Klimaatgroep kan Shell niet dwingen tot CO2-reductiedoelen, oordeelt Hof

Update 9:25 uur: Artikel bijgewerkt om Shell’s reactie op de uitspraak in de laatste twee alinea’s toe te voegen.

Het Hof van Beroep in Den Haag heeft de claims van Milieudefensie tegen Shell afgewezen. Volgens de rechtbank heeft het bedrijf een “zorgplicht” om gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan, maar Shell kan niet worden gedwongen om specifieke percentages vast te stellen waartoe het CO2-uitstoot moet verminderen. Het hof heeft daarmee de eerdere uitspraak ongeldig verklaard.

In hun uitspraak leggen de rechters uit dat verschillende rapporten die tijdens de zaak zijn besproken “onvoldoende ondersteuning” bieden om Shell een specifiek percentage op te leggen. De rechtbank is ook van mening dat een verplichting tot vermindering voor Shell geen positieve invloed zou hebben op de strijd tegen klimaatverandering wereldwijd. Als Shell minder olie en gas zou verkopen dat door andere bedrijven is gewonnen, zou de vraag door andere bedrijven worden opgevuld.

Milieudefensie en andere organisaties hadden geëist dat Shell de CO2-uitstoot die het direct en indirect veroorzaakt, met minstens 45 procent zou verminderen tegen 2030. De eisers baseerden dat percentage op wetenschappelijke rapporten over de wereldwijde emissiereducties die nodig zijn om een redelijke kans te behouden om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden te beperken.

Echter, een dergelijke algemene norm is “niet fijnmazig genoeg om direct toepasbaar te zijn op Shell,” oordeelde de rechtbank. Volgens de rechters kunnen verschillende reductiepercentages nodig zijn per land en per sector.

In de inleiding van de uitspraak wees de rechtbank op de gevaren van klimaatverandering en de verantwoordelijkheid van landen om de broeikasgasemissies die de wereldwijde opwarming veroorzaken, te verminderen. Dit is een mensenrechtenkwestie waarvoor bedrijven zoals Shell ook verantwoordelijk zijn, aldus de rechtbank.

“Shell heeft een zorgplicht om de CO2-uitstoot te beperken en aldus gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan,” oordeelde de rechtbank. Echter, de rechtbank kan een bedrijf niet dwingen om dit op een bepaalde manier te doen.

De rechtbank stemde ook in met het olie- en gasbedrijf dat de koolstofintensiteit van verschillende fossiele brandstoffen varieert. Bijvoorbeeld, steenkool is vervuilender dan aardgas. Als Shell gas zou leveren aan een bedrijf dat voorheen steenkool gebruikte, zou dit leiden tot een afname van de totale CO2-uitstoot, terwijl de emissies die indirect aan Shell kunnen worden toegeschreven, zouden toenemen, aldus de rechtbank.

Milieudefensie-directeur Donald Pols noemde de uitspraak van het hof pijnlijk, maar de milieuorganisatie is nog steeds trots op wat ze heeft bereikt. Deze rechtszaak heeft aangetoond dat “grote vervuilers niet immuun zijn,” zei Pols. Milieudefensie heeft daarmee de discussie over de verantwoordelijkheid van bedrijven aangewakkerd. “Daarom zullen we blijven strijden tegen grote vervuilers zoals Shell.”

Shell is tevreden met de uitspraak. “We zijn tevreden met de uitspraak van de rechtbank. We geloven dat het de juiste is voor de wereldwijde energietransitie, voor Nederland en voor ons bedrijf,” zei CEO Wael Sawan. Hij herhaalde dat Shell ernaar blijft streven om zijn broeikasgasemissies tegen 2050 tot nul te reduceren. “Zoals Shell eerder heeft aangegeven, zal een gerechtelijke uitspraak de totale klantvraag naar producten zoals benzine en diesel voor auto’s, of naar gas voor verwarming en energie voor huizen en bedrijven, niet verminderen. Het zal weinig doen om de emissies te verminderen, aangezien klanten eenvoudigweg naar een andere leverancier zullen overstappen,” aldus het bedrijf.