‘Klimaat van terreur’: Migranten en asielzoekers in New York bereiden zich voor op Trump

Nieuws|Donald Trump

‘Klimaat van terreur’: Migranten en asielzoekers in New York bereiden zich voor op Trump

Meer dan 200.000 asielzoekers en migranten zijn de afgelopen twee jaar aangekomen in de Amerikaanse stad New York. Velen vrezen deportatie onder Trump.

Op een frisse herfstdag stond de Venezolaanse asielzoekster Diana Zarate met haar kinderen voor het Roosevelt Hotel in Manhattan, dat sinds 2023 als onderkomen voor migranten dient. Dit hotel is de afgelopen twee maanden het huis geweest van de 33-jarige Zarate. Terwijl de Verenigde Staten zich voorbereiden op een nieuwe presidentiële administratie, is het Roosevelt Hotel ook een symbool geworden van de onzekerheid waar de migranten en asielzoekers in de stad mee te maken hebben.

Sinds 2014 heeft New York City zijn samenwerking met federale autoriteiten om “ongeautoriseerde” bewoners van de metropool te deporteren, beperkt en omarmt het zijn identiteit als een “heiligdomstad”. Maar met de terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis in januari vrezen Zarate en anderen wat de komende maanden kunnen brengen.

Het Roosevelt Hotel heeft meer dan 150.000 migranten en asielzoekers uit meer dan 160 landen ondergebracht sinds het als onderkomen opende.

New York in de schijnwerpers

Zarate, haar man Rogel en hun twee kinderen bereiden zich voor om het Roosevelt Hotel te verlaten, minder dan 48 uur nadat Trump de verkiezingen van 2024 had gewonnen. Voor Zarate was het onderkomen van de stad een levenslijn, maar het kwam met een vervaldatum. Volgens de stadsregels zijn asielzoekende gezinnen beperkt tot 60 dagen in de opvang voordat ze worden geëvacueerd. Alleenstaanden hebben vaak nog minder tijd.

“Mijn tijd in Roosevelt is bijna voorbij,” legde Zarate uit terwijl ze wachtte op een auto van een ritdienst om hen naar een nieuw onderkomen te brengen. Het Roosevelt Hotel, vaak het “nieuwe Ellis Island” van New York City genoemd, heeft meer dan 150.000 migranten en asielzoekers verwelkomd sinds het opnieuw als opvang opende. De rij die regelmatig voor de deuren te zien is, is een symbool geworden van de crisis waarmee de stad wordt geconfronteerd.

Sinds 1981 heeft New York City een beleid om onderdak te bieden aan degenen zonder huisvesting. Maar dat beleid staat onder druk door een toename van nieuwe aankomsten vanuit het buitenland. De stad heeft sinds 2022 meer dan 214.000 migranten en asielzoekers opgevangen, die zich hebben gevoegd bij de ongeveer 400.000 undocumented immigranten die al in de stad wonen, sommigen al tientallen jaren.

Sommige recente aankomsten zijn naar New York gekomen voor de werkgelegenheid. Anderen hebben familie in de regio. Weer anderen zijn op bussen gestuurd door Republikeinse gouverneurs als onderdeel van een programma om migranten en asielzoekers naar Democratische jurisdicties te vervoeren. Tijdens de piek van de recente instroom had New York City meer dan 200 opvanglocaties in gebruik, waaronder meer dan een dozijn noodopvangplaatsen, die tijdelijke huisvesting, voedsel en diensten voor migranten en asielzoekers boden.

Maar ambtenaren, waaronder burgemeester Eric Adams, hebben hun bezorgdheid geuit dat de middelen van de stad overbelast zijn. New York City verwacht minstens $12 miljard uit te geven aan het aanpakken van de immigratiecrisis tot 2025. Deze strijd heeft publieke verontwaardiging en politieke tegenreactie gegenereerd.

Trump zelf bezocht de stad, zijn geboorteplaats, in de laatste fase van zijn campagne voor herverkiezing in 2024. Op 27 oktober hield hij een rally in de beroemde Madison Square Garden, waar hij beweerde dat “wrede” criminelen het land binnenstromen.

‘Geen heiligdomsteden meer’

Het verhaal van Zarate is slechts één van de vele in de uitgestrekte migrantencrisis in New York. Zarate en haar gezin kwamen ongeveer 10 maanden geleden legaal de VS binnen, tijdens het laatste deel van president Joe Biden’s administratie. Ze had gehoopt dat vice-president Kamala Harris de verkiezingen zou winnen. Nu is ze bang voor wat de toekomst zal brengen.

“Ik had gewild dat Kamala Harris zou winnen,” zei Zarate. “Als zij president was, zou mijn gezin veiliger zijn.” In Zarate’s geval was ze gedwongen om Venezuela te ontvluchten, waar ze chronische armoede hadden ervaren als gevolg van het leiderschap van president Nicolas Maduro. Een federale rechter zal in juli 2025 over Zarate’s asielaanvraag beslissen.

“Ik ben Venezuela ontvlucht omdat de situatie zeer moeilijk is en de economie op het laagste punt is,” legde Zarate uit.

Terwijl Zarate sprak, stroomden andere gezinnen het Roosevelt Hotel binnen, met tasjes vol kleding. Jonge moeders hielden huilende baby’s vast, terwijl anderen bagage in Uber-auto’s laadden en snel vertrokken. Kort daarna verzamelde Zarate de bagage van haar gezin en rende de straat over naar een taxi. Ze stapten in de zwarte Ford SUV en verdwenen terwijl hun chauffeur de 45ste straat op reed in de drukte van het verkeer in Midtown.

Zarate’s angsten worden gedeeld door veel migranten en asielzoekers in de stad, die Trump’s onverwachte terugkeer naar het Witte Huis zien als een directe bedreiging voor hun kwetsbare positie in de VS. Op zijn eerste dag in functie heeft Trump beloofd om “het grootste deportatieprogramma van criminelen” in de geschiedenis van het land te lanceren en heeft hij plannen bevestigd om een nationale noodtoestand uit te roepen zodat hij het leger kan inzetten om undocumented migranten te verjagen.

Zijn administratie is ook van plan om de visumvrije “beschermde status” voor Cubaanse, Haïtiaanse, Nicaraguaanse en Venezolaanse staatsburgers in het land af te schaffen. In september kondigde Trump aan dat hij zich zou richten op zogenaamde “heiligdomsteden” zoals New York.

“Geen heiligdomsteden meer,” zei hij tijdens een campagnebijeenkomst in North Carolina. “Zodra ik aan de macht kom, zullen we onmiddellijk de federale wetshandhaving naar elke stad sturen die faalt, en dat zijn er veel, om criminele vreemdelingen over te dragen.”

Burgemeester Adams, een gematigde Democraat, heeft al ingestemd met de plannen van de Trump-administratie. “Ik heb duidelijk gemaakt dat ik niet ga oorlog voeren met deze administratie. Ik ga samenwerken met deze administratie,” zei Adams tijdens een persconferentie begin december.

Hij voegde eraan toe dat hij deze maand had geregeld om te spreken met Trump’s binnenkomende “grensczar” Tom Homan, een ontmoeting die uiteindelijk op donderdag plaatsvond. Het is onduidelijk in hoeverre de stad zal samenwerken met Trump’s deportatieplannen.

“Ik geloof niet in massale deportatie, maar ik geloof ook niet in massale saturatie,” zei Adams in de talkshow The View kort na de verkiezingen. Na zijn ontmoeting met Homan gaf Adams aan dat “wettige” migranten en asielzoekers welkom zijn om gebruik te maken van de stadsdiensten, maar hij voegde eraan toe: “We zullen geen veilige haven zijn voor degenen die gewelddadige daden plegen.”

Meanwhile, Homan heeft een vijandige houding aangenomen tegenover steden die mogelijk niet voldoen aan de richtlijnen van Trump. “Als we geen hulp kunnen krijgen van New York City, moeten we misschien het aantal agenten dat we naar New York City sturen verdubbelen,” vertelde Homan aan Fox News in november. “Want we gaan het werk doen. We gaan het werk doen zonder jou of met jou.”

Protesten in het vooruitzicht

Buiten het Roosevelt Hotel rookte de 30-jarige Venezolaanse asielzoeker Anthony Morales een cannabis-sigaret. Net als Zarate maakte de jonge vader zich ook zorgen over wat Trump zou kunnen betekenen voor de stad. Morales, die binnenkort vader wordt voor de tweede keer, arriveerde vier maanden geleden in New York City vanuit Caracas met zijn zwangere partner, die in januari moet bevallen. Ook hij vreest deportatie onder een tweede Trump-administratie als zijn asielaanvraag wordt afgewezen.

“Ik zou me heel slecht voelen vanwege alles wat we hebben doorgemaakt,” legde Morales uit. “Niet alleen het geld, maar de hele reis: het lijden, de ritten met de treinen, de onophoudelijke wandelingen. Soms was het heel moeilijk.”

Elora Mukherjee, de directeur van de Immigrantenrechtenkliniek aan de Columbia Universiteit, zei dat de angst wijdverspreid is nu een nieuwe Trump-presidentschap op de loer ligt. Mukherjee legde uit dat ze overspoeld is met telefoontjes en sms’jes van migranten en asielzoekers wiens toekomst nu in de waagschaal hangt. Ze beschreef de algemene stemming als een “klimaat van terreur”.

“Die angst is aanwezig in de immigrantengemeenschappen hier in New York City, maar ook landelijk,” zei ze. Mukherjee merkte echter op dat individuen met lopende immigratieaanvragen, zoals asielaanvragen of verzoeken om statusaanpassing, over het algemeen minder kans lopen om te worden vastgehouden en gedeporteerd.

Bijvoorbeeld, het is legaal onder de Amerikaanse wet om het land binnen te komen om vervolging te ontvluchten en een asielaanvraag in te dienen. Asielzoekers mogen over het algemeen in de VS blijven terwijl hun aanvraag wordt verwerkt. Mukherjee wees er echter op dat degenen zonder een dergelijke aanvraag een hoger risico op deportatie lopen. Dit geldt ook voor langdurige bewoners met strafbladen en degenen die als veiligheidsrisico worden gezien.

“Dit zijn individuen die ingebed zijn in onze gemeenschappen, in ons dagelijks leven, in de New York City-diensten, in de levering van boodschappen en het verkopen van fruit en groenten bij voedselstands door de stad,” legde Mukherjee uit.

Volgens het huidige federale beleid mogen de agentschappen voor immigratie en douane (ICE) geen “gevoelige” locaties zoals opvangcentra, ziekenhuizen, scholen en religieuze instellingen betreden, waar hun aanwezigheid mensen zou kunnen ontmoedigen om essentiële diensten te zoeken. Agents moeten eerst een gerechtelijk bevel krijgen.

Maar zelfs met beperkingen worden jaarlijks duizenden mensen uit de VS gedeporteerd. Het Migration Policy Institute verwacht dat de afzwaaiende Biden-administratie op koers ligt om de 1,5 miljoen mensen te evenaren die Trump tijdens zijn eerste termijn van 2017 tot 2021 heeft gedeporteerd. Al snel zijn er migrantenrechtenprotesten opgekomen in New York nu de inauguratie van Trump nadert. Mukherjee voorspelt dat er in de komende maanden meer activisme zal zijn.

“We kunnen protesten zien. We kunnen zien dat gemeenschappen zich verenigen om degenen te beschermen die mogelijk undocumented zijn binnen hun gemeenschappen,” zei ze. “En ik verwacht dat er aanzienlijke organisatie zal zijn om de rechten van immigranten hier in New York City te beschermen.”

Veranderende trends

Over de Harlem River, op Randall’s Island, zijn de verschuivingen in de immigr crisis van New York het sterkst voelbaar. Tussen Manhattan en Queens in, is Randall’s Island de thuisbasis van de grootste migrantenopvang van de stad. Ongeveer 2.250 migranten en asielzoekers wonen in een gigantisch tentcomplex, waar ze de omstandigheden doorstaan die critici als benauwd en soms “onmenselijk” beschouwen.

Maar die opvang gaat binnenkort sluiten. In oktober kondigde burgemeester Adams aan dat de aankomsten van migranten en asielzoekers in de stad begonnen te dalen, wat leidde tot de laagste cijfers in meer dan een jaar. “We hebben het tij van deze crisis gekeerd,” zei Adams. “We zijn niet elke dag aan het haasten om nieuwe opvanglocaties te openen. We praten nu over het sluiten ervan.”

De tentenopvang op Randall’s Island staat gepland om in februari te sluiten. Toch zeiden medewerkers van de opvang dat ze een explosie van migranten hebben gezien die haastig hun asielaanvragen, werkvergunningaanvragen en andere documenten willen indienen om hun immigratiestatus te versterken voordat Trump aan de macht komt. Voor migranten kan het verzamelen van de juiste materialen – zoals papierwerk om hun identiteit te bewijzen of een zaak voor vervolging te maken – echter moeilijk zijn.

“Ze komen hier met niets,” legde de hulpverlener uit. Cruz Salazar, 40, was een van degenen die probeerden zijn papierwerk in orde te krijgen voordat Trump werd ingehuldigd. Salazar, een voormalige olieveldmonteur in Venezuela, diende een asielaanvraag in nadat hij met de hulp van het Rode Kruis de VS was binnengekomen. Zijn volgende rechtszaak staat gepland voor februari. Maar zonder een advocaat om hem te adviseren, vertrouwt hij op de medewerkers van de opvang om hem te helpen zijn zaak op te bouwen. Hij heeft ook een werkvergunning aangevraagd: hij werkt nu in de bouw in Yonkers.

“Ze helpen met het verkrijgen van die documenten,” zei Salazar over het personeel van de opvang. “Negentig procent van de mensen komt hier om te werken. Maar die 10 procent die dat niet doet – het is slecht voor de rest van ons.” Hij vreest dat zijn asielaanvraag kan worden afgewezen, wat hem onder Trump in gevaar zou brengen voor deportatie.

“Zeker met immigratie, is dit een ramp,” zei Salazar over de recente verkiezingen. “Als je zwart of Latino bent, maakt het niet uit of je goed of slecht bent. Ze gaan iedereen deporteren.” Toch zei Salazar dat hij “gemengde gevoelens” had over Trump, die hij beschreef als “de beste optie” op het stembiljet van dit jaar. Andere migranten en asielzoekers deelden zijn ambivalentie.

Venezolaanse asielzoeker Victor Lopez, 26, zei dat hij Trump steunde, zelfs als velen in de opvang op Randall’s Island dat niet deden.

‘Waarom bang zijn voor Trump?’

Op een zonnige dag buiten de tentenopvang verkochten verschillende mensen ingeblikte drankjes en toiletartikelen op een openluchtmarkt langs de oever. Kappers gaven buiten kapsels terwijl een zonnebaden paar reggaetonmuziek draaide op een draagbare speaker. Salazar zelf zat onder een set scharen die door de 26-jarige Venezolaanse kapper en asielzoeker Victor Lopez werden gehanteerd, die $15 per knipbeurt vroeg.

De jonge kapper zei dat hij zonder aarzeling op Trump had gestemd als hij dat had gekund. Hij identificeert zich met Trump’s imago als een doorzetter. Lopez was sceptisch of Trump hem zou wegsturen, en schatte dat hij een “50/50” kans had om in het land te blijven, afhankelijk van zijn asielaanvraag. De afwijspercentages voor asiel kunnen oplopen tot 54,5 procent, volgens Amerikaanse overheidsstatistieken, maar veel meer aanvragen worden om andere redenen afgewezen, waaronder gemiste deadlines.

“Als ik alles goed doe, deporteren ze me misschien niet,” zei Lopez stoïcijns. “Maar je weet het nooit. Je moet gewoon de situatie accepteren.”

Salem Allabouch, 26, een Marokkaanse staatsburger die eerder dit jaar aan de VS-Mexico-grens aankwam, was evenmin bezorgd over de mogelijkheid van een tweede Trump-presidentschap. Hij had drie continenten en meer dan een dozijn landen doorkruist voordat hij Amerikaanse grond bereikte. Hoewel Allabouch toegaf dat Trump “niet goed is voor immigratie”, zei hij dat hij vertrouwen had dat de president-elect hem niet zou terugsturen naar Marokko.

“Ik denk niet dat hij iedereen gaat deporteren – alleen de criminelen, dat is het,” legde Allabouch uit. “Maar de mensen die goed werken, belasting betalen – ik denk niet dat hij hen gaat deporteren.”

Toch was niet iedereen in de faciliteit op Randall’s Island overtuigd van een soepele toekomst. Sudytza, een andere Venezolaanse asielzoeker die op Randall’s Island woont, weigerde haar achternaam te geven uit angst voor vergelding. Maar ze zei dat ze zich voorbereidde op het aanstaande Trump-presidentschap. Sinds ze in de VS aankwam, zei Sudytza dat ze de federale immigratieprocedures volgens de voorschriften had gevolgd – en verschillende juridische stappen had ondernomen om zichzelf te beschermen tegen mogelijke deportatiemaatregelen. Ze beloofde het vol te houden onder een Trump-Witte Huis.

“Ik ben al in het proces,” zei Sudytza. “Ik heb al mijn rechtszaakdatum. De advocaat vertelde me dat zelfs als Donald Trump me wil deporteren, hij dat niet kan doen. Ik ben de Verenigde Staten legaal binnengekomen. Ik ben binnengekomen met humanitaire parool, en mijn rechtszaakdatum is over vier jaar.”

Ze bekende dat Trump’s dreigementen niet zo eng leken vergeleken met de verschrikkingen die ze op haar reis naar de VS had meegemaakt. Sudytza legde uit dat de bus die ze nam om de grens te bereiken, was onderschept door leden van het Mexicaanse kartel. Ze werden onder schot ontvoerd en in kooien geplaatst. Ze werden pas vrijgelaten nadat ze gezamenlijk bijna $1.000 aan losgeld hadden betaald.

Cruz Salazar, 40, zit op de oever van de Harlem River, terwijl hij over de skyline van Manhattan nadenkt. Salazar zei ondertussen dat hij vreest zijn dagen in een soort purgatorium door te brengen – vooral als zijn asielaanvraag wordt afgewezen. Venezuela weigert momenteel om Amerikaanse deportees te accepteren, zelfs als ze Venezolaan zijn. De administratie van Trump zal hem misschien naar een heel ander land moeten deporteren, waar Salazar opnieuw een immigratiestatus moet aanvragen.

“Ze zeggen dat Venezolanen die hier [in de VS] zijn – ze zullen ons niet meer accepteren,” zei Salazar. “Mijn eigen land accepteert ons zelfs niet. Waar moet ik heen?”