Japanse dichter Shuntaro Tanikawa, meester van de moderne vrije vers, overleden op 92-jarige leeftijd

Tanikawa divergeerde van haiku en andere tradities en verkende de poëtische, niet alleen in de repetitieve muziek van het gesproken woord, maar ook de magie die verborgen ligt in kleine dingen.

Shuntaro Tanikawa, een pionier van de moderne Japanse poëzie, is op 92-jarige leeftijd overleden. Tanikawa, die de Peanuts-strips vertaalde en de songtekst schreef voor het themalied van de animatieserie Astro Boy, overleed op 13 november, aldus zijn zoon Kensaku Tanikawa. Zijn vader overleed in een ziekenhuis in Tokio aan ouderdom.

Shuntaro Tanikawa verraste de literaire wereld met zijn debuut uit 1952, “Twee Miljard Lichtjaren van Eenzaamheid,” een gedurfde blik op het kosmische in het dagelijks leven. Geschreven vóór Gabriel García Márquez’ “Honderd Jaar Eenzaamheid,” werd het een bestseller.

Tanikawa’s “Kotoba Asobi Uta,” of “Woorden Spel Liederen,” is een ritmisch experiment in het juxtapositie van woorden die op elkaar lijken, zoals “kappa,” een mythisch dier, en “rappa,” een hoorn, wat zorgt voor een vrolijke, zingende verzameling, vol alliteraties en onomatopeeën.

“Voor mij is de Japanse taal de grond. Zoals een plant plaats ik mijn wortels, drink ik de voedingsstoffen van de Japanse taal en laat ik bladeren, bloemen en vruchten groeien,” zei hij in een interview met AP in 2022.

Tanikawa verkende het poëtische, niet alleen in de repetitieve muziek van het gesproken woord, maar ook de magie die verborgen ligt in kleine dingen.

In elk werk dat Tanikawa aanpakte, waaronder het script voor Kon Ichikawa’s Tokyo Olympiad, een documentaire over de Spelen van Tokio in 1964, weerklinkt de respectvolle liefde voor de schoonheid van de Japanse taal.

Hij vertaalde ook Mother Goose, Maurice Sendak en Leo Lionni. Tanikawa is op zijn beurt breed vertaald, waaronder in het Engels, Chinees en verschillende Europese talen.

Sommige van zijn werken zijn omgevormd tot prentenboeken voor kinderen en worden vaak opgenomen in Japanse schoolboeken. Hij verwerkte ook Japanse woorden van buitenlandse oorsprong in zijn gedichten, zoals Coca-Cola.

In zijn prozagedicht met die titel, waarin een jongen een blikje Cola opent, schreef hij: “Als hij bijvoorbeeld het oneindige universum zag dat begon of eindigde aan de punt van zijn blikje, was hij zich daar totaal niet van bewust. Men zou kunnen beweren dat hij elk onbekend stukje dat hem dreigde te verzwelgen een naam gaf met alle woorden die hij kon bedenken, inclusief zijn toekomstige vocabulaire die nog in zijn onderbewustzijn slapend was.”

Tanikawa werd geboren in 1931, als zoon van de filosoof Tetsuzo Tanikawa, en begon in zijn tienerjaren met het schrijven van poëzie, in contact komend met beroemde dichters uit die tijd, zoals Makoto Ooka en Shuji Terayama.

Hij zei dat hij vroeger dacht dat gedichten als een inspiratie uit de hemel neerdalen. Maar naarmate hij ouder werd, voelde hij dat de gedichten uit de grond omhoog kwamen.

Tanikawa zei dat hij niet bang was voor de dood, wat impliceert dat hij misschien ook een gedicht over die ervaring wilde schrijven. “Ik ben nieuwsgieriger naar waar ik na mijn dood heen ga. Het is een andere wereld, toch? Natuurlijk wil ik geen pijn. Ik wil niet sterven na een grote operatie of wat dan ook. Ik wil gewoon plotseling sterven,” zei hij.

Hij wordt overleefd door zijn zoon, muzikant Kensaku Tanikawa, en dochter Shino, en verschillende kleinkinderen.