Man ontdekt mysterieuze kloof in de Australische outback via Google Earth: de oorzaak is nu bekend

Een fascinerende ontdekking op de Nullarborvlakte

Vroeg dit jaar was een grotduiker bezig met het bekijken van satellietbeelden van de Nullarborvlakte toen hij iets onverwachts ontdekte: een enorme, mysterieuze litteken in het barre landschap.

De ontdekking wekte de nieuwsgierigheid van wetenschappers, waaronder mijn collega’s en ik. Na nader onderzoek realiseerden we ons dat het litteken was ontstaan door een woeste tornado waarvan niemand wist dat deze had plaatsgevonden. We beschrijven de bevindingen in nieuw onderzoek dat vandaag is gepubliceerd.

Tornado’s in Australië

Tornado’s zijn een bekende bedreiging in de Verenigde Staten en andere delen van de wereld, maar ze komen ook voor in Australië. Zonder de kracht van technologie zou dit opmerkelijke voorbeeld van de woede van de natuur onopgemerkt zijn gebleven. Het is belangrijk om de gevolgen van de tornado te bestuderen om ons voor te bereiden op de volgende grote storm.

Tornado’s zijn gewelddadige, draaiende luchtkolommen die uit onweersbuien naar de grond vallen, met windsnelheden die vaak meer dan 200 kilometer per uur bedragen. Ze kunnen enorme verwoestingen aanrichten door bomen om te trekken, gebouwen te verwoesten en puin over grote afstanden te werpen. Tornado’s zijn op elk continent gerapporteerd, behalve Antarctica, en komen het meest voor in de Great Plains van de Verenigde Staten en in het noordoosten van India-Bangladesh.

De vroegst geregistreerde tornado in Australië vond plaats in 1795 in de buitenwijken van Sydney, maar een tornado werd pas wetenschappelijk bevestigd in de late 19e eeuw. In de afgelopen decennia zijn er gedocumenteerde gevallen in Australië, waaronder een tornado in 2013 die over het noordoosten van Victoria trok en tot aan de grens met New South Wales reisde, met windsnelheden van 250 tot 300 kilometer per uur.

In 2016 produceerde een zware storm minstens zeven tornado’s in het centrale en oostelijke deel van Zuid-Australië. Het is van cruciaal belang voor wetenschappers om tornado’s nauwkeurig te voorspellen, zodat we waarschuwingen aan gemeenschappen kunnen geven. Daarom was het nuttig om het litteken van de Nullarbor-tornado te bestuderen.

Een mysterieuze wervelwind

De Nullarborvlakte is een afgelegen, droge, boomloze strook land in het zuiden van Australië. De man die het litteken ontdekte, gebruikte Google Earth-satellietbeelden om de Nullarbor te doorzoeken naar grotten of andere karstkenmerken. Karst is een landschap dat wordt gekenmerkt door kalksteen en unieke landvormen. De ontdekking van het litteken kwam onder de aandacht van mijn collega’s en mij via een samenwerkingsnetwerk van onderzoekers en ontdekkingsreizigers die de Nullarbor-karst bestuderen.

Het litteken strekt zich uit van West-Australië over de grens naar Zuid-Australië. Het ligt 20 kilometer ten noorden van de Trans-Australische Spoorweg en 90 kilometer oost-noordoost van Forrest, een voormalige spoorwegnederzetting. We vergeleken satellietbeelden van de site over verschillende jaren en bepaalden dat de tornado plaatsvond tussen 16 en 18 november 2022. Blauwe cirkelvormige patronen verschenen naast het litteken, wat wijst op waterpartijen die verband hielden met zware regenval.

Mijn collega’s en ik reisden in mei dit jaar naar de locatie om het litteken en het omliggende landschap te onderzoeken en te fotograferen. Onze resultaten zijn vandaag gepubliceerd in het Journal of Southern Hemisphere Earth Systems Science.

Wat we vonden

Het litteken is 11 kilometer lang en tussen de 160 en 250 meter breed. Het vertoont opvallende patronen die “cycloidale sporen” worden genoemd, gevormd door de zuigvortexen van de tornado. Dit suggereert dat de tornado geen gewone storm was, maar zich bevond in de sterke F2 of F3 categorie, draaiend met destructieve winden van meer dan 200 kilometer per uur.

De tornado duurde waarschijnlijk tussen de zeven en dertien minuten. Kenmerken van het litteken suggereren dat de draaiende wind binnen de tornado met de klok mee bewoog. We denken ook dat de tornado van west naar oost bewoog, wat consistent is met de richting van een sterke koufront in de regio op dat moment.

Lokale weersobservaties registreerden ook een intensieve bewolking en neerslag tijdens die periode in november 2022. In tegenstelling tot tornado’s die bewoonde gebieden treffen, heeft deze geen schade veroorzaakt aan woningen of steden. Maar het heeft wel zijn sporen achtergelaten, door de bodem en vegetatie te eroderen en het aardoppervlak te hertekenen.

Opmerkelijk is dat het litteken 18 maanden na het evenement nog steeds duidelijk zichtbaar was, zowel in satellietbeelden als op de grond. Dit komt waarschijnlijk doordat de vegetatie langzaam groeit in dit droge landschap, waardoor het erosieproces nog niet bedekt was.

Voorspellen en voorbereiden

Deze fascinerende ontdekking op de Nullarborvlakte toont aan hoe krachtig en onvoorspelbaar de natuur kan zijn – soms zonder dat we het weten. Slechts drie tornado’s zijn eerder gedocumenteerd op de Nullarborvlakte, waarschijnlijk omdat het gebied afgelegen is met weinig ooggetuigen en omdat de gebeurtenissen geen schade toebrengen aan eigendommen en infrastructuur. Interessant is dat deze drie tornado’s ook in november plaatsvonden, net als deze.

Ons onderzoek biedt waardevolle inzichten in tornado’s in deze afgelegen en weinig bestudeerde regio. Het helpt ons te begrijpen wanneer en onder welke omstandigheden dit soort tornado’s zich voordoen. Het benadrukt ook het belang van satellietbeelden bij het identificeren en analyseren van weersverschijnselen in afgelegen gebieden, en bij het helpen ons voor te bereiden op het volgende grote evenement. Ten slotte zijn de resultaten een duidelijke herinnering dat extreem weer overal en altijd kan toeslaan.