiddelde over een periode van ten minste 20 jaar, aangezien jaarlijkse cijfers elk jaar kunnen fluctueren. Wetenschappers hebben al aangegeven dat ze verwachten dat 2024 waarschijnlijk opnieuw het hitte-record zal breken. Veel maanden waren warmer dan ooit gemeten en op 22 juli was de dagelijkse wereldgemiddelde temperatuur hoger dan ooit.