Kan Trump de Amerikaanse Senaat omzeilen en Gaetz bevestigen via een ‘recess appointment’?

Recess-appointments: Kan Trump de Senaat omzeilen om Gaetz en andere medewerkers aan te stellen?

De steun van de Amerikaanse president-elect Donald Trump voor ‘recess-appointments’ roept bezorgdheid op over een verzwakte controle van het Congres op het Witte Huis. Trump heeft controversiële voormalig congreslid Matt Gaetz voorgedragen om het ministerie van Justitie te leiden.

Trump heeft op 10 november, enkele dagen na zijn verkiezingsoverwinning, een bepaling uit de Amerikaanse grondwet ingeroepen die hem in staat zou stellen om kabinetleden aan te stellen zonder bevestiging door de Senaat. “Elke Republikeinse senator die de felbegeerde LEIDERSCHAP-positie in de Amerikaanse Senaat zoekt, moet instemmen met Recess Appointments (in de Senaat!), anders kunnen we mensen niet tijdig bevestigen,” schreef Trump op sociale media.

Deze suggestie om zogenaamde “recess-appointments” te gebruiken, heeft bezorgdheid gewekt nu Trump een lijst van controversiële nominaties voor sleutelposities in zijn regering bekendmaakt, waaronder de extreem-rechtse Matt Gaetz.

David Froomkin, assistent-professor aan het University of Houston Law Center, zegt: “De samenstelling van het kabinet is de belangrijkste manier waarop de president macht uitoefent. Het elimineren van de belangrijkste controle op die macht zou de president enorm versterken.”

Wat zijn recess-appointments?

De procedure stamt uit de vroege dagen van het land, toen het Amerikaanse Congres maandenlang met reces was, meestal in de zomer. Wanneer wetgevers afwezig waren en er een vacature ontstond, stond de grondwet de president toe om iemand aan te stellen zonder bevestiging, maar alleen tot het einde van de volgende zitting van het Congres.

In de moderne tijd, wanneer het Congres het grootste deel van de tijd bijeen is, zijn er enkele veranderingen in hoe het proces werkt. Wetgevers reizen tegenwoordig niet meer per postkoets en spoor, waardoor er niet langer een dringende behoefte is voor de president om vacatures op te vullen.

Voormalige presidenten hebben deze bepaling voornamelijk gebruikt om de goedkeuring van federale rechters te versnellen. Bill Clinton maakte bijvoorbeeld 139 recess-appointments, terwijl zijn opvolger George W. Bush er 171 maakte. Barack Obama volgde met 32 voordat een beslissing van het Hooggerechtshof in 2014 de presidentiële bevoegdheid beperkte tot periodes waarin de Senaat minimaal 10 dagen met reces was.

Het Congres heeft in het verleden geprobeerd om de president niet te veel macht te geven door zogenaamde “pro forma” sessies te houden, waarin geen echt werk wordt gedaan, om te voorkomen dat de president deze bevoegdheid gebruikt.

Een boodschap zenden

Het blijft echter onduidelijk wanneer — of zelfs of — Trump de recess-appointment autoriteit zal inroepen, of dat het Congres met reces zal gaan om hem dit te laten doen. Het nieuwe Congres begint op 3 januari, drie weken voor de inauguratie, en Republikeinse senatoren plannen om onmiddellijk hoorzittingen te beginnen over de nominaties van Trump.

Als Trump tijdens een recess iemand aanstelt, blijft die persoon slechts voor de resterende duur van het tweejarige Congres in functie. Door de bepaling te vermelden, stuurt Trump, die door critici wordt beschuldigd van autoritarisme, een boodschap naar wetgevers dat hij mogelijk weinig geduld heeft voor hun tegenstand.

Met Republikeinen die de Senaat controleren, is het minder waarschijnlijk dat er veel tegenstand zal zijn, hoewel sommige van Trump’s meest controversiële nominaties, zoals Gaetz, naar verwachting zelfs vanuit de GOP op weerstand zullen stuiten. Gaetz heeft te maken gehad met een reeks onderzoeken naar vermeend ongepast en illegaal gedrag.

Froomkin stelt dat Trump mogelijk naar recess-appointments kijkt uit vrees dat zijn nominaties te extreem zijn om bevestigd te worden, zelfs door een Republikeinse meerderheid in de Senaat. “We zullen alles op het juiste moment evalueren en de juiste beslissing nemen,” zei Republikeinse voorzitter van het Huis, Mike Johnson. “Er kan een functie voor zijn. We zullen moeten zien hoe het zich ontwikkelt.”