Kan AI ouderen en vluchtelingen helpen bij het reconstrueren van onverantwoorde geschiedenissen?

De vrouw sprak over het verlies van hun fotoalbums tijdens hun reis naar Griekenland, waardoor alle herinneringen aan hun leven in Syrië alleen in haar en haar man hun gedachten bestonden, onopgetekend voor de volgende generatie.

Na zijn terugkeer naar Barcelona en zijn werk als mede-oprichter van het designstudio Domestic Data Streamers (DDS), bleef haar verhaal bij Garcia. Het team is inmiddels uitgegroeid tot een groep van 30 experts in verschillende disciplines, waaronder psychologie, architectuur en journalistiek. DDS heeft samengewerkt met diverse instellingen en gebruikt technologie om “emoties en menselijkheid” aan datavisualisatie toe te voegen.

Met de opkomst van generatieve kunstmatige intelligentie rond 2019 begon het team te experimenteren met technologie voor het genereren van beelden, geïnspireerd door de mogelijkheden van AI zoals ChatGPT. Garcia dacht aan de Syrische grootmoeder en hoe deze technologie mensen zoals zij zou kunnen helpen door beelden te creëren op basis van herinneringen.

Garcia gelooft dat herinneringen een cruciale rol spelen bij het verbinden van generaties. “Herinneringen zijn de architecten van wie we zijn. Het is een groot deel van hoe sociale identiteiten worden gevormd,” zegt hij.

In 2022 lanceerden Garcia en zijn team het Synthetic Memories project om AI te gebruiken voor het genereren van fotografische representaties van verloren herinneringen. Garcia legt uit: “Het doel en de aanpak waren meer gericht op de subjectieve en persoonlijke kant, met de focus op de emotionele lagen van herinnering.”

Bij de creatie van een synthetische herinnering gebruikt DDS open-source AI-systemen zoals DALL-E 2. Het proces begint met een interviewer die een onderwerp vraagt naar hun vroegste herinnering. Terwijl de mensen hun levensverhalen delen, kiezen ze het verhaal dat het beste kan worden vastgelegd in een afbeelding.

De beelden die worden gegenereerd zijn vaak dromerig en vaag, met figuren die meestal van achteren worden afgebeeld of, als gezichten worden getoond, met een zekere mate van onscherpte. “We willen heel duidelijk maken dat dit een synthetische herinnering is en geen echte fotografie,” zegt Garcia.

Het team heeft ontdekt dat mensen die deelnemen aan het project zich sterker verbonden voelen met minder gedetailleerde afbeeldingen, omdat hun suggestieve aard de verbeelding prikkelt. Het gebruik van AI heeft ook geleid tot samenwerkingen met verschillende gemeenschappen, waaronder Boliviaanse en Koreaanse gemeenschappen in Brazilië, om hun migratieverhalen te vertellen.

Vallejo, een activist die zijn leven heeft gewijd aan mensenrechten, ontdekte het project via een samenwerking met DDS. Hij wilde weten hoe de technologie kon worden toegepast om verhalen van verzet vast te leggen die tijdens de dictatuur niet konden worden geregistreerd.

Garcia benadrukt dat het project niet gericht is op het reconstrueren van de geschiedenis, maar op het begrijpen van individuele ervaringen. “We reconstrueren het verleden niet. Deze herinneringen komen van het individu en zijn niet noodzakelijkerwijs wat er daadwerkelijk is gebeurd,” legt hij uit.

Het team gelooft dat synthetische herinneringen niet alleen kunnen helpen gemeenschappen te ondersteunen, maar ook een dialoog tussen culturen en generaties kunnen creëren. Ze zijn van plan om “nood” herinneringsklinieken op te zetten in gebieden waar cultureel erfgoed in gevaar is.

Vallejo gelooft dat het project een belangrijke rol kan spelen in het helpen van jongere generaties om verleden onrecht te begrijpen. “Vergeten heeft geen zin voor activisten zoals ik. Herinnering is een wapen voor de toekomst,” zegt hij.